سینماسینما، محمد ایران دوست

بخش مهمی از موفقیت و کامیابی سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر به اعتبار و جایگاه سینمای ایران در جهان برمی‌گردد. برگزاری جشنواره فیلم در کشوری که حضوری موفق در جشنواره‌های معتبر بین المللی دارد و سینماگران آن ده‌ها جایزه و عنوان برتر سینمایی را از آن خود کرده‌اند، همواره برای فیلم سازان کشورهای؛ اروپایی، آسیایی، آفریقایی و آمریکایی جذاب و کنجکاوبرانگیز است. فیلم سازان خارجی با وجود آگاهی از محدودیت‌ها و قوانین خاص جشنواره جهانی فیلم فجر و همینطور آگاهی از عواقب سفر به ایران، در جشنواره حضوری پررنگ داشتند و آثارشان را با اشتیاق به نمایش درآوردند.

جشنواره و تعاملات فرهنگی

سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر فرصتی فراهم کرد تا فیلم سازان پنج قاره دنیا آثارشان را در معرض تماشا و قضاوت مخاطبان ایرانی و خارجی قرار دهند و با ابزار سینما تعامل و ارتباط با مخاطبان را گسترش دهند. آنچه در فیلم‌های جشنواره برجسته و چشمگیر بود رویکرد هوشمندانه فیلم‌سازان دیگر کشورها به مهم ترین مفاهیم و ارزش‌های انسانی و معضلات روز جهانی بود. فیلم ها نشان داد دفاع از عدالت، حقیقت و نوع‌دوستی فطری و از نهاد و سرشت انسان ها سرچشمه می گیرد و محدود به ملیت، مذهب و جغرافیا نمی‌باشد. فیلم « الهه دریا» به کارگردانی ولفگانگ فیشر محصول آلمان و اتریش موضوع مهاجرت های غیر قانونی که اغلب با تراژدی پایان می یابد و مجامع بین المللی در برابر آن سکوت اختیار کرده‌اند را به زیبایی عیان ساخت. تریلر « زن مبارز» به کارگردانی بندیکت ارلینگسون محصول کشورهای فرانسه، ایسلند و اوکراین به احداث کارخانه‌های چند ملیتی و بروز فجایع زیست محیطی که حیات کره زمین را تهدید می کند اشاره کرد و نشان داد دولت ها تنها به کسب درآمد ومنافع زودگذر می‌اندیشند و دوستداران محیط زیست را خرابکار و تروریست می‌نامند! فیلم « سفره ماهی » تولید تایلند، فرانسه و چین، کشتار بی رحمانه مسلمانان میانمار را یادآوری کرد و فیلم « پیش از ژاله» محصول کشور دانمارک سرنوشت انسان حریص و آزمند را در معرض تماشا گذاشت.

فرصتی برای شناخت

فیلم هایی که در جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد فارغ از ساختار و محتوای کیفی آن‌ها به لحاظ زیبایی شناسی و انتخاب لوکیشن نیز حائز اهمیت بود. فیلم سازان در کنار روایت داستان؛ زیبایی ها، توانایی ها و جذابیت های کشورشان را در پس زمینه فیلم ها به رخ کشیدند و از فرصت اکران فیلم برای تزاید شناخت تماشاگران از فرهنگ و جغرافیای سرزمینشان به درستی بهره جستند. فیلم سازان به خوبی می دانند مخاطبان با تماشای فیلم ها به فرهنگ و تمدن کشورسازنده علاقه پیدا می کنند و یا دل‌زده می شوند، بنابراین هنگام ساخت، داستان و یا موقعیتی را به تصویر می کشند که جنبه دراماتیک دارد و فرهنگ و زیبایی های سرزمین مادریشان را محو یا ویرانه جلو نمی دهند، در این زمینه می توان از فیلم های؛ ۲۵ کیلومتر بر ساعت (آلمان)، جوئل (آرژانتین)، من برگشتم (ایتالیا)، آهنگ درخت (قرقیزستان و روسیه)، … نام برد. تماشای فیلم های ایرانی با حضور تماشاگران خارجی در جشنواره جهانی فیلم فجر تجربه جالب و شوق انگیز است، انسان از تماشای فیلم های هنرمندان کشوراحساس افتخار و سربلندی می کند و گاهی نیزاحساس سرشکستگی و این سوال در ذهنش شکل می‌گیرد به راستی مخاطب بین المللی با تماشای فیلم های ایرانی چه شناخت و برداشتی از ایران و ایرانیان پیدا می کنند؟!

