سینماسینما، ایلیا محمدینیا
خانه سیاه است به عنوان نخستین فیلم و متاسفانه آخرین فیلم فروغ در مقام کارگردان اثری مهم و ارزشمند در سینما و خاصه سینمای مستند محسوب می شود. هر چند در همان سالهای دهه چهل تا همین چند سال پیش در اینجا کوشیدند فیلم را فاقد ارزش هنری دانسته و اثری دروغین بخوانند تا نادیده بگیرند و البته در بهترین حالت در اوج استیصال تلاش کردند موفقیت فیلم را تنها مرهون حضور و نام ابراهیم گلستان بدانند که خب فیلمسازی مهم و اثر گذار در سینما بود و هست.
یادم می آید کامران شیردل فیلمساز شهیر و ارزشمند سینمای مستند در نشستی که با حضور یکی دو فیلمساز جوان در حاشیه جشنواره فیلم مستند کیش در سال ۱۳۸۲ داشت می گفت که فیلم خودتان را بسازید بدون آنکه به حضور جشنواره ای آن فکر کنید. فیلم خوب سرانجام راهش را پیدا می کند.
خوشبختانه اما نادیده گرفته شدن فیلم در اینجا توسط منتقدان و برخی چهره ها که داعیه هنر و سینما داشتند باعث نشد این اثر ارزشمند به محاق فراموشی رود. نقد چند منتقد خوشنام سینما همچون جاناتان رزنبام و مستند ساز فرانسوی کریس مارکر و انتخاب «خانه سیاه است» در نظر خواهی سال ۲۰۱۲ نشریه سایت اند ساوند در میان ۲۵۰ فیلم برتر جهان نگاه ها را در اینجا تعدیل و عوض کرد. البته بعدها درباره آثار اولیه فیلمسازانی همچون سهراب شهید ثالث و عباس کیارستمی و… همین اتفاق در اینجا افتاد تا افتخار کشف و شناسایی آنها به جشنواره ها و منتقدان خارجی برسد.
به هر روی آنچه که مهم است حضور ردپای شاعرانگی فروغ در مستند جذاب و هنوز و تا ابد دیدنی اوست.
اینکه چگونه می توان درباره مساله ای همچون بیماران جذامی محبوس در جذامخانۀ بابا باغی تبریز که کمتر فیلمسازی با توجه به عدم شناخت و آگاهی کافی از بیماری جذام در آن سالها جرات نزدیک شدن به آن را داشت فیلمی ساخت و در دام شعار زدگی و سانتی مانتالیسم رایج اینگونه آثار نیفتاد.
اینکه چگونه در طی ۱۲ روز، مستندی ماندگار ساخت که بتوان در لایه های مختلف آن نگرش های فلسفی و حتی سیاسی را گنجاند به نحوی که اصطلاحا از فیلم بیرون نزند و لطمه ای به فیلم وارد نشود.
با نگاهی گذرا به این فیلم و اشعار فروغ به ویژه در دو مجموعه «تولدی دیگر» و «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» به خوبی می توان درک کرد که می توان شاعرانه فیلم ساخت اگر شعر را خوب درک کرده باشی. درست همانند همان کاری که عباس کیارستمی در بسیاری از آثارش به انجام رساند. با نگاهی به جهان بینی فیلم هایی همچون «زیر درختان زیتون» «زندگی و دیگر هیچ»، «طعم گیلاس» و «باد ما را خواهد برد» و… که در آنها مسئله اصلی و ظاهری مرگ است لایه هایی پررنگ از شور و حرارت در زندگی را می توان یافت. درست همانگونه که در تنها فیلم فروغ همین فرمول رعایت شده است. اینکه کیارستمی تا چه اندازه تحت تاثیر فیلم خانه سیاه است بود و یا اینکه خود به دور از هر گونه تاثیر پذیری به این نگاه مستقل شاعرانه در فیلم هایش رسید نیاز به بررسی و مداقه در مجالی دیگر دارد.
