سینماسینما، فرهاد خالدی نیک
«در خانه تک و تنها نشستم روی صندلی. خیره شدم به دیوار رو به رو. سال ها قبل که رفته بودم دانشگاه یو اس سی درس سینما بخوانم به این فکر نکرده بودم که ممکن است روزی هر فیلمنامه ای که برای تصویب می دهم بگویند نه. فکر نکرده بودم ممکن است کل کارنامه فیلمسازی ام همان دو فیلمی باشد که قبل از انقلاب ساخته ام. دومی هم که فقط سه روز روی پرده رفته بود. کنار آمدن با این حقیقت اصلاً آسان نبود!»
این بخش هایی است از کتاب «هفتاد و پنج سالِ اول به روایت بهمن فرمان آرا» که به تازگی به همت محسن آزرم و نشر چشمه منتشر شده است. خواندن همین چند سطر و نگاهی گذرا به کارنامه ی سینمایی بهمن فرمان آرا، آدمی را متاثر می کند. متاثر از این که چرا چنین استعداد نابی باید مدت بیست سال، دور از فیلمسازی باشد؟ آن هم فیلمسازی که با دو اقتباس سینمایی دیدنی از قصه های خواندنی هوشنگ گلشیری و مشارکت در تهیه ی آثاری درخشان در سینمای پیش از انقلاب، نقشی تاثیرگذار در سینمای موسوم به موج نوی ایران ایفا کرده است. یکی از وزنه های این سینما که این بیست سال دوری گویی او را به سمت و سوی مرگ اندیشی و فیلمسازی درباره ی مرگ آدمی سوق داد:
«همین طور که نشسته بودم روی آن صندلی، آفتاب کم و کم تر شد. غروب که از راه رسید هنوز روی همان صندلی به دیوار رو به رو نگاه می کردم. آفتاب که رفت ایده ای به ذهنم رسید: کارگردانی دلش می خواهد فیلم بسازد، اما به هر دری که می زند فایده ندارد. فکر می کند باید فیلمی درباره مردن خودش بسازد!»
ایده ای که بالاخره مجوز می گیرد و بدین ترتیب بهمن فرمان آرا موفق می شود پس از سال ها دوری، با «بوی کافور، عطر یاس» به سینما بازگردد. سینمایی که روزی همه ی زندگی اش بوده و فکرش را هم نمی کرده که آن روی سکه اش چنین بی رحم باشد.
فرمان آرا پس از «بوی کافور، عطر یاس» فقط پنج فیلم دیگر ساخته است. فیلم هایی که در هر کدام به نوعی مرگ در کانون توجه آقای کارگردان بوده است. گویی مرگ اندیشی آن چنان به دغدغه اصلی فرمان آرا تبدیل شده که حتی در فیلم به ظاهر شاد و سرخوشانه ی «دلم میخواد» نیز نشانه های افسردگی و پریشانی خاطر بیش از هر چیز دیگری به چشم می آید. انگار که صاحب اثر نه تنها اعتقادی به این سرخوشی متظاهرانه ندارد بلکه با این فضا و حال و هوا به شدت غریبه و بیگانه است.
من اما حالا به سینماگری می اندیشم که می توانست مسیری متفاوت را در پیش بگیرد اگر آن محرومیت های اولیه و محدودیت های ثانویه نبود. کارگردانی که حتی در روی صحنه تاتر نیز با «مردی برای تمام فصول» نشان داد که چه هنرمند یگانه ای است و چه توانایی های کشف نشده ای دارد. به هنرمندی می اندیشم که در ابتدای راه طولانی هفتاد و پنج سالِ دوم است و هنوز شاهکارش را نساخته است!

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گفتوگوی سینمایی نسلها/ نگاهی به مستند «موج نو»
- بهمن فرمانآرا: یکی از بزرگترین هنرمندان مملکت باید سلاخی بشود؟ ما کجا داریم زندگی می کنیم؟!
