سینماسینما، رضا صائمی
این شاید تنها فیلم کیانوش عیاری باشد که قصه در یک موقعیت و لوکیشن اتفاق می افتد و روایت می شود. آنچه در «خانه پدری» ثابت است «مکان» و «جغرافیا» است و آنچه متغیر و درحال حرکت است، «زمان» و «تاریخ» است. اگرچه نسبت منطقی و دراماتیک بین این دو برقرار است. فضاسازی و سویه دیداری و معماری خانه، هم در صورت بندی تاریخی قصه به کار می آید و در واقع از طریق سویه بصری لوکیشن می توان به زمان و تاریخ داستان پی برد و هم خودش به قصه ای بدل می شود که در تار و پود آن می توان ردپای درام را مشاهده کرد. به عبارت دیگر هم تعلیق و گره افکنی قصه و هم محصول و گره گشایی آن با خانه و موقعیت آن گره خورده و نسبت دراماتیک می یابد. به نوعی شاهد یک نوع فضاهای مهندسی شده در بازنمایی خانه هستیم که درون مایه و فرم قصه را در نسبت با «خانه» مماس و منطبق کرده و به یگانگی می رسد. ضمن اینکه نوع نگاه کیانوش عیاری به این خانه و بهره برداری دراماتیکی که از ظرفیت ها و ظرافت های آن دارد، قابلیت تحلیل نمادین و نشانه شناسی از خانه در «خانه پدری» را بالا می برد که البته گاهی هم دچار افراط در نشانه شناسی و تعمیم پذیری های غلط در خوانش اثر از سوی برخی منتقدان و مخاطب هم شده است.
فارغ از این نشانه شناسی های فرامتنی، خانه در درون متن و در نسبت با خود قصه، قابلیت های نشانه شناختی دارد از جمله اینکه فصل بندی های فیلم به لحاظ زمانی از طریق ارجاع تصویری به پنجره مشبک زیرزمین صورت می گیرد. به عبارت دیگر ما شاهد ۵ مقطع زمانی در فیلم هستیم که با هر مقطع با نمایی از این پنجره زیرزمینی از هم تفکیک شده و مفصل بندی می شود. در واقع عیاری ساختار درام خود را به لحاظ بصری با تکیه بر ساختمان خانه، صورت بندی کرده و از مکان در روایت زمان بهره می برد. نقطه کانونی و پایانی قصه نیز با ارجاع به این ظرفیت مکانی شکل می گیرد. جنایت و قتل در دل خانه دفن شده و در پایان با تخریب خانه، آشکار می شود. واقعیت این است که خانه در «خانه پدری» بیش از آنکه نماد چیزی باشد در خدمت خود درام قرار گرفته و از ظرفیت های بصری و معماری آن به درستی در بازنمایی قصه استفاده شده است.از آن خانه هایی که درحافظه دراماتیک و سینمایی مخاطب ثبت شده و به یاد می ماند. از این حیث فیلم «خانه پدری» به دو فیلم شباهت دارد؛ یکی فیلم «مادر» علی حاتمی و دیگری «یه حبه قند» رضا میرکریمی. فیلم هایی که در آن یک خانه قدیمی به عنصر بصری و دراماتیک قصه بدل شده و به کلیت اثر، هویت می بخشد.