نهادهای در سایه

جشنواره جهانی فیلم فجر سال هاست بستری فراهم نموده تا سینماگران و سازمان ها و مراکز متعدد فرهنگی و هنری کشور با تولید فیلم های؛ کوتاه، بلند و یا مستند در این رویداد سینمایی شرکت کنند و با آثار خارجی به رقابت بپردازند. برخی از سینماگران از این فرصت گرانبها به شایستگی بهره می برند و برای حضور موفق در جشنواره سالانه برنامه ریزی و ممارست به خرج می دهند. برخی دیگر به جای تولید فیلم و عرضه توانایی ها و قابلیت های هنری شان، به جشنواره و متولیان آن هجمه وارد می سازند و به جشنواره ای که به مناسبت سالروز پیروزی انقلاب ملت ایران برگزار می شود به بهانه نقد خدشه وارد می کنند. این عده سال هاست با فرار رو به جلو قصور و کم کاری مراکز و سازمان های مسئول در حوزه فرهنگی و اجتماعی را با حمله به هنرمندان جبران می کنند. عده ای که با ردیف کردن واژه‌هایی پرطمطراق و اصطلاحا آرمانی، از جشنواره و سینماگران که با انواع محدودیت ها مواجه اند انتظار معجزه دارند و جبران همه عقب افتادگی و مصائب فرهنگی کشور را از متولیان جشنواره جهانی فیلم فجر مطالبه می کنند. شیزو کوتسویا مدیر بنیاد خیریه MOCT در سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر گفت:« مردم ژاپن اطلاعات زیادی در مورد جنگ ایران ندارند، در حالی که مردم ایران همه از بمباران اتمی هیروشیما مطلع هستند. من بعد از اینکه با جانبازان شیمیایی ایرانی آشنا شدم، از سال ۲۰۱۰ به بعد هر سال ۱۰ نفر از آن ها را در مراسم سالگرد بمباران هیروشیما دعوت می کنیم.» سخنان شیزوکوتسویا گویای این حقیقت تلخ است که مراکز متعدد فرهنگی و مدعی در حوزه دفاع مقدس و نیز رسانه های پر تعدادی که سند دفاع از ارزش ها را تنها به نام خودشان ثبت کرده اند نتوانستند پس از چهار دهه فعالیت فرهنگی و هنری، حقانیت و مظلومیت مجروحین شیمیایی جنگ تحمیلی را به دنیا منتقل کنند.به یاد داشته باشیم جشنواره های فیلم محفل مناسبی برای ارزیابی عملکرد نهادهای فرهنگی و هنری است که از بودجه عمومی کشور ارتزاق می کنند و جشنواره ها کارآیی آنان را بازتاب می‌دهند.

در آینه جشنواره

با وجود گسترش دامنه تهدیدات و تحریم های کاخ سفید علیه ملت ایران سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر با شرکت پرشور فیلم‌سازان ایرانی و ۱۶۳ فیلم از ۶۴ کشور جهان و ۲۸ استاد داخلی و خارجی سینما از جمله؛ پل شریدر نویسنده و کارگردان مشهور هالیوودی در تهران برگزار شد. جشنواره با نمایش منتخبی از فیلم ها دهه شصت و فیلم های؛ ۲۳ نفر، شبی که ماه کامل شد، متری شیش و نیم بخشی از توانایی های سینماگران ایران در چهل سال گذشته را به نمایش گذاشت و سینماگران و داوران خارجی را با پتانسیل های کم نظیر فرهنگی ایران آشنا ساخت. با ارزیابی وجوه مختلف سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر می توان با افتخار به آن نمره قبولی داد و به برگزار کنندگان آن دست مریزاد گفت و از متولیان جشنواره خواست؛ برای معرفی و شناساندن فرهنگ و تمدن ایران کهن، گفت و گوی منتقدان ایرانی و فیلم سازان خارجی، ارتباط سینمایی با کشورهای همسایه، ترغیب مراکز فرهنگی هنری کشوری و لشکری برای حضور سینمایی در جشنواره، تعمیق و گسترش فعالیت های سینمایی با کشورها و جشنواره‌های معتبر دنیا، تعامل هیات داوران بین الادیان (سازمان سیگنیس) با مراکز دینی کشور، بهره برداری از نظرات داوران و میهمانان خارجی درباره سینمای ایران،… بیشتر برنامه ریزی و تلاش کنند.