سینماسینما، شهرام اشرف ابیانه
پیشنهاد نوروزی؛ فیلم ام را به نشانه مرگ بگیر (۱۹۵۴) آلفرد هیچکاک
فیلمی به دقت طراحی شده از استادِ سینمای تعلیق. با این فیلم، به عینه تاثیر روانشناسی نماها در سینما خود را به رخ کشید. حال سینماگر میتوانست فارغ از داستان و با تکیه به اثر بصری نماها به داستانگویی بپردازد. چیزی که پیش از این در هیچ هنرِ دیگری به این قدرت وجود نداشت. در این مورد خاص، برای مثال، زاویهی های انگل (زاویه سربالا دوربین) برای در قاب گرفتن سوژه قابل اشاره است که حسی از ناامنی را القا میکند. گویی دستی بالاتر از قدرت آدمی نظارهگر چیزی است که در حال رخ دادن است. گویی صحنهی طراحی قتل از جایی از بالا نظاره میشود.
میتوان حتی پا را از این فراتر گذاشت و تاثیرِ بصری تابلوهای سالوادور دالی، که هیچکاک پیش از این در فیلم طلسم شده از آنها استفاده کرده بود و وامگیری از انگارههای فرویدی در طراحی نماها را به زبان سینما دید. میدانیم هیچکاک به شدت شیفته نظریات فروید بود و آموزههای او را به صورت بصری در فیلمهایش به کار میگرفت. ضمیرِ ناخودآگاه و نقش سایه در روان آدمی در طراحی پلانهای این فیلم هم به خوبی قابل حس است. برای مثال در صحنههای گفتگو که دوربین با انتخاب زاویههای غیرمتعارف از نقش عامل بصری نیز در بالارفتن تنشِ صحنه کمک میگیرد. گویی این چشمِ دوربین است که قرار است داستان را روایت کند نه فیلمنامه و داستانی که فیلم ظاهراً با اقتباس از آن شکل گرفته.
اینگونه، با فیلمی مواجهیم در لحظاتی به عینه نفس گیر؛ گویی همه ابزار سینما به کار گرفته شدهاند تا فصلی از ترس را پیش چشممان زنده کند. مثال بارزش صحنه طراحی قتل است و هشدار به قاتلِ در خانه کمین کرده که منتظرِ تماس تلفنی آمر قتل معطل مانده. سکانسی هنوز ماندنی که شمارهی تلفن از کابین عمومی گرفته میشود و جایی دورتر، کابلها و دستگاه مکانیکی مخابرات با موسیقی پرتنشِ دیمیتری تیومککین به کار میافتند تا تماس مرگبار را برقرار کند. گویی این دستِ سرنوشت است که به حرکت درآمده تا حادثه را رقم بزند.
در کمتر فیلمی استفادهی خلاقانه از چنین جزئیاتی، سینمای داستانگو را به هنر ناب بصری بدل کرده. فیلمی که میتوانست نمایشِ رادیویی کسل کننده ای باشد، نمونه بارزِ هنرِ یک نابغه را در رسانه ای که ظاهرا به قصد سرگرمی طراحی شده، به رُخ میکشد. فیلمی که نشان میدهد سینما چه جعبهی خیال جادویی پرقدرتی است و چه تاثیر سهمگین و مرگباری میتواند در زندگی واقعی ایجاد کند. فیلمی که کابوس را به دل قابهای به ظاهر روشن فیلم میآورد تا نشان دهد دستِ مرگی نابهنگام تا چه اندازه آدمی را تهدید میکند.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «سرگرمی آدمکش» هیچکاک ترجمه و منتشر شد
- از همه عجایب، تعجب نکنید!/ درباره انتخاب صد فیلم برتر تاریخ سینما از سوی مجله سایت اند ساند
- گوهرهایی ناب که جایی در سینمای محبوب فرهادی نداشتند/ درباره انتخابهای آقای کارگردان در ویدئو کلوب «جی ام»
- صدای سنج / چرا هیچکاک باید «مردی که زیاد میدانست» را از نو میساخت
- برشهای کوتاه/ در ستایش Long Take
- من خود سورئالیسم هستم/ درباره سالوادور دالی
- سکانس طلایی/ طناب
- سکانس طلایی/ ام را به نشانه قتل بگیر
