سینماسینما، آرش عنایتی
مستند «تکیه دولت»، به کارگردانی علیرضا قاسمخان؛ به نمایش درآمده در پانزدهمین جشنواره بینالمللی سینماحقیقت
تکیه، محلی است وسیع برای انجام مراسمِ عزاداری و «تکیه دولت» هم، فیلمی با گسترهی وسیع منابع – بخصوص کتابی که پیشتر فیلمساز گرد آورده- و مبتنی بر ساخت و تخریب محلی با همین نام است. در حقیقت فیلم، سیری تاریخی در مسیری است که از ساخت تا تخریب ظاهری و باطنی چنین بنای عظیمی طی شده و شالودهی فیلم، به درستی بر بیانِ همین تضاد و دوگانگی ریخته شده است. مراسمی روحانی که شاه و صدراعظم حامیان برپاییاش بودند، ملیجکها مُصر در جمعآوری نسخههای تعزیهاش و ساکنان حرمسرا ذکرِ مصیبتِ اهل حرم میگفتند. ذکری است از آن عصمت کبری که با شیرهای تریاکی به مضحکه و در اعیاد با صورتکها، بی عصمت میشد. پایهی ثابت این مراسم از تعزیه گردان و تعزیه خوان تا روحانی و عوام، در ساختِ چنین تخریبی کم نمیگذاشتند. تا تکیهای که قرار بود محلِ اتکای مذهب و ملت شود اندکی بعد، با تکیه به گرد آمدن همان عوامل، اعم از شاه و روحانی و نظامیان بر همان سکوی مرکزی اش، اجلش خوانده و دولتاش، از بیخ برآمد و لاجرم ساختماناش هم ویرانه شد. تلّهای که میان کاخِ همایونی و اصطبل مبارکه، نه از برای دین و دولت که از برای تَلکه کردن مردم بنا شده بود، عاقبت با حراجِ نذورات مردم، به یغما و خشت خشتِ بنایش توسط همان مردم به تاراج رفت. به گونهای که چندی بعد، از آن بنا جز تلی خاک به جا نماند. فیلم با تکیه بر منابع ارزشمند صوتی (بقایای موسیقی به جا مانده از دوران قاجار)، عکسها و صد البته به کارگیری درست نماهای گرافیکی و انیمیشنها، در توضیح و تشریح چگونگی ساخت؛ و از طریق پیگیری اشیا و لوازم- از جمله البسه و آن ماجرای تلبیسِ ملبس کردن تعزیهچی به لباس فرنگی و مصادرهاش به بهانهی تزکیه و یا داستان منبری که از یزد آمد تا از ظلم یزید بگوید و تمهیدی شد برای مدحِ ظالم! در ادامه هم، میانِ میدان توپخانه، با فریادهای شیخ، بدل به توپخانهای شد برای کوبیدن مشروطهخواهان- هم به هنرِ نمایشِ برآمده از تعزیه میپردازد و هم هنرمندانه، نمایشی از خوی و خصلت ازلی و ابدی ما ایرانیان ارائه میکند.
یکی دیگر از ویژگیهای خوبِ فیلم، استفاده از فیگورهای داخل عکسهای مربوط به دورهی قجری است برای تاکید و تایید حس مربوط به آن واقعه که بسان ایموجی عمل میکنند. تلاشی که برای انتقال احساساتی نظیر تعجب یا حیرت و از طریق زوم کردن روی این چهرههای داخل عکس صورت گرفته است (چشمانی که از حدقه در آمدهاند یا انگشتی که به سمت لبهاحرکت کرده). سویهی تاریک فیلم جایی است که عواملاش یک تنه میخواهند چندین هندوانه بر دارند! شاید به یک دست از پس تدوین و به دست دیگر، گرافیک فیلم را بشود سامان داد اما صدایی که میبایست گذاشته شود فرو افتاده! ایوب آقاخانی ناموفق از زیر و بمِ ادای گفتار، یا بهتر بنویسم رها شده در صداسازی، در بهترین شکل اجرایش (خواندن نامهی محمد باقر معین البکا) که در آن به وضوح برخی کلمات جا میافتند، تبدیل شده به نسخهای تقلیدی از شیوهی بیانیای که به دوران قجری پرتاب شده است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- برگزاری دومین جلسه شورای سیاستگذاری؛ دو بزرگداشت و یک نکوداشت در جشنواره «سینماحقیقت»
- «احمد»، «عیدوک» و «فرشتهها» نمایش داده میشود
- محمدعلی الستی مطرح کرد؛ سینمای معناگرا نباید وارد سینمای مستند شود/ پیشنهاد تغییر نام جشنواره به «سینما واقعیت»
