سینماسینما، ابوالفضل نجیب
طی چهل سال گذشته بهرغم تمامی خط و خطبازیهای جناحی و سیاسی و هم تحمیلات و تبعات ناشی از رویکردهای متناقض به سیاستگذاریهای سینمایی، جشنواره فیلم فجر یکی از میثاقهای ماندگار برای اهالی سینما محسوب میشود. اهمیت و حساسیت و تب وتاب این میثاق سینمایی به گونهای بوده که ماهها پیش از شروع جشنواره، نه تنها اخبار سینمایی، تمامی خبرهای هنری و بعضا اجتماعی و سیاسی را تحتالشعاع قرار میداد. فراموش نکنیم وقایع تلخ و ناگوار اعتراضات آبان ۹۸ نیز بهرغم سنگینی اما نتوانست تاثیر تعیینکنندهای بر موجودیت جشنواره فجر بگذارد؛ اما آنچه از واکنشها و نشانهها و شواهد بر میآید، وقایع چند ماه اخیر خواسته یا ناخواسته جشنواره فیلم فجر و به درجاتی جشنواره موسیقی را تحتتاثیر خود قرار داده است. آنچه همان ابتدا از سوی وزیر ارشاد درخصوص رسمالخطهای جدید جهت گرفتن رای اعتماد در مجلس و پس از گرفتن رای اعتماد با خط و نشان برای سینماگران و اتمام حجتهای آمیخته با تهدید و تحقیر برای سایر اهالی هنر شاهد بودیم، طی روزهای اخیر به تغییر رویکرد جدی تبدیل شده است. درخواست خواهشمندانه و البته غیرمنتظره وزیر ارشاد از اهالی موسیقی برای برگزاری کنسرت و تلاشهای همزمان برای داغ کردن جشنواره فیلم فجر بیش از هر چیز ناظر بر انعطاف وزیر ارشاد در مقایسه با هجمههای اولیه علیه اهالی فرهنگ و هنر است. اینکه چنین میزان انعطافپذیری را اصولی یا تاکتیکی و ناشی از نگرانی و اضطرار نظام فرهنگی و هنری تعبیر کنیم، چندان مسبوق به سابقه نیست. شاید به این دلیل ساده که رابطه فعالیت و رخدادهای فرهنگی و هنری تاکنون و تا این اندازه با وضعیت سیاسی و بحرانهای سیاسی و اجتماعی و… در پیوند و تنگاتنگ نبوده. آنچه این پیوند را پررنگ کرده، نقش و حضور سلبریتیها و برخی سینماگران مشهور و معروف است. نقش برخی از چهرههای حامی حاکمیت و ایضا منفعل که با تحریک نهادهای حاکمیتی از جنس نصب بیلبورد شماری از زنان سینماگر با هدف دفاع از حجاب رسمی به نتایج و هدفگذاریهای معکوس تبدیل شد.
به این وضعیت اضافه کنید زندانی بودن دو فیلمساز مطرح، سختگیری بر برخی چهرههای سینمایی ازجمله مهمترین آنها دستگیری ترانه علیدوستی و اخبار حاکی از تهدید برخی دیگر از اهالی سینما ازجمله آنچه اشکان خطیبی رسانهای کرده و واکنشهای داخلی ازجمله تجمع برخی سینماگران در ورودی اوین و شاید مهمتر از آن واکنشهای بیرونی از سوی برجستهترین چهرههای سینمایی و… تا اهمیت برگزاری هرچه آبرومندانه جشنواره فجر برای ریلگذاران سینمایی و مجموعه سیاستگذاران حوزه فرهنگ و هنر و همان اندازه کلیت جمهوری اسلامی مشخص شود. آنچه این وضعیت را برای سیاستگذاران هنری مضاعف و نگرانی آنها را تشدید میکند، زمزمه تحریم شماری از فیلمسازان و سایر دستاندرکاران سینمایی است. واکنش تند و تهدیدآمیز روزنامه کیهان به اخبار مرتبط، بیهیچ اما و اگری میتواند مهر تاییدی بر بلاتکلیفی وضعیت جشنواره باشد. بهعلاوه اظهارات رسمی معاون وزیر اطلاعرسانی سوریه در مقام همتای ایرانی مبنی بر گسیل هنرمندان این کشور برای رونق بخشیدن هرچه بیشتر جشنواره فجر که میشود آن را به نوعی سوریایی کردن این جشنواره تعبیر کرد. این نشانهها بهخودی خود و به زبان بیزبانی میتواند به بحرانی اشاره داشته باشد که پیشاپیش از تسری اوضاع اجتماعی و سیاسی به حوزه فرهنگ و هنر و مشخصا جشنواره فیلم فجر حکایت میکند.