خانه در «خانه پدری» صرفا یک مکان نیست، فارغ از زیبایی شناسی بصری، حس و حالی دارد که انگار روح تماشاگر را در خود تسخیر کرده و به آدم های خانه گره می زند. خانه در «خانه پدری» هم کارکرد نوستالژیک دارد هم استراتژیک و کیانوش عیاری چه هنرمندانه از روح و کالبد این خانه در روایت قصه خود بهره برده است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- سرنوشت نامعلوم سریال کیانوش عیاری/ چرا تلویزیون ۸۷ متر را گردن نمیگیرد؟
- نشست «بررسی ارتباط میان کتاب و سینما»؛ کیانوش عیاری: نمیدانم اگر سینما نباشد باید چه کار کنم؟
- نگاهی به کارنامه فیلمسازی کیانوش عیاری
- «بودن یا نبودن» و تبدیل خشونت به امید/ عیاری نمونهای از عیار شرافت در سینمای ایران است
- عیاری یک شگفتی در سینمای ایران است/ کیارستمی و عیاری پیش از هنر سینما، خود را کشف کردند
- در نشست نقد و بررسی «شبح کژدم» در موزه سینما مطرح شد؛ قدرت و توان بازیگر نباید دیده شود/ فیلمهای عیاری دارای حدیث نفس شخصی است
- در نشست نقد و بررسی «آبادانیها» مطرح شد؛ نقش عیاری در زبان سینمایی و تحول آن بسیار موثر است/ «آبادانیها» عدالت اجتماعی را وارد سینما کرد
- نمایش و بررسی «شبح کژدم» در موزه سینما
- بزرگداشت کیانوش عیاری در موزه سینما برگزار شد/ کیانوش عیاری: نمیتوانم از سینما دل بکنم/ راز ماندگاری عیاری در تعهد به انسانیت و سینما است
- نسخه مرمت شده «آبادانیها» در موزه سینما
- کیانوش عیاری: «۸۷متر» از شبکه یک روی آنتن میرود
- بزرگداشت کیانوش عیاری و افتتاح گنجینه این فیلمساز در موزه سینما
- گفتوگوی سینمایی نسلها/ نگاهی به مستند «موج نو»
- زنگ تفریح یک فیلمساز چیرهدست/ نگاهی به فیلم «ویلای ساحلی»
- آیا رضا عطاران رکوردهای فروش ۱۴۰۲ را میشکند؟
نظر شما
پربازدیدترین ها
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- با حضور کمرنگ سینمای ایران؛ نامزدهای هفدهمین جوایز سینمایی آسیاپاسیفیک معرفی شدند
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- نگاهی به «شیهه»/ به کودکی که هرگز زاده نشد
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
آخرین ها
- چرا باید این روزها فیلم «آر یو والیبال» را ببینیم؟
- درباره فیلم «شهر خاموش»/ دوزخ، اما سرد *
- بازدید معاون فراجا از غرفه همراه اول در نخستین روز نمایشگاه ایپاس
- «آبی روشن» در جستجوی هویت ایرانی
- یک تقدیر از فیلمساز مجارستانی/ بلا تار از جشنواره توکیو جایزه دستاورد میگیرد
- پوستر جشنواره «دیدار» رونمایی شد
- اولین روز مسترکلاس «شکوه سینما» برگزار شد
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
- حضور همراه اول در ایپاس ۲۰۲۴ با ارائه سرویسهای نوین ارتباطی
- «پایان خوش» برای بازنشستگی/ برنده ۲ نخل طلا و یک اسکار دیگر فیلم نمیسازد
- داوران آثار داستانی جشنواره فیلمکوتاه تهران معرفی شدند
- معرفی مدیران بخشهای سومین جشنواره بینالمللی چندرسانهای میراثفرهنگی
- کاهش بیسروصدای فروش برخی فیلمها؛ «زودپز» صدرنشین گیشه سینما در هفته گذشته
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- «پرسهزنی در سکوت شهر»؛ گوشهای از زندگی و آثار مرتضی نعمتالهی
- «این جَمعیت قابل کُنترل» در بلغارستان
- راهیابی «النگو» به جشنواره مورد تایید اسکار
- استاد شفیعی کدکنی تندیس تقدیر هادی خانیکی را اهدا کرد/ او شخصیتی چند ساحتی است
- «کسری آنلاین» در میان منتخبین جشنواره نوستالژیا
- وزیر ارشاد: در خصوص هنرمندان ممنوع الکار تجدید نظر کلی خواهد شد
- «سکوت و سلام»؛ قابهای خاطره انگیز از آتیلا پسیانی
- با حضور کمرنگ سینمای ایران؛ نامزدهای هفدهمین جوایز سینمایی آسیاپاسیفیک معرفی شدند
- غزل شاکری صداپیشه «ژولیت و شاه» شد
- کنفرانس بینالمللی انجمن رمز ایران با حمایت همراه اول آغاز به کار کرد
- نگاهی به «شیهه»/ به کودکی که هرگز زاده نشد
- همراه اول موفق به دریافت بالاترین نشان مسئولیت اجتماعی ایران شد
- داوری ۲ ایرانی در جشنواره «لوکاس»
- به همت کانون ادبی زمستان؛ بزرگداشت استاد هادی خانیکی برگزار میشود
- آیین بزرگداشت احترام برومند برگزار شد/ حواستان به هنرمندانی که نیستند، باشد