سینماسینما، کیوان کثیریان
میرکریمی از معدود فیلمسازان فعال سینمای ایران است که جهان مخصوص به خودش را دارد با تمام مختصات مشخص و قابل شناساییاش. جهان بینی دارد، میتواند درباره نگاهش به زندگی حرف بزند و فیلم بسازد. فیلم نمیسازد که فقط یک عنوان به کمیت کارنامهاش اضافه شود. هنوز یک فیلمساز خلاق و رهاست که میشود امیدوار بود فیلم خوب بسازد. اخلاق و شرافت آدمها هنوز در فیلمهایش ارزش محسوب میشوند. او هنوز هم بلد است آدم اصیل و ناب خلق کند. عشقِ تمیز و جذاب بسازد. مفاهیم پیچیده را ساده کند، آدمهایش هنوز بلدند تا تهِ منجلاب فرو نروند، هنوز بلدند قشنگ عاشق شوند، بلدند گذشت کنند، بلدند هر نانی را نخورند، بلدند بیتوقع و چشمداشت نیکی کنند، بلدند تنگ در آغوش بگیرند، بلدند روراست و صاف و صادق باشند و…
خیلی از این چیزها حالا در زمانهی حاضر و در میانهی اینهمه ناراستی و کثافت، منسوخ شده، خندهدار شده، غیرقابل باور شده. اما هنوز وقتی لحظههایی درست از همینها روی پرده خلق میشود، میشود تکان خورد و حظ برد.
«نگهبان شب» همه این لحظهها را دارد اما اینها کنارِ هم تبدیل به یک کلِّ منسجم و معنادار نمیشوند. این فیلم توقع مرا از میرکریمی برآورده نمیکند. او باید در تراز همین امروز فیلم بسازد. بدون ذوق زده شدن در برابر مضامین و مفاهیمی که دوستشان دارد، با پرداختی خلاقانهتر و بدون برخورد سطحی با آن مفاهیم، بدون حشو و زوایدی که اصولا متعلق به جهان او نیست و فیلمش را آزار میدهد و نتوانسته از آنها دل بکند (انتخابات؟ عروسی پای صندوق رای؟ متلک؟ شعار؟).
خوبست میرکریمی همچنان روح ما را لمس کند، با احساسات سطحی ما درگیر نشود بلکه با جوهر وجود ما طرف شود که کمی عمیقتر از اینهاست. کما اینکه فیلمهایی از میرکریمی ماندگارتر شدهاند که با ما اینچنین کردند ولی «نگهبان شب» همان معانی را کهنه، تکراری و کسالتبار ارائه میدهد، با لحنی که از اقتضای امروز عقبتر است.
عنصر «تردید» و چلنجِ قهرمان با آن، یکی از مولفههای جذاب سینمای میرکریمی است که قهرمانهای او را خواستنی و باورکردنی میکند. به یاد بیاوریم «کودک و سرباز»، «زیرنورماه»، «به همین سادگی»، «خیلی دور خیلی نزدیک»، «یه حبه قند»، «دختر»، «قصر شیرین» و … را که در نهایت، قهرمان از پسِ نبرد با تردید و شک، دست به انتخاب میزند. اما جای خالی این عنصر در «نگهبان شب» به شدت احساس میشود. کاراکتر اول فیلم، از سوی فیلمنامه نویسان محکوم به شریف بودن و مثبت بودن است. این سرنوشت محتوم اوست، انتخاب نمیکند، چارهای جز این ندارد.
میرکریمی از معدود فیلمسازان حال حاضر ماست که هنوز تعدادِ فیلمهای خوب و خیلی خوبش از فیلمهای متوسط و ضعیفش بیشتر است، جزو دو سه کارگردان کاربلد و مهمِ نسل میانهی سینمای ماست، هنوز سراشیبی را تجربه نکرده و همچنان سرپاست، آنهم متاسفانه در شرایطی که مهمترین فیلمسازان نسل اول و دوم ما، در آثار اخیرشان ناامیدکننده نشان دادهاند.
میرکریمی بهتر است همچنان درباره همین مضامین و همین جنس آدمها فیلم بسازد. چون خوب این فضا و آدمها را بلد است اما حتما باید جای دوربینش را عوض کند. در فیلمهایش به بینش و جهان بینی که دارد، عمق ببخشد، با آنها دم دستی برخورد نکند و ما را عمیقا درگیر کند.
او حق دارد پیچیدگیها را ساده کند اما حق ندارد برای خلق اثر، خودش هم با آن مفاهیم، سادهانگارانه برخورد کند. البته این عمق، تعارضی با ساده کردن پیچیدگیها و لحن جذاب و سادهی فیلمهای میرکریمی ندارد.
نکته دیگر اینکه در غالب موارد به من ثابت شده، اگر یک کارگردان فیلمش را خودش تدوین کند، معمولا نمیتواند از تصاویرش به سود فیلم دل بکند و غالبا نتیجهی کار، پیراسته و خالی از زواید از آب در نمیآید. «نگهبان شب» هم گرفتار همین آفت است. مقدمه بسیار طولانی، فیلم را به دام کسالت انداخته و کاش ایدهی درخشانِ این پایان برای فیلم، کاشت هوشمندانهتری در فیلمنامه داشت؛ فیلمنامهای که پاشنه آشیل «نگهبان شب» است.
اقای میرکریمی عزیز، توقعم را از شما پایین نمیآورم، فیلمتان را دوست ندارم، منتظر میمانم.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- پشتپرده حواشی چهلمین جشنواره فیلم فجر؛ از سهمخواهی تا حملات تلفنی و پیامکی به دبیرخانه
- پیکر زندهیاد علیرضا غفاری تشییع شد/ وداع هنرمندان با مجری و گوینده فقید
- تشییع پیکر علیرضا غفاری / گزارش تصویری
- گزارشی از واکنشها به ویدئوی اعتراضی مهرجویی/ اندوه عمومی سینماگران ایرانی
- عذرخواهی سینماتیکت و قبول مسئولیت کافی نیست
- نقد یا مانیفست؟!/ نگاهی به میز نقد برنامه «هفت» در چهلمین جشنواره فیلم فجر
- «سینماتیکت» بیانیه داد؛ انتشار لیست برگزیدگان پیش از اختتامیه جشنواره فیلم فجر به دلیل اشتباه اپراتوری-انسانی
- ایرج راد: عواقب حذف معافیت مالیاتی هنرمندان بیشتر از آوردههایش برای دولت است
- «نگهبان شب» یک اتفاق جدی در کارنامه فیلمسازی میرکریمی
- چرا به دو سؤال بزرگ جشنواره فجر پاسخی داده نشد؟/ هنر پشت گوش انداختن
- آیا خودتان تابهحال هرگز اشتباه نکردهاید؟
- واکنش رییس جمهوری به حواشی جشنواره فجر: خطای آشکار فردی نباید به جامعه هنری تعمیم داده شود
- حجتالاسلام عالی: اتفاق خوبی بود که نوشین معراجی، لجاجت به خرج نداد و عذرخواهی کرد
- ساختن سخت است، ویران کردن آسان/ چهلمین جشنواره فیلم فجر و چند نکته مهم
- وزیر ارشاد: جشنواره فیلم فجر در سال آینده تغییرات جدی خواهد داشت
نظر شما
پربازدیدترین ها
- جدول ستارههای منتقدان بینالمللی به فیلمهای جشنواره کن (۳)
- یادداشت محمد حقیقت از کن/ در روز پنجم جشنواره، فعلا فیلمی شایسته نخل طلا نیست
- برگزیدگان آکادمی ایسفا معرفی شدند/ جوایز اصلی به «ارفاق» رسید
- بهرام دهقانی در جشنواره «سایه» تجلیل شد/ دهقانی: ما به «سینما» اعتبار نمیدهیم
- با حکم مدیرکل هنرهای نمایشی؛ مدیر مجموعه تئاتر شهر منصوب شد
آخرین ها
- در نشست رسانهای مطرح شد؛ اکران فیلمهای برگزیده ۲۰ سال جشنواره پویانمایی تهران/ خودکفا میشویم
- خطاب به معاون دادستان کل کشور نگاشته شد؛ نامه دبیر ستاد امر به معروف درباره «دینامیت» و «گشت ارشاد ۳»
- با حکم مدیرکل هنرهای نمایشی؛ مدیر مجموعه تئاتر شهر منصوب شد
- راد و تیموریان در صدر آرا/ منتخبین انتخابات هیات مدیره مرکزی خانه تئاتر مشخص شدند
- دومین جشنواره فیلم کرمان افتتاح شد
- ویژه برنامه «سینما خرمشهر» در خانه هنرمندان ایران برگزار میشود
- یادداشت محمد حقیقت از کن/ در روز پنجم جشنواره، فعلا فیلمی شایسته نخل طلا نیست
- جدول ستارههای منتقدان بینالمللی به فیلمهای جشنواره کن (۳)
- برگزیدگان آکادمی ایسفا معرفی شدند/ جوایز اصلی به «ارفاق» رسید
- بهرام دهقانی در جشنواره «سایه» تجلیل شد/ دهقانی: ما به «سینما» اعتبار نمیدهیم
- فیلمنامهی جزئینگر، اجرای دقیق/ نگاهی به سریال «یاغی»
- مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم: ستاد صیانت از آثار سینمایی فعال است/ ضرورت مساعدت صداوسیما
- پایان نقشآفرینی شقایق فراهانی در «عقرب عاشق»
- معرفی چهار بسته ویژه و استثنایی رومینگ همراه اول در امارات
- جشنواره فیلمهای ایرانی در زوریخ با فیلم سینمایی «گاو» افتتاح میشود
- نمایش «تیغ پنهان» سینمای ژاپن در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- سرویس سفر و گردشگری اپلیکیشن «اوانو» راهاندازی شد
- شناسایی افکار منفی برای دوستداران کتاب
- حقایقی درباره عزیز الله حمید نژاد به بهانه سالروز تولد او:قصه گوی آدمهای گمنام
- نمایش «اول شخص مفرد» / گزارش تصویری
- جدول ستارههای منتقدان بینالمللی به فیلمهای جشنواره کن (۲)
- با فرومایگان چه باید کرد؟
- در انتخاب برنده بخش فیلم کوتاه؛ همکاری با «تیکتاک» برای کن دردسرساز شد!/ جدایی رئیس داوران
- یادداشت محمد حقیقت از کن/ EO؛ فیلم جنونآمیزی که داوران جرات نمیکنند به آن جایزه بدهند!
- اصلانی در رونمایی از کتاب «شطرنج باد» مطرح کرد؛ ناسرهها جای سرهها را گرفتهاند/ از توجه به «شطرنج باد» دیگر خرسند نمیشوم
- اما سفر نیست علاجِ این درد/ نگاهی به فیلم «جاده خاکی»
- در دیار خود غریب/ نگاهی به فیلم «مجبوریم»
- ونجلیس، آهنگساز یونانی برنده اسکار درگذشت
- نشست تخصصی اولین جشنواره ایده تا محصول صنعت ارتباطات برگزار شد
- جدول ستارههای منتقدان بینالمللی به فیلمهای جشنواره کن (۱)