سینماسینما، ابراهیم عمران
آدمی گویا بالفعل توانایی آن را دارد که موجودی شریر و آزار دهنده نام یاید. و این نگره شاید بر افراد زیادی مطابقت داشته باشد. انسانهایی که شاید در حالت عادی، رفتاری مناسب از خود بروز دهند؛ ولی همین که قدر قدرتی میبابند، دیگر آن آدم قبل نیستند. مراد از این پیش غلیانی، نقبی است به فیلم das exeriment (آزمایش) از آلمان. تولید سال دوهزار و یک میلادی. داستان تعدادی که قرار است در آزمایشی شرکت کنند. عدهای نقش زندانی و در مقابل تعدادی هم نقس زندانبان را بازی میکنند. ابتدا قرار بر بازی بود واقعا -یا اینکه این افراد چنین در سر میپروراندند- لودگیهای زندانیان و از آن طرف زندانبانان، اما خبر از وضعیت جدیدی میداد. مخاطب شناخت چندانی از شخصیتهای داستان نداشت. جز کاراکتری که حالیه راننده تاکسی است و گویا جامعهشناسی خوانده است. و در تصادفی با دختری آشنا شده که از مراسم تدفین پدرش بر میگشته است. فیلم ریتمی قابل قبول دارد. گروه آزمایشکننده نیز در اتاقی دیگر ناظر بر اعمال هستند. قرار بر آن است که خشونتی رخ ندهد. رفته رفته اما میل به برتریطلبی (خصوصیت ذاتی آدمی) بر زندانبانان مستولی میشود. به واسطه رفتار تحریککننده یکی از زندانیان (همان راننده تاکسی) که با شماره هفتادوهفت شناخته میشود؛ زندانبانی سر ناسازگاری آغاز میکند. آنسان که وضع به حالت بغرنجی در میآید. تا جاییکه یکی از ناظران رای به پایان آزمایش میدهد که با مخالفت رئیس گروه مواجه میشود. تنبیهاتی برای شماره هفتادوهفت در نظر گرفته میشود. اما به واسطه آنکه در قرارداد دوهفتهای، در پایان مبلغی، دستشان را خواهد گرفت تحمل این وضعیت، صلاح دانسته میشود. به واسطه عینکی که این فرد دارد تا شعاعی میتواند تصاویر را مخابره کند؛ که آن هم با فرد دیگری قرارداد میبندد. کلیت فیلم در شناخت روحیه انسان در مقام زیردست و بالادست است. آزمایشی سخت و طاقتفرسا. فیلم هر چند فرجامی ناخوش مییابد، ولی مخاطرات چنین فضایی را آشکار میکند. انسانهایی که میتوانند «گرگ انسان» شوند. آدمیانی که هر لحظه به سبب قدرتی که به دست میآورند، درندهخو و بدطینت خواهند شد. و زندانیانی که چارهای جز پذیرش وضع موجود ندارند. جنگلی فرضی با تعدادی انسان؛ که میتواند تعمیم به جامعهای فراتر در آن لحاظ شود. گروهی که فی نفسه بد نیستند؛ اما قدرت میتواند آنها را در سراشیبی سقوط قرار دهد. فیلمساز (الیور هیرشبیگل) در اثرش، به دنبال آن است که تاثیر قوانین بر آدمی را به تصویر کشد. میزان پایبندی به آن تا چه حد میتواند ادامهدار باشد. ولی سیر فیلم و از یک سوم میانی آن خط بطلانی بر همه داشتههای ذهنی مخاطب میکشد. مخاطبی که خود شاید در چنین بزنگاهی، همانی شود که چند نگهبان شده بودند. جانی و تجاوزگر و زورگو. سه خصیصهای که میتواند در انسانهای بیشماری وجود داشته باشد. این فیلم به درستی نشان داد، آنچه در پیرامو مان میگذرد و در فضای رئال، ناشی از آزادی عملی است که به هر حال از مجاری قانونی و غیر آن به عدهای تفویض میشود و این افراد هستند که تا سر حد جنون، میل به برتریجویی رفتاری و کرداری دارند. زمانی که زندانبانان آگاه میشوند که رئیس اصلی، ساعاتی در آزمایشگاه نیست (وقفه در اجرای قوانین اجتماعی) دست به پرخاشگری نسبت به زندانیان (افراد عادی اجتماع) میزنند. و این امر معنایی جز همان قانون جنگل مالوف ندارد. قانونی که قوی، ضعیف را میدرد. حتی با وجود قوانین وضع شده اجتماعی. تماشای این اثر، شاید تلنگری به همه باشد؛ آسیبشناسی وضعی که شاید روزی گرفتارش شویم. حتی در جزئیترین امور روزانهمان. حتما که نباید حاکم و قدرتمند باشیم؛ کوچکترین نیروی فائقهای که به دست آوریم، ما هم میتوانیم زندانبانان خطرناکی شویم؛ امتحان و آزمایشی که شاید طی زندگی، روزی در آن قرار گیریم؛ شک نکنیم!

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
نظر شما
پربازدیدترین ها
- اکران «درب» در سینماهای فرانسه/ آمار تماشاگران
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای دو فیلمنامه
- گفتگوی اختصاصی سینماسینما با بابک کریمی/ همانهایی که امروز سنتی هستند در جوانی سنتشکن بودند
- مراسم اختتامیه هفتادوششمین جشنواره کن برگزار شد/ نخل طلا به «آناتومی یک سقوط» رسید
- معرفی برندگان بخشهای جنبی جشنواره کن
آخرین ها
- با حکم رئیس سازمان سینمایی؛ شورای سیاستگذاری جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان معرفی شد
- روزنههای امید/ نگاهی به فیلم «اقیانوس پشت پنجره»
- آکادمی فیلم اسپانیا از اصغر فرهادی تجلیل میکند
- بهرام رادان سخنگو شد
- ادریس البا در سریال «هواپیماربایی» بازی کرد
- دلتورو مخاطبان را شگفتزده کرد؛ نقشآفرینی کارگردان اسکاری در سریال محبوبش/ پرونده «بری» بسته شد
- پرