سینماسینما، محمد حقیقت

با توجه به بازتاب‌هایی که این چند روز اخیر در رسانه‌های ایران درباره حضور فیلم‌های ایرانی در جشنواره کن دیده می‌شود، و این که صحبت از «تنبیه سینماگران» شده، به یاد حرف‌های آقای عباس کیارستمی در سال‌ها پیش می‌افتم. بعد از دیدن فیلم «مشق شب» در تهران با او درباره «تشویق، ‌و تنبیه» در جامعه ایران که هسته اصلی فیلمش بود صحبت می‌کردیم. وی در طول همین فیلمش در گفتگو با دانش‌آموزان معصوم این سوال را مطرح می‌کرد که آیا در خانه تا به حال شما را تشویق هم کرده‌اند؟ ‌بچه‌ها همگی، با تعجب فقط از تنبیه شدن و کتک خوردن و کمربند ‌پدرهایشان و ترس‌شان از بزرگ‌ترها که آنها را مشوش کرده بود صحبت می‌کردند! با آقای سرژ دانی منتقد برجسته فرانسوی که سردبیر کایه دوسینما بود و آنجا حضور داشت با آقای کیارستمی در تهران ‌ملاقاتی داشتیم و وی از کیارستمی پرسید: «چرا درجامعه ایران، از ورای فیلم شما، تشویق دیده نمی‌شود؟! گویا فقط تنبیه وجود دارد؟» وی پاسخ داد: همانطور که در فیلم «خانه دوست کجاست؟» هم دیده بودید، بزرگ‌ترها همیشه می‌خواهند کوچکترها از آنها بترسند و ما کمتر در جامعه ایرانی می‌بینیم که فرزندانمان مورد تشویق قرار گیرند. آقای سرژ دانی وقتی به پاریس برگشت در بخشی از مقاله چهار صفحه‌ای‌اش در روزنامه لیبراسیون که سخت فریفته سخنان ‌و دیدگاه‌های کیارستمی شده بود نوشت: «ایران جامعه‌ای که مسئولان گویا فقط تنبیه کردن بلد هستند» به فیلم کیارستمی هم پرداخته بود. حالا بعد از سی سال که از «مشق شب » گذشته می‌بینیم برخی از مسئولان سینمای ایران، سینماگران را می‌ترسانند و دم از تنبیه می‌زنند! در دیگر کشورها وقتی فیلمسازان در جشنواره کن باعث سربلندی مردم آن کشور شده‌اند، در بازگشت به میهن بسیار مورد تشویق قرار می‌گیرند، مثل هنگامی که رئیس‌جمهوری کره، برای برنده شدن «پارازیت» بلافاصله به کارگردانش تلفن می‌زند و تبریک بسیار صمیمانه‌ای می‌گوید. در ایران برعکس وقتی ما «نخل طلا» می‌بریم، برنده از ترس کتک خوردن در فرودگاه تهران می‌بایستی مدت‌ها در پاریس بماند، ‌بدنش بلرزد، تا ببیند بعدا چه خواهد شد!