- عنصر زمان در خدمت تعلیق/ تحلیل سکانس حمله پرندگان به دانشآموزان در فیلم «پرندگان» + ویدئو
- برشهای کوتاه/ پلانهایی از «ربهکا» هیچکاک در برابر مینی سریال «ربهکا» اوبراین
- برشهای کوتاه/ صحبتهای آلفرد هیچکاک درباره اهمیت تصویر در سینما
- معرفی بهترین فیلمهای «معمایی» تاریخ سینما / فرهادی با سه فیلم در میان ۱۰۰ فیلم برتر
- برشهای کوتاه/ ویدئویی درباره ویژگیهای فیلمهای هیچکاک
- گنجینهای از اقلام خاطرهانگیز هالیوود حراج میشود/ دوربین هیچکاک و کلاه تام کروز
- اسکورسیزی از تجربه زندگی در قرنطینه فیلم ساخت
نظر شما
پربازدیدترین ها
- صدور ۱۳ پروانه ساخت سینمایی و غیرسینمایی
- کارگردان ایرانی از اسکار جا ماند/ معرفی فیلمهای واجد شرایط رقابت برای اسکار بینالمللی
- «در کشور برادران» به جشنواره ساندنس راه یافت/ روایت زندگی ۳ خانواده افغانستانی
- حقایقی درباره علی حاتمی به بهانه سالروز درگذشت این فیلمساز مطرح
- یک کمدی سالم/ نگاهی به فیلم «جوجه تیغی»
آخرین ها
- برگزاری مجمع عمومی فوقالعاده صاحبان سهام همراه اول
- اکران آنلاین «اینان» آغاز شد
- رقابت «ایساتیس» در سه جشنواره جهانی
- در رونمایی از ۲ کتاب سینمایی مطرح شد؛ دیالوگها برگرفته از زندگی است/ بومی سازی شخصیت شناسی
- شبهای مستند با «جام حسنلو» در موزه سینما آغاز میشود
- «خانواده آقا بابک» در جشنواره مورد تایید اسکار
- نمایش «موشها» در تماشاخانه دا
- گزارش اقلیت اسپیلبرگ و پیام دوربینهای مشهد/یادداشتی از افشین امیر شاهی
- جشنواره عربستانی به فیلم ایرانی جایزه داد
- «متری شیش نیم» در میان آثار سال سینمای بریتانیا
- ادای احترام جشنواره کرالا به مهرجویی و گلستان
- رقابت ادامهدار کمدیها و گیشه ۸۰۰ میلیونی سینما
- کارگردان ایرانی از اسکار جا ماند/ معرفی فیلمهای واجد شرایط رقابت برای اسکار بینالمللی
- در دو بخش سینمایی و تلویزیونی؛ موسسه فیلم آمریکا بهترینهای سال را برگزید/ تداوم پدیده باربنهایمر
- آغاز اکران آنلاین «بیمادر» از امشب
- شهاب حسینی، امیر آقایی و لادن مستوفی در «گناه فرشته»
- کارگاه لقمان خالدی در «سینماحقیقت»
- اظهار نظری مهم درباره ساخت فیلم درباره شخصیتهای ملی و شهدا و چند نکته مهم تر
- گروتسک و مشکل کتاب «هیولا»/در واکنش به ممنوع شدن پخش مجموعه داستان محسن امیریوسفی
- صدور ۱۳ پروانه ساخت سینمایی و غیرسینمایی
- یک کمدی سالم/ نگاهی به فیلم «جوجه تیغی»
- «در کشور برادران» به جشنواره ساندنس راه یافت/ روایت زندگی ۳ خانواده افغانستانی
- نمایش فیلم «دِرب» در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران
- هم اندیشی نمایندگان شورای عالی تهیهکنندگان با هئیت رئیسه و مدیرعامل خانه سینما برگزار شد
- «کاپیتان من» در مستندات یکشنبه و «مکالمه» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- آیا رضا عطاران رکوردهای فروش ۱۴۰۲ را میشکند؟
- علی فروتن: برای تئاتر کودک باید کلیه خود را بفروشیم
- رونمایی از ۲ کتاب در خانه هنرمندان ایران
- اهمیت لایههای زیرین قصه در فیلم کوتاه/ بازی گرفتن از نابازیگران سخت بود
- روزنامه همشهری : روزی خواهد رسید که دیگر این کمدی های تکراری برای مخاطب جذابیت نخواهد داشت