- پوستر «کنج» رونمایی شد/ متقاضی «سینماحقیقت»
- عاید نباء در پنل «غزه» سینماحقیقت
- مروری بر برگزیدگان ادوار جشنواره سینماحقیقت که فیلم داستانی ساختهاند/ از نرگس آبیار تا مهدی شامحمدی، محمد کارت و محمدحسین مهدویان
- مهلت ارسال اثر به جشنواره سینماحقیقت تمدید شد
- داستان یک ویرانی/ نگاهی به مستند «تکیه دولت»
- کارگردان مستند «تکیه دولت»مطرح کرد: به تاریخ ایران با عشق نگاه کنیم/ ساخت فیلمی درباره مرگ ناصرالدین شاه
- پربینندهترین مستند «اکران حقیقت» کدام فیلم است؟
- وحید اسفندیاری: موافق تعدد جوایز در جشنوارهها نیستم
- صدور پروانه نمایش برای یک فیلم با ردهبندی سنی ۱۵+
- حمیدی مقدم دبیر شانزدهمین جشنواره بینالمللی سینماحقیقت شد
- آب را گل نکنیم/ نگاهی به مستند «کاریز، قصه آب»
- گفتوگوی تصویری اختصاصی سینماسینما با محمود توسلیان کارگردان مستند «بریکولاژ؛ زندگی نادر مشایخی»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تازههایی از هفتاد و هشتمین جشنواره کن
- با موافقت شورای پروانه فیلمسازی؛ ۶ فیلمنامه پروانه ساخت سینمایی گرفتند
- سومین جشنواره چندرسانهای میراثفرهنگی به پایان رسید/ برگزیدگان دو بخش سینما و تئاتر معرفی شدند
- درباره یک خبر بی نهایت وحشتناک و غم انگیز
- شکستِ دنباله «جوکر»؟ «جوکر: جنون مشترک» به نقطه صفر رسید
آخرین ها
- پیدا شدن جسد یک بازیگر در خانهاش
- دیدار اصغر فرهادی با علاقهمندان فیلمهایش در استانبول
- فیلمی که اطلاعاتش مخفی نگه داشته شده؛ لوپیتا نیونگو به فیلم کریستوفر نولان پیوست
- «کتابخانه نیمهشب» روی صحنه میرود
- سه نمایش برای مستند «۹۹-۱۹» در یک هفته
- با موافقت شورای پروانه فیلمسازی؛ ۶ فیلمنامه پروانه ساخت سینمایی گرفتند
- درباره فیلم جدید رابرت زمکیس/ «اینجا»؛ یک قرن را طی می کند، اما بدون حرکت دوربین
- سوینا منتشر میکند؛ نسخه ویژه نابینایان «مورد عجیب بنجامین باتن» با صدای مهدی پاکدل
- «پینگو» بعد از ۱۸ سال بازمیگردد
- جوایز اصلی فستیوال فیلم هانوی به «بی سر و صدا» رسید
- درباره یک خبر بی نهایت وحشتناک و غم انگیز
- نمایش وقتی الاغا عاشق میشوند / گزارش تصویری
- تریلر قسمت هشتم منتشر شد؛ «مامویت غیرممکن» با تام کروز پایان مییابد؟
- ستاره اسکندری: ساخت «خورشید آن ماه» مسئولیت اجتماعی من بود
- «سودابه»؛ فیلمی برخلاف ذائقهسازی مرسوم سینمای ایران
- سیزدهمین جشن مستقل سینمای مستند به شیوه «آکادمی» داوری میشود
- یادداشتی کوتاه در مورد تئاترِ ناصدا..
- درباره ساخته جدید علی عباسی/ امتحان نهایی «شاگرد»
- زندگینامه بیتا فرهی منتشر میشود
- هانس زیمر: خلق موسیقی برای فیلم «بلیتز» و چالشهای نوای جنگ جهانی دوم
- شکستِ دنباله «جوکر»؟ «جوکر: جنون مشترک» به نقطه صفر رسید
- فشار سیاسی و خروج یک فیلم از داوری آکادمی؛ موافقت اردن با درخواست آذربایجان برای خروج «سرزمین شیرین من» از اسکار
- رالف فاینز و ژولیت بینوش بار دیگر همبازی می شوند
- مرجان اشرفیزاده: برگزاری جشنواره میراثفرهنگی در شهرهای کوچک آنها را به قطب گردشگری تبدیل میکند
- به زبان ترکی؛ «بند ناف» در استانبول روی صحنه میرود
- بر اساس یک نظرسنجی؛ «اوپنهایمر» بهترین فیلم دهه ۲۰۲۰ شد
- ساخت مستند زندگی نویسنده و مترجم سرشناس
- رامبد جوان با یک رئالیتیشو در شبکه نمایش خانگی/ انتشار دوبله «ترنسفورمرز»
- حمایت انجمن تهیه کنندگان مستقل از تفکیک جشنواره جهانی و ملی فجر
- دو جایزه بینالمللی به «پریسان» رسید/ راهیابی فیلم کوتاه «چسب زخم» به جشنواره آلمانی