سینماسینما، محمد حقیقت/ پاریس 

در روزهای پایانی هرسال، رسانه های سینمائی و غیره طبق سنت خود دست به انتخاب بهترین های سال از دید منتقدین می‌زنند. امسال متاسفانه بسیاری ازجشنواره ها به خاطرشیوع گسترده ویروس کرونا برای برپائی، به مشکل برخوردند و از سوی دیگر سالن های سینما نیز مدتی طولانی مبجور به تعطیلی شدند، تعداد آثارجدید به نمایش درآمده شدیدا افت کرد و مثلا در فرانسه ریزش تماشاگران به ۷۰ درصد رسید. این در حالی است که سال گذشته مجموعا ۲۱۳ میلیون تماشاگر در فرانسه به سینما رفته بودند. کارشناسان و دست اندرکاران سینما سال ۲۰۲۰ را فاجعه آمیز توصیف کردند، سینماهای فرانسه در سال ۲۰۲۰ در طول سال فقط چهار ماه توانستند به کار خود ادامه دهند و طی آن مجموعا، ۷۰ میلیون نفر، به سینما ها رفته اند که معادل ۳۰ درصد آمار سال قبل است. تولید فیلم نیز یا متوقف شد و یا با دشواری های زیاد همراه بود، اما آنها امیدوارند در سال ۲۰۲۱ دوباره سینما سر بلند کند و با نیرو به راه خود ادامه دهد. 

در سردر سینماها با عنوان درشت نوشته شده: تعطیل (نه، اصل کار). به معنی این که اصل سینما تعطیلی بردار نیست اگرچه فعلا سالن سینما بسته است. آنها با روشن نگاه داشتن سردر سینماها و آفیش ها، در کار خود مقاومت می‌کنند تا روزی که سینماها دوباره باز شوند. دولت فرانسه اعلام کرده اگر شرایط کرونا اجازه دهد، از هفتم ماه ژانویه ۲۰۲۱ سینماها بازگشائی خواهند شد.

 از بین صد و پنجاه فیلم خارجی و ایرانی که موفق به دیدن آنها در جشنواره ها و همچنین سالن‌های سینمای فرانسه، و نیز به شکل آنلاین شده ام، این را آثار برجسته تر بودند: 

۱- یک دور دیگر( توماس وینتربرگ– دانمارک) فیلمی درباره قضاوت های اخلاقی از پیش تعیین شده است، که سازنده آنها را زیر سوال می‌برد و خود به شیوه ای غیر متعارف آن‌را بازگو می کند. این اثر، داستان چهار معلم همواره مست را با ظرافت و شوخ طبعی ترسیم می‌کند. آنها برای تعلیم به شاگردان خود و جرات بخشیدن به آنها راهی جدید برای آماده سازیشان پیش رو می‌گذارند که اورژینال است. این فیلم نماینده دانمارک در اسکار ۲۰۲۱ است که به تازگی جایزه بزرگ آکادمی فیلم اروپا را هم به دست آورد. 

۲-اولین گاو (کلی رایکارد – آمریکا) که آن‌را در جشنواره برلین دیده بودیم، داستان آشپزی است که به غرب سفرکرده، با گروهی آشنا می‌شود که نمی‌تواند با آنها ارتباط برقرار کند مگر با یک فرد چینی. به نوعی دو بیگانه از دو دنیای متفاوت، در میان ساکنان آن ناحیه موفق می‌شوند به هم نزدیک شوند و یکدیگر را درک کنند. این فیلم به طرز دلپذیری به رابطه عاطفی انسانها می پردازد و از لوکیشن ها نیز استفاده ستایش آمیزی کرده است.

۳- مارتین ایدن (پیترو مارچلو- ایتالیا) فیلم با اقتباسی از آثار جک لندن، ماجرای دریانورد جوانی را روایت می‌کند که در بحبوحه اروپای از هم گسیخته، رو به نویسندگی می آورد. وی که در جای خود آرام نمی‌گیرد همواره گریز پاست. فیلم، روایت شاعرانه و میزانس قابل توجهی دارد.

۴- آنتوانت درسوون (کارولین وینال – فرانسه) یک کمدی/ رومانتیک موفق با داستانی سخت عاشقانه. یکی از درخشان‌ترین فیلم‌های امسال فرانسه است.

۶- هرگز، بندرت، گاهی ، همیشه، ( الیزا هیتمن – آمریکا) فیلم داستان دوستی عمیق دو دختر عموی جوان است که به خاطر سقط جنین دختر جوان‌تر، مجبور به فرار از ایالت خود، پنسیلوانیا (که سقط جنین در آن ممنوع است) می‌شوند تا خود را به نیویورک برسانند. پرداختن به رابطه پیچیده فامیلی، از یک سو و همدردی و همدلی بین دو دختر جوان از سوی دیگر، فیلمی عاطفی و متعهد را در کارنامه کارگردان آن رقم می‌زند.

۷- دو/ با نام انگلیسی دو نفر از ما (فیلیپو منگتی- فرانسه)  اولین فیلم بلند این کارگردان ایتالیائی اصل، که در فرانسه ساخته، ماجرای دوستی عمیق و دنباله دار دو زن از کودکی تا پیری را روایت می‌کند. مشکلات (اجتماعی و غیره که با آن دست به گریبان هستند)  آنها را از هم جدا می‌کند، با این حال در سالهای پیری همدیگر را یافته و با هم زندگی می کنند. فیلمی درباره دوستی پایان ناپذیرکه با عاطفه ساخته شده است. این فیلم نماینده فرانسه در اسکار ۲۰۲۱ است. 

فیلمهای ایرانی 

در بین فیلم های ایرانی که موفق به دیدن آنها شدم گرچه تعدادی از آنها هنوز بر روی پرده نیامده‌اند، اما این آثار جالب توجه بودند:

پسر(نوشین معراجی)، شیطان وجود ندارد(محمد رسول اف)، دشت خاموش (احمد بهرامی)، شیرجه بزرگ (کریم لک زاده)، جنایت بی دقت (شهرام مکری)، یلدا (مسعود بخشی)، خورشید (مجید مجیدی)، تومان (مرتضی فرشباف)، پوست (بهمن و بهرام ارک)، بندربند (منیژه حکمت)، پری (سیامک اعتمادی)، بیگانه (نادر ساعی ور).