سینماسینما، شهرام اشرف ابیانه
پیشنهاد نوروزی؛ فیلم ام را به نشانه مرگ بگیر (۱۹۵۴) آلفرد هیچکاک
فیلمی به دقت طراحی شده از استادِ سینمای تعلیق. با این فیلم، به عینه تاثیر روانشناسی نماها در سینما خود را به رخ کشید. حال سینماگر میتوانست فارغ از داستان و با تکیه به اثر بصری نماها به داستانگویی بپردازد. چیزی که پیش از این در هیچ هنرِ دیگری به این قدرت وجود نداشت. در این مورد خاص، برای مثال، زاویهی های انگل (زاویه سربالا دوربین) برای در قاب گرفتن سوژه قابل اشاره است که حسی از ناامنی را القا میکند. گویی دستی بالاتر از قدرت آدمی نظارهگر چیزی است که در حال رخ دادن است. گویی صحنهی طراحی قتل از جایی از بالا نظاره میشود.
میتوان حتی پا را از این فراتر گذاشت و تاثیرِ بصری تابلوهای سالوادور دالی، که هیچکاک پیش از این در فیلم طلسم شده از آنها استفاده کرده بود و وامگیری از انگارههای فرویدی در طراحی نماها را به زبان سینما دید. میدانیم هیچکاک به شدت شیفته نظریات فروید بود و آموزههای او را به صورت بصری در فیلمهایش به کار میگرفت. ضمیرِ ناخودآگاه و نقش سایه در روان آدمی در طراحی پلانهای این فیلم هم به خوبی قابل حس است. برای مثال در صحنههای گفتگو که دوربین با انتخاب زاویههای غیرمتعارف از نقش عامل بصری نیز در بالارفتن تنشِ صحنه کمک میگیرد. گویی این چشمِ دوربین است که قرار است داستان را روایت کند نه فیلمنامه و داستانی که فیلم ظاهراً با اقتباس از آن شکل گرفته.
اینگونه، با فیلمی مواجهیم در لحظاتی به عینه نفس گیر؛ گویی همه ابزار سینما به کار گرفته شدهاند تا فصلی از ترس را پیش چشممان زنده کند. مثال بارزش صحنه طراحی قتل است و هشدار به قاتلِ در خانه کمین کرده که منتظرِ تماس تلفنی آمر قتل معطل مانده. سکانسی هنوز ماندنی که شمارهی تلفن از کابین عمومی گرفته میشود و جایی دورتر، کابلها و دستگاه مکانیکی مخابرات با موسیقی پرتنشِ دیمیتری تیومککین به کار میافتند تا تماس مرگبار را برقرار کند. گویی این دستِ سرنوشت است که به حرکت درآمده تا حادثه را رقم بزند.
در کمتر فیلمی استفادهی خلاقانه از چنین جزئیاتی، سینمای داستانگو را به هنر ناب بصری بدل کرده. فیلمی که میتوانست نمایشِ رادیویی کسل کننده ای باشد، نمونه بارزِ هنرِ یک نابغه را در رسانه ای که ظاهرا به قصد سرگرمی طراحی شده، به رُخ میکشد. فیلمی که نشان میدهد سینما چه جعبهی خیال جادویی پرقدرتی است و چه تاثیر سهمگین و مرگباری میتواند در زندگی واقعی ایجاد کند. فیلمی که کابوس را به دل قابهای به ظاهر روشن فیلم میآورد تا نشان دهد دستِ مرگی نابهنگام تا چه اندازه آدمی را تهدید میکند.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «سرگرمی آدمکش» هیچکاک ترجمه و منتشر شد
- از همه عجایب، تعجب نکنید!/ درباره انتخاب صد فیلم برتر تاریخ سینما از سوی مجله سایت اند ساند
- گوهرهایی ناب که جایی در سینمای محبوب فرهادی نداشتند/ درباره انتخابهای آقای کارگردان در ویدئو کلوب «جی ام»
- صدای سنج / چرا هیچکاک باید «مردی که زیاد میدانست» را از نو میساخت
- برشهای کوتاه/ در ستایش Long Take
- من خود سورئالیسم هستم/ درباره سالوادور دالی
- سکانس طلایی/ طناب
- سکانس طلایی/ ام را به نشانه قتل بگیر
