سینماسینما، علی نعیمی / عضو انجمن منتقدان سینمای ایران: اینکه چطور و بر اساس چه اسنادی بیست و یکمین روز از ششمین ماه سال را به عنوان روز ملی سینما اعلام کردند و در تقویم جایی برایش در نظر گرفتند همواره یکی از حلقههای مفقوده نامگذاری این روز است. اما اینکه میشود به بهانه این نامگذاری برای یک بار در سال هم که شده درباره سینما و جادوی پرده نقرهای صحبت کرد غنیمت بزرگی است که اهل سینما باید قدر آن را بدانند. از روزی که برادران لومیر تصویر ورود قطار به ایستگاه را روی پرده نشان دادند و تماشاگران با وحشت اینکه با قطار برخورد نکنند سالن تاریک سینما را ترک کردند، تا همین امروز سینمای دنیا روزگار پر فراز و نشیبی را طی کرده است. حتی زمانی که به دستور شاه قاجار سینماتوگراف برای اولین بار از فرنگ به ایران آمد و اوانس اوهانیانس اولین فیلم صامت سینمای ایران را ساخت، هیچ کس تصورش را نمیکرد سینما در کنار فوتبال دو صنعت معجزه آسای قرن باشند که میتوانند در کنار اعجاز خود در سیطره وجودی انسان، بخشهای مختلفی از جمله اقتصادی و سیاسی و اجتماعی را نیز در قلب خود جای دهند. به واقع کدام پدیدهای را در دنیا سراغ دارید که بتواند در لحظه در سرنوشت سیاسی و اجتماعی و اقتصادی یک ملت تاثیرگذار باشد. شاید از همین رو است که سینما را میتوان به عنوان یکی از مولفهها و شاخصهای امنیت ملی برای کشور قلمداد کرد که رویکرد دولتها نسبت به آن فراتر از تصمیمات مقطعی میتواند ایدئولوژی و سیاستهای فرهنگی یک کشور را تعیین کند.
در ساختار فعلی سینمای ایران توجه به رویکرد فرهنگی و توفیقات روز افزون سینما در این حیطه موجب شده است نگاه صنعتی و اقتصادی به سینما فارغ از چگونگی رسیدن به آن همواره از کانون توجهات دور بماند. سینمای ایران بیش از آنکه به بودجه شخصی وابسته باشد، نهادهای دولتی و شبه دولتی در چگونگی رسیدن به تولید نقش ایفا میکنند و آفت سینمای دولتی پس از آنکه آزمون و خطاهای بسیاری را پس از پیروزی انقلاب برای استقلال فکری طی کرد؛ هیچگاه نتوانست از پوستین ضخیم نگاه و وابستگی دولتی خارج شود و بخش خصوصی نتوانست تعریف درستی از صنعت سینما را خارج از منظومه فکری جناحهای مختلف سیاسی و دولتی برای خود ایجاد کند.
سینمای ایران با وجود آنکه در اتفاقات فردی همچون موفقیت سینماگران و فیلمسازان مطرح ایرانی که در عرصه بین المللی نام نیکی از خود به جای گذاشتند، در بخش تولید و زیرساختها و توجه به سینمای تجاری و رابطه مستقیم عرضه و تقاضا همواره سایه سنگین نظارت دولتها را روی سر خود احساس میکرد. این سنگینی نگاه در مقاطعی با ملاطفت بیشتر و در زمانهای با شدت بیشتری همراه بود. اما چیزی که هیچگاه اجازه نداد سینمای ایران به فراتر از موضوعات و گونههای مختلف سینمایی فکر کند و اساسا در تعریف جایگاه سینما هیچگاه مخاطب در چرخه تعریف جایگاهی نداشت؛ تنبل شدن بخش خصوصی با چشم داشتی به بودجههای دولتی بود. بودجههایی که مسیر فکری فیلمساز را گاه تا نقطه مقابل دیدگاه خود تغییر داده است و آلوده شدن سینما به نگاههای سلیقهای و سیاسی موجب شده است در طول عمر پیدایش سینما در کشورمان تا امروز چه پیش از پیروزی انقلاب و چه پس از آن هیچگاه مزه ارتباط مستقیم با مخاطب را جامعه سینما دوست ایرانی احساس نکند. روز ملی سینما در تمامی این سالها فرصت فکر کردن به چگونگی ایجاد چنین جایگاهی برای تعریف درست از صنعت در سینما است. روزی که بتوان بدون داشتن بودجه دولتی از اقتصاد آزاد و رابطه مستقیم با مخاطب صحبت کرد.
