سینماسینما، عقیل قیومی
دهۀ شصت برای یک متولد آخرین سال دهۀ چهل دورانی برزخی بود. کودکنوجوانی در محمدیۀ نائین که بدجور معلق است و اسیر جبر جغرافیایی و جبر شرایط و حتی نمی داند با چیزی که نامش بلوغ است چه کند و حال و هوایِ صمیمیِ کوچهای قدیمی را به جایی میبَرَد که جایش نیست و بعد این وسط سینما از کجا در زندگیاش پیدا میشود.
نخستین بار در اوایل دهۀ شصت برادرش او را به سینمایی در اصفهان میبَرَد. الان نام فیلم یادش نیست ولی خوب یادش هست که اسماعیل پسر خوب همولایتی که در اصفهان دانشجوست دعوتش میکند تا به تماشای فیلمی به نام «دبیرستان» بنشینند. قبلتر در سالن مدرسه آپارات را برای بچه ها راه میاندازند و نخستین فیلم سینمای وحشت را میبیند. مدرسه پشت داده به قبرستان و وقتی آن مرد توی قبر زنده میشود و کفن میدرد و «توبۀ نصوح» میکند هر لحظه منتظر است که تمام مردگانِ همسایۀ مدرسه راه بیفتند سمت مدرسه و شب هم تا صبح تصویر آن مرد توی قبر رهایش نمی کند.
بعدتر اواسط دهۀ شصت شبی میرود «بگذار زندگی کنم» را در سینمایی روبروی سیوسهپُل می بیند و روز بعد به جنگ میرود. حالا کی «مردی که موش شد» را در سینمایی وسط چهارباغ عباسی میبیند و «بایکوت» را در همان سینما و کی «روز باشکوه» را در سینما قدس و «دستفروش» را در همان سینما؟ بعدتر سر و کلۀ «هامون» پیدا میشود و «دیدهبان».
دهۀ شصت برای او با سینما به پایان میرسد و نخستین «مجله فیلم» را هم- در اردویی که پایگاه بسیج محله ترتیب داده به مقصد مشهد- روی دکهای میبیند و میخرد و نقد «اوژنی گرانده» و «گراند سینما» را همزمان در آن میخوانَد. بعدتر که میفهمد آن که نقد را نوشته پسر حاج علی طالبینژاد همولایتیاش در محلۀ پادرختِ محمدیه است هر بار مجله را میخرد و احساس میکند مطالب سادهتر احمد طالبینژاد را بهتر میفهمد. پس بیراه نیست اگر این روزها بگویند طالبینژاد نویسندۀ شهرستانیها بخوانید دهاتیها بود و بابک احمدی نویسندۀ پایتختیها.
به هر حال سینما در دهۀ شصتِ ایران یک پدیدۀ شگفتانگیز بود. بوی «نوبت عاشقی» میداد در «شبهای زاینده رود». صفهای دراز تمام نشدنی در زمستانها و دوستیهایی که شکل میگرفت در همان صفها و دور آتشی که به پا شده بود برای در امان ماندن از گزند سرمایِ گاه استخوانسوز و هنوز واژۀ حیرت در مواجهه با فیلمهای روی پرده در دهۀ شصت معنی می داد. آن خندهها و تلخندهای فهیمانه با تماشای آن جماعت «اجاره نشین» در دهۀ شصت دیگر هیچگاه در دهههای بعدی تکرار نشد.
برای یک متولد آخرین سال دهۀ چهل، دهۀ شصت مجموعهایست از رویدادها و اتفاقهای در هم و این وسط سینمای دهۀ شصت هم در اغتشاش سایر تصاویری که به ذهن هجوم میآوَرَد جایگاه محترمی دارد.
داریم از روزگاری حرف میزنیم که جهان اینچنین دچار فوران تصویر و قابهای میلیونیِ سرگیجه آور نبود؛ سینما بود با طعم شکوهی که داشت و معصومیتِ عاشقانش.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- از «ناییجان» تا «هامون»؛ کاراکترهای ماندگار جشنواره فیلم فجر
- گفتوگوی سینمایی نسلها/ نگاهی به مستند «موج نو»
- نقشی بر آب/ مروری بر کارنامه بازیگری بیتا فرهی
- آیا سیر تطور نمایش خانگی، کابوسی برای تلویزیون و سینماست؟
- مهر آمد، سینما هم میآید؟!