- عنصر زمان در خدمت تعلیق/ تحلیل سکانس حمله پرندگان به دانشآموزان در فیلم «پرندگان» + ویدئو
- برشهای کوتاه/ پلانهایی از «ربهکا» هیچکاک در برابر مینی سریال «ربهکا» اوبراین
- برشهای کوتاه/ صحبتهای آلفرد هیچکاک درباره اهمیت تصویر در سینما
- معرفی بهترین فیلمهای «معمایی» تاریخ سینما / فرهادی با سه فیلم در میان ۱۰۰ فیلم برتر
- برشهای کوتاه/ ویدئویی درباره ویژگیهای فیلمهای هیچکاک
- گنجینهای از اقلام خاطرهانگیز هالیوود حراج میشود/ دوربین هیچکاک و کلاه تام کروز
- اسکورسیزی از تجربه زندگی در قرنطینه فیلم ساخت
نظر شما
پربازدیدترین ها
- اکران «درب» در سینماهای فرانسه/ آمار تماشاگران
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای دو فیلمنامه
- گفتگوی اختصاصی سینماسینما با بابک کریمی/ همانهایی که امروز سنتی هستند در جوانی سنتشکن بودند
- مراسم اختتامیه هفتادوششمین جشنواره کن برگزار شد/ نخل طلا به «آناتومی یک سقوط» رسید
- معرفی برندگان بخشهای جنبی جشنواره کن
آخرین ها
- با حکم رئیس سازمان سینمایی؛ شورای سیاستگذاری جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان معرفی شد
- روزنههای امید/ نگاهی به فیلم «اقیانوس پشت پنجره»
- آکادمی فیلم اسپانیا از اصغر فرهادی تجلیل میکند
- بهرام رادان سخنگو شد
- ادریس البا در سریال «هواپیماربایی» بازی کرد
- دلتورو مخاطبان را شگفتزده کرد؛ نقشآفرینی کارگردان اسکاری در سریال محبوبش/ پرونده «بری» بسته شد
- پرتره لئوناردو دیکاپریو یک میلیون دلار فروش رفت
- صاحب فرزند شدن آل پاچینو در ۸۳ سالگی/ تفاوت سنی فرزندان رابرت دنیرو ۵۱ سال شد
- «ناکجا» آماده حضور در جشنوارههای ملی و بینالمللی میشود
- «قطع فوری» پرفروشترین و پرمخاطبترین فیلم هنروتجربه شد
- همزمان با ولادت امام رضا (ع) منتشر شد؛ خاطرات صدرعاملی از عزت الله انتظامی و خسرو شکیبایی
- در پانصد و سیوهشتمین برنامه سینماتِک خانه هنرمندان ایران مطرح شد؛ نسلی که ائتلاف سکوت را میشکند
- چهار فینالیست ایرانی در جشنواره قابهای اثیری
- نشست خبری مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره خانه سینما / گزارش تصویری
- سامانه هوشمند حملونقل همراه اول به پست رسید
- «دِرب» به جشنواره شانگهای میرود
- اولین حضور بینالمللی «تَله یخ» در جشنوارهای با محوریت حقوق و معضلات اجتماعی زنان
- دو جایزه جشنواره مسکو برای کارگردان ایرانی
- تحلیل علیرضا رضاداد از مصائب ساخت فیلمهای دینی/ از رستاخیز تا طلا و مس
- کیانو ریوز به عرصه موسیقی بازگشت
- آمار فروش انیمیشن «پری دریایی کوچک»/ حملات نژادپرستانه به یک ماجراجویی موزیکال
- اسکورسیزی با پاپ دیدار کرد/ یک فیلم دیگر درباره مسیح در راه است
- انتقاد برومند و عسگرپور از مواضع خزاعی/ ماهیت «خانه سینما» چیست؟
- مروری بر ۹ فیلم بخشهای جنبی هفتادوششمین جشنواره کن
- نمایش پنج فیلم ایرانی در جشنواره شانگهای
- منتقدان هالیوود ریپورتر انتخاب کردند؛ ۲۰ فیلم برتر جشنواره کن/ «آیههای زمینی» در لیست
- «گربه نره و روباه مکار» در تئاترشهر
- در نشست بررسی «رویای بنفشهها» مطرح شد: مسئله ادغام نشدن در جامعه میزبان، مسئلهای جهانی است
- اکران «درب» در سینماهای فرانسه/ آمار تماشاگران
- مازیار میری: برای ساخت فیلم مبتذل رقابت وجود دارد!/ فروش این فیلمها بیلان مدیرها میشود