امروز هشتم دی ماه زاد روز شاعری جوانمرگ است که در عمر کوتاه خود توانست در عرصه شعر و فیلمسازی اثر گذار باشد.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- برشهای کوتاه/ مستند «گنجینههای گوهر»
- عکس پرویز پورحسینی و فروغ فرخزاد در نمایشی از پری صابری
- اختصاصی سینماسینما/ سخنان ابراهیم گلستان در مراسم نخستین دوره جایزه آکادمی سینماسینما شهریور ۹۷
- برشهای کوتاه/ صحبتهای ابراهیم گلستان درباره فرخ غفاری و کانون فیلم تهران
- گفتوگو با ابراهیم گلستان/ اصلا به فستیوالها و جوایز اعتنا نمیکنم
- از فروغ تا کیارستمی/ تنها صداست که می ماند
- برشهای کوتاه/ سخنرانی ابراهیم گلستان در جشنواره ونیز
- سکانسی از بازی پرویز فنیزاده در فیلم خشت و آینه
- عارفی که ناخواسته گذارش به کافهای شلوغ افتاده/ سینماگران اصیل ایرانی بخش پنجم؛ دنیای سینمایی ابراهیم گلستان
- نکتههای گمشده سینمای ایران/ اهمیت دکور در سینمای دهه ۳۰ + ویدئو
- حجاج سینمایی یا چگونه با تماشای یک فیلم حاجی شویم + ویدئو
- فیلم زندگی «فروغ فرخزاد» ساخته میشود
- نمایش «خانه سیاه است» و «تپههاى مارلیک» در جشنواره فیلم «لومیر»
- تابناک: داستان، فیلمنامه یا نقاشی پنهانی از فروغ فرخزاد بر جای نمانده است
- پیش از این گفته شده بود که فروغ فیلمنامه و داستان نوشته است/ فروغ فرخزاد: خالقِ شعر و غیرِشعر
نظر شما
پربازدیدترین ها
- اسامی آثار نامزدشده بخشهای مختلف جشنواره فیلم فجر اعلام شد
- طباطبایینژاد: مساله فیلم «قاتل و وحشی» در حوزه اختیارات من نیست
- درگذشت بازیگر جوان کرهای/ علت مرگ، نامعلوم
- اسامی فیلمهای راهیافته به بخش «ملی» چهارمین جشنواره بینالمللی فیلم موج کیش اعلام شد
- اختتامیه جشنواره فیلم کوتاه تهران / گزارش تصویری
آخرین ها
- آغاز پخش سریال «خوب، بد، جلف: رادیو اکتیو» از جمعه
- درگذشت بازیگر جوان کرهای/ علت مرگ، نامعلوم
- انتخابات انجمن تهیه کننده _ کارگردانان سینما برگزار شد
- طباطبایینژاد: مساله فیلم «قاتل و وحشی» در حوزه اختیارات من نیست
- معرفی پروژه جدید رابرت دنیرو/ همکاری با نتفلیکس
- نوید محمودی: پژوهش آثار سینمایی را سنددار میکند
- اسامی فیلمهای راهیافته به بخش «ملی» چهارمین جشنواره بینالمللی فیلم موج کیش اعلام شد
- «هری پاتر» سریال میشود/ هنوز جزئیات داستان روشن نیست
- تغییرات کرونایی در قوانین «بفتا ۲۰۲۱»
- اختتامیه جشنواره فیلم کوتاه تهران / گزارش تصویری
- اسامی آثار نامزدشده بخشهای مختلف جشنواره فیلم فجر اعلام شد
- برگزیدگان سیوهفتمین جشنواره فیلم کوتاه تهران معرفی شدند/ «اسب سفید بالدار»، بهترین فیلم
- افشاگری آسیا آرجنتو علیه یک کارگردان مشهور
- گفتوگو با منوچهر محمدی: وظیفه فیلمسازان است که به جنگ خطوط قرمزی که هیچ مبنای شرعی و قانونی ندارند، بروند
- آتیلا پسیانی و گروه جدید بازیگران سریال نورزی شبکه دو مقابل دوربین رفتند
- تهیهکننده «خوب، بد و زشت» درگذشت
- جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره داکا برای «جنایت بیدقت» شهرام مکری
- اعلام جزئیات مراسم اختتامیه جشنواره فیلم کوتاه تهران
- چرا هنرمندان، املاک ترامپ در دبی را تبلیغ میکنند
- مخالفت کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران با کمک به جشنواره فجر/ شهرداری باعث ایجاد شائبه نشود
- نمایش «یاماها»/ گزارش تصویری
- نکوداشت پرویز پورحسینی و چنگیز جلیلوند در اختتامیه فجر۳۹
- تعداد سینماهای مردمی «فجر ۳۹» افزایش مییابد/ اکران تا ساعت ۸ شب
- سال فیلمهای متوسط/ نگاهی به فیلمهای برتر جشنواره فیلم کوتاه تهران
- کیوان کثیریان: تکصدایی نتیجه سپردن نظارت بر تولید محتوای فضای مجازی به صداوسیماست
- نمایش خیانتهای بختیار در «روزهای ابدی»
- کودکان کار، جیببر نیستند!/ انتقاد یک فعال حقوق کودک از سریال «ملکه گدایان»
- برشهای کوتاه/ تلاقی نقاشی و سینما (ون گوگ)
- داوران جشنواره ساندنس معرفی شدند
- جایزه بهترین فیلم معناگرای جشنواره فیلم داکا به «سایههای بیخورشید» رسید