سینماسینما، زهرا مشتاق

فیلم خوب خوب است. قصه دارد، ریتم دارد، رنگ و لعاب خوب دارد. بیننده را با خودش همراه می کند و حتی می تواند دچار شادی و رقص کند. سبالو چنین فیلمی است. مستندی بلند به کارگردانی محسن نساوند و تهیه کنندگی فاطمه معتمدآریا، راجع به محمود بردک نیا نوازنده نی انبان، دمام، سنج و چند ساز جنوبی دیگر. زندگی او در سفر گذشته است. در صحنه های زیادی درخشیده است. در فستیوال های بین المللی اجرا داشته است. اما در هیچ کجا به اندازه آفریقا احساسی خویشی و نزدیکی نداشته است. چیزی در تمام وجودش او را به سمت آفریقا می کشاند. نیمه گمشده اجدادی. نیاکانی از زنگبار. و حرکت هایی تند در بدنی که می خواهد در زیر و بالای تند نوای موسیقی به چرخش و حرکت در بیاید. گویی اهل هوا را زاری همیشگی تسخیر کرده است که دوایش نه میز و نیمکت مدرسه، که تنها هوای داغ و شرجی بوشهر است که می تواند درمانش کند. سبالو جمعی از نوازندگان بوشهری هستند که پیشینه ای آفریقایی تبار دارند و موسیقی بخش جدایی ناپذیر معاشرت و اندیشه و هست و نیست و زندگیشان است.

سبالو مستندی است که قصه دارد. و قصه اش را بلد بوده خوب تعریف کند. حسابی در دهان چرخانده، نرمش کرده و گذاشته راحت قورت داده شود. چون باید می دانسته چگونه تعریف کردن یک قصه چقدر مهم است. و چطور بخش اعظم ماجراست. مصاحبه ها شکل مصاحبه نشود. حرف زدن باشد، عادی باشد، راحت باشد. توی ذوق نزند و سبالو همه این ها را خوب دارد. مادر و خواهر و دیگران جای درستی جلوی دوربین نشانده می شوند و خود شخصیت اصلی که به شدت جلوی دوربین راحت است و خودش را به خوبی نمایش می دهد. فیلم انباشته از لحظات زیبا و تاثیرگذار است. مثل پلان بسیار زیبای محمود در قایقش بر پهنه آبی دریا. دل خوشی اش با کبوترها. درست کردن دمام و سازهای دیگر با دست های خودش و اشک های کودکانه اش به هنگام یادآوری پدرش.

فیلم لحظات خوبی دارد. به مثابه شکل موسیقی مخصوصش، ریتم فیلم نیز هماهنگ و پر سرعت است و پلان ها در شتابی درست طی می شود و فرصتی برای خستگی و بی حوصله شدن ایجاد نمی شود. نوع فیلم برداری که ترکیبی است از پلان های هوایی و شهری و دریایی تا فصل هایی از کنسرت های اجرا شده از ایران تا فرانسه و مسکو و جاهای دیگر و نیز قاب بندی های انباشته از رنگ همه و همه سبالو را دوست داشتنی تر و نیز فیلم مهم تری می کند. قصه شخصیتی که در لوای او، قصه قومی دور نرم نرم و خوش آهنگ روایت می شود تا بدانیم تیره پوستان جنوب ایران چه پیشینه ای دارند و از کجایند و این نوای موزون برخاسته از کدامین پیشینه است. باید به فاطمه معتمدآریا و انتخابش برای تهیه کنندگی این فیلم و اعتمادش به کارگردان اثر و گروه جوانش تبریک گفت.