در چنین اوضاعی به نظر میرسد جشنواره فیلم فجر به مثابه مهمترین رخداد هنری بعد از انقلاب و قدیمیترین میثاق سینمایی یکی از سردترین دوران خود را پیش رو خواهد داشت. اگر آنچه به عنوان انعطاف از جانب وزیر ارشاد در درخواست خواهشمندانه از اهالی موسیقی یادآور شدیم، بتواند با اندکی هوشمندی و درایت به پاسخ گفتن به برخی مطالبات اهالی سینما و به خصوص درخواستهای بیرونی به آزادی ترانه علیدوستی و نرمش در قبال دو فیلمساز زندانی و به همان میزان انعطافپذیری روزنامه کیهان در عذرخواهی از اهالی سینما بینجامد، شاید بتواند حتی در حد مسکن به برگزاری آبرومندانه جشنواره فجر منجر شود. در غیر این صورت سوریایی کردن جشنواره فجر نه تنها برای مهمترین رخداد سینمایی در سطح بینالمللی اعتباری کسب نخواهد کرد، بلکه به تعمیق هرچه بیشتر شکاف جامعه هنری و سینمایی منجر خواهد شد. آنچه روزنامه کیهان در این روزها هدفگذاری کرده، خواسته یا ناخواسته تعمیق این شکاف است. با اهداف پنهان و آشکار چه در حوزه مناسبات خارجی و چه تنظیم رابطه حاکمیت با مردم و اکنون جامعه هنری و سینمایی که مقبولیت و موضوعیت و مشروعیت خود را یکسره از علاقهمندان و در واقعیت امر از همین جوانهای مطالبهگر کف خیابان کسب میکنند. هر چند انتشار دردنامه فریدون جیرانی برای علیرضا رییسیان که واقعیت امر خطاب به سیاستگذاران فرهنگی و سینمایی نوشته شده، مشکل سینما را بسا فراتر از اوضاع جاری و بهطور واقعی ناشی از بحرانی تلقی میکند که برای گذار از آن به چیزی بیشتر از انعطافپذیری مسوولان سینمایی نیازمند است.
منبع: روزنامه اعتماد
![](/wp-content/themes/cinemacinema/img/tel.gif)
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- تقابل غریزه و انگیزه برای آزادی/ نگاهی به فیلم «پاپیون»
- از ارادت تا نفرت/ نگاهی به فیلم «مرد سوم»
- رهایی در اوهام/ نگاهی به فیلم «تفریق»
- «تفریق»؛ به علاوه باران
- «تفریق» مانی حقیقی قاچاق شد
- پیامدهای ناگزیر/ درباره واگذاری نظارت بر شبکه نمایش خانگی به صداوسیما
- این فیلم واقعا شما را ترسانده است!/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- من و بیبی و پوراحمد/ در یادبود کیومرث پوراحمد
- ابد و صد روز/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- آسیبهایی که به جهان رویداد وارد شد/ چرا چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر مثل دورههای قبل نبود
- برگزیدگان چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- اعلام اسامی داوران بخش بینالملل چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر
- رونمایی از اولین تصاویر و تیزر «وابل» همزمان با نخستین اکران
- اعلام برنامه ورکشاپهای جشنواره فجر؛ نام مدرسان محرمانه است؟
- واکنش بدیعی و ضیاییپرور به حرفهای طالبی؛ دیده شدن به هر قیمت/ توهین به نیمی از جمعیت کشور
پربازدیدترین ها
- یادداشت کیوان کثیریان؛ کلی آیهی یأس و یک آرزو/ درباره انتخاب وزیر ارشاد دولت چهاردهم
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- سعید راد درگذشت
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
آخرین ها
- عشق از راه میرسد/ نگاهی به فیلم «چرا گریه نمیکنی؟»
- معرفی فیلمهای سارایوو ۲۰۲۴/ ۵۴ فیلم در ۴ بخش رقابت میکنند
- فیلم استیو مککویین پایانبخش جشنواره نیویورک ۲۰۲۴ شد
- دو جایزه جشنواره ایتالیایی به «سرنوشتِ» ایرانی رسید
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
- «درون بیرون ۲» پرفروشترین انیمیشن تاریخ شد/ عبور از «یخ زده ۲»
- گفتوگو با مدیر جشنواره ونیز؛ سینما همچنان مؤثرترین راه برای اندیشیدن به دنیای معاصر است
- بهترین مستندهای سال در فهرست نهایی جوایز مستند بریتانیا ۲۰۲۴
- مراسم تشییع زنده یاد سعید راد / گزارش تصویری
- ستارهای که عاشق وطنش بود؛ بدرقه سعید راد به خانه ابدی
- واکنش وزیر ارشاد به انتقادات سینماگران از یک مصوبه
- به مناسبت آغاز ششمین سال فعالیت سوینا منتشر میشود؛ نسخه ویژه نابینایان «راتاتویی» با صدای محسن بهرامی
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- پدر، عشق و پسر/ درباره علیرضا داوودنژاد و «در انتهای شب»
- اعلام فیلمهای جشنواره ونیز؛ «شاهدِ» ایرانی در بخش افقها
- «مرد نمکی» به مثابه یک جریان بوروکراتیک
- جشنواره درسدن به «پریسان» ۳ جایزه داد
- نمایش «پیانو» در جشنواره «بچههای مارانو»
- سینمای ایران تیرماه امسال ۱۲۰ میلیارد فروخت
- سه نمایش جدید روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو
- انتشار قسمت دوم نسخه ویژه نابینایان «هزار دستان» با صدای بهروز رضوی
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- فیلمهای بخش هفته منتقدان ونیز معرفی شدند/ فیلم یک سینماگر ایرانی در لیست
- انیمیشن ایرانی نامزد «گل طلایی» چینی شد
- «۱-» در آمریکا رقابت میکند
- سعید راد / گزارش تصویری
- معرفی بازیگران نمایش «رگتیچ»/ آغاز بلیت فروشی
- نمایش و تحلیل فیلم «ساز دهنی» امیر نادری در بنیاد حریری
- سعید راد درگذشت
- انتشار عکس گریم متفاوت رضا عطاران/ «قیف» اکران میشود