- نگارش فیلمنامه «داستان جاوید» آغاز شد/ سریالی از فرمانآرا در شبکه نمایش خانگی
- باشگاه آموزشهای آنلاین یونسکو برگزار میکند/ سینما از نگاه بهمن فرمانآرا
- پاسخ تند علی عباسی به «بهمن فرمانآرا»
- برشهای کوتاه/ تصاویری از هجدهمین جشنواره فیلم فجر
- گفتوگو با منوچهر محمدی: وظیفه فیلمسازان است که به جنگ خطوط قرمزی که هیچ مبنای شرعی و قانونی ندارند، بروند
- کارِ روشنفکریِ بهمن فرمانآرا
- کلاهم را به احترام شما بر میدارم/ به مناسبت تولد بهمن فرمانآرا
- در باب آدمهای مرده و روحهایی خونریز که کالبدی تازه برای حیات میجویند/ به بهانه تولد بهمن فرمانآرا
- بهمن فرمانآرا، فیلمسازی که خیال را هم واقعی میسازد/ به مناسبت تولد بهمن فرمانآرا
- عطر مرگ، بوی زندگی/ بازنمایی مفهوم مرگ در سینمای بهمن فرمان آرا
- دخترک سیدی فروش/ کوتاه درباره فیلم «دلم میخواد»
- در آستانه زادروز بهمن فرمانآرا؛ انتشار نسخه ویژه نابینایان «یک بوس کوچولو» با صدای علیرضا آرا + تیزر
- پست اینستاگرامی بهمن فرمانآرا درباره ساخت سریال «داستان جاوید»
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- توضیحی از محمد حقیقت؛ هیچ بیانیهای امضا نکردهام
- جشنواره ایتالیایی به دو فیلم ایرانی جایزه داد
- گزارشی از گیشه جهانی سینما؛ «دنیای ژوراسیک: تولد دوباره» ۱۴۷ میلیون دلار فروخت
- لوگان مارشال-گرین به «اودیسه» پیوست/ کاسمو جارویس از فیلم نولان جدا شد
- نگاهی به سریال«بازی مرکب»؛ تراژدی انسانها تحت سیستمهای بیرحم
- با تجلیل از استلان اسکارشگورد؛ جشنواره فیلم مونیخ ۲۰۲۵ برگزیدگانش را شناخت
- تازهها از جشنواره ونیز ۲۰۲۵/ پروژههای دو سینماگر ایرانی پذیرفته شد
- هایده صفییاری برگزیده جشنواره ترابیکا شد
- نمایش فیلم سینماگر ایرانی در ادینبورگ/ جشنواره بلغارستانی به «زیر سایه بلوط» جایزه داد
- نوجوانان و جوانان اوتیسم در نمایش «سجاد افشاریان»
- با حکم رئیس سازمان سینمایی؛ محمد حمیدیمقدم دبیر جشنواره نوزدهم «سینماحقیقت» شد
- با موافقت شورای پروانه فیلمسازی؛ مجوز ساخت چهار فیلم غیر سینمایی و سه فیلم سینمایی صادر شد
- جشنواره دانانگ به «بازی را بکش» جایزه داد
- نسخهای ناتمام از «فورد در برابر فراری»؛ چرا همکاری برد پیت و تام کروز منتفی شد؟
- آیا دنزل واشینگتن بازمیگردد؟/ دنباله «جزر و مد سرخ» ساخته میشود
- به بهانهی اکران «تنگه» در سینمای ایران/ اثری سرگرمکننده و سطحی
- «بالرین»؛ جهانی سراسر خشونت
- مهدی نادری در اینستاگرامش خبر داد؛ پیگیری سرقت یک فیلمنامه/ چگونه «دندان گرگ» به «پوست شیر» تبدیل شد
- فیلم افتتاحیه جشنواره ونیز مشخص شد
- بازیگران سریال «از یاد رفته» معرفی شدند
- «تابستانی که برف آمد» به اسپانیا میرود
- فوت بازیگر فیلمهای تارانتینو؛ مایکل مدسن درگذشت
- برای فعالیتهای هنری و اجتماعی؛ کیت بلانشت، یک جایزه تاریخی مهم میگیرد
- حضور «مردهشور» در بخش مسابقه جشنواره ادینبورگ
- اپوزیسیونسازی هدفمند؛ خطای راهبردی یا پروژه نفوذ؟
- ۶۰ میلیون تماشاگر در سه روز؛ «بازی مرکب ۳» رکورد تماشای نتفلیکس را شکست
- اکران «زن و بچه» به تعویق افتاد
- ادای احترام «پیر پسر» به داستایوفسکی، کارامازوف و پسرانش
- آیا «اودیسه»ی نولان موفقیت «اوپنهایمر» را تکرار خواهد کرد؟
- خروج کانون کارگردانان سینما از شورای صنفی نمایش/ برای رائد فریدزاده متاسفیم