صمت

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- سینمای ملی ایران را تعریف کنید و شکل آن را بکشید
- تحولات سیاسی و جریان موسوم به موج نو در سینمای ملی/ بهمناسبت روز ملی سینما
- حضور جمعی از سینماگران در قطعه هنرمندان
- ضرورت توجه به سینما مستقل در ایران بررسی میشود
- جشن «مهر سینمای ایران»؛ رویدادی برای تبدیل شدن به گفتمان
- از «طوقی» تا «قیصر» در موزه موسیقی بتهوون؛ جلد موسیقی فیلم «قیصر» را کیارستمی طراحی کرده است
- امروز، روز ملی سینما نیست!
- میان مردم و سینما فاصله افتاده است/ زنان را فراموش نکردیم
- برگزاری سومین جشن «مهر سینمای ایران» ۲۱ شهریور تا ۱۲ مهر
- پاسداشت فرهنگی روز ملی سینما در یک هفته
- اکران «آغوش باز» همزمان با روز ملی سینما
- به بهانه روز ملی سینما؛ از سینمای ایران چه مانده است؟
- نسخه دیجیتال کتابی از محمد تهامینژاد در فیدیبو
- محمد حمیدی مقدم: سینمای ایران همواره وامدار مستندسازان بوده است
- همزمان با روز ملی سینما صورت گرفت؛ سیمرغها و تندیسهای «محمدرضا دلپاک» در موزه سینمای ایران
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- نمایش «جدایی نادر از سیمین» در ایتالیا
- نگاهی به فیلم «سوگلی»/ جدال قدرت
- از «یک تصادف ساده» تا «هفت روز»/ برنامه اکران فیلمهای ایرانی در شش ماه دوم سال ۲۰۲۵ در فرانسه
- «چشمهایش» کلید خورد
- «گلن گری گلن راس» برای بار سوم روی صحنه میرود
- توضیحی از محمد حقیقت؛ هیچ بیانیهای امضا نکردهام
- جشنواره ایتالیایی به دو فیلم ایرانی جایزه داد
- گزارشی از گیشه جهانی سینما؛ «دنیای ژوراسیک: تولد دوباره» ۱۴۷ میلیون دلار فروخت
- لوگان مارشال-گرین به «اودیسه» پیوست/ کاسمو جارویس از فیلم نولان جدا شد
- نگاهی به سریال«بازی مرکب»؛ تراژدی انسانها تحت سیستمهای بیرحم
- با تجلیل از استلان اسکارشگورد؛ جشنواره فیلم مونیخ ۲۰۲۵ برگزیدگانش را شناخت
- تازهها از جشنواره ونیز ۲۰۲۵/ پروژههای دو سینماگر ایرانی پذیرفته شد
- هایده صفییاری برگزیده جشنواره ترابیکا شد
- نمایش فیلم سینماگر ایرانی در ادینبورگ/ جشنواره بلغارستانی به «زیر سایه بلوط» جایزه داد
- نوجوانان و جوانان اوتیسم در نمایش «سجاد افشاریان»
- با حکم رئیس سازمان سینمایی؛ محمد حمیدیمقدم دبیر جشنواره نوزدهم «سینماحقیقت» شد
- با موافقت شورای پروانه فیلمسازی؛ مجوز ساخت چهار فیلم غیر سینمایی و سه فیلم سینمایی صادر شد
- جشنواره دانانگ به «بازی را بکش» جایزه داد
- نسخهای ناتمام از «فورد در برابر فراری»؛ چرا همکاری برد پیت و تام کروز منتفی شد؟
- آیا دنزل واشینگتن بازمیگردد؟/ دنباله «جزر و مد سرخ» ساخته میشود
- به بهانهی اکران «تنگه» در سینمای ایران/ اثری سرگرمکننده و سطحی
- «بالرین»؛ جهانی سراسر خشونت
- مهدی نادری در اینستاگرامش خبر داد؛ پیگیری سرقت یک فیلمنامه/ چگونه «دندان گرگ» به «پوست شیر» تبدیل شد
- فیلم افتتاحیه جشنواره ونیز مشخص شد
- بازیگران سریال «از یاد رفته» معرفی شدند
- «تابستانی که برف آمد» به اسپانیا میرود
- فوت بازیگر فیلمهای تارانتینو؛ مایکل مدسن درگذشت
- برای فعالیتهای هنری و اجتماعی؛ کیت بلانشت، یک جایزه تاریخی مهم میگیرد
- حضور «مردهشور» در بخش مسابقه جشنواره ادینبورگ
- اپوزیسیونسازی هدفمند؛ خطای راهبردی یا پروژه نفوذ؟