- سینمای ایران در دهه آینده/ به مناسبت روز ملی سینما
- چرا دراماتیک نیستیم؟/ سینمای جزئیات، سینمای کلیات
- فصل جدید همکاری سینما و تلویزیون با تشکیل کارگروه مشترک
- صِفر، نوزده/ سوءتفاهم دربارهی مفهوم قضاوت
- تربیت ذوق عامه؛ از «هامون» تا «تومان»/چطور سینماروی ایرانی به سمت فیلمهای عامهپسند سوق داده شد
- عاشقانی که چراغ صحنه را روشن نگاه داشتهاند
- مواضع تند و تیز وزیر پیشنهادی ارشاد/ خانه سینما وجاهت قانونی ندارد، فیلمها ضدارزش و غیراخلاقیاند
- مردی که زیاد میدانست/ در یادبود حمیدرضا صدر
- تا کی به انتظار؟!
- لیست فیلمهای سینمایی ایرانی فیلمخانه ملی منتشر شد
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- ورود قوه قضاییه به ماجرای «حراج تهران»
- صحبتهای رئیس هیئت داوران جشنواره برلین/ همه فیلمها سیاسیاند
- یکی از بزرگان سینمای موج نوی برزیل درگذشت
- واکنش سیمین غانم به اقدام جشنواره موسیقی فجر؛ از مردم جایزه گرفتهام
- برگزاری ششمین کنگره بینالمللی سلامت همراه با مشارکت همراه اول
- «مادرم بلوط» در انجمن «اشا» نمایش داده میشود
- به بهانه نامساعد بودن شرایط جوی جنوب کشور؛ اختتامیه تجلی اراده ملی فیلم فجر ۴۳ در پردیس ملت برگزار میشود
- پاسخهای آشتیانیپور به شبهات رأیگیری مردمی جشنواره فیلم فجر
- «پدینگتون در پرو» از ۱۰۰ میلیون دلار گذشت
- آخرین روز جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- برگزیدگان بفتا ۲۰۲۵ اعلام شد
- پنجمین شب جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- چیزی شبیه پرسهزدن در سالن نمایشی با آدمهایی که نمیشناسی
- مشکلات و رویاهای فیلمسازان خارجی در هالیوود!
- دوست دارم درباره خاتمی و احمدینژاد هم فیلم بسازم/ گفتگو با عارف افشار درباره «ضدقهرمان»
- «شوگان» بیشترین جایزه را گرفت؛ اعلام برندگان انجمن نویسندگان آمریکا
- درباره متن و حاشیه داوری جشنواره فیلم فجر؛ کمال تبریزی: حس کردم جلسات داوری شنود میشود/ فشار از بیرون مانع پخش «قاتل و وحشی»
- درباره «مرد آرام» و «ممنوع الخروجی»/ از فاصله با فیلم جان فورد تا دختری کُلت بهدست
- عکسهایی که برای همیشه سیاه و سفید ماندند
- نوای موسیقی آذری در کهریزک / گزارش تصویری
- شاپور عظیمی درگذشت
- پیشبینی درآمد ۸ هزار میلیارد تومانی برای صداوسیما در سال ۱۴۰۴
- راضی نیستم؛ واکنش محسن چاوشی به تقدیمِ اجراهای جشنواره موسیقی فجر
- پس از حذف از اسکار؛ بازیگر جنجالی «امیلیا پرز» از مراسم بفتا هم خط خورد
- چهارمین شب جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- اهدای جوایز سالانه فیلم و تلویزیون ایرلند؛ «چیزهای کوچک این چنینی» بهترین فیلم و کیلین مورفی بهترین بازیگر مرد شد
- نقدی بر پوشش یکجانبه خبرنگاران از جشنواره موسیقی فجر
- سه فیلم و همه راههایی که به بیراهه رفتند
- سهم سینمای ایران از اکران در غرب؛ فقط فیلمهای زیرزمینی
- اعلام فیلمهای اکران نوروز ۱۴۰۳/ ۴ فیلم جشنواره فجر ۴۳ در نوبت اکران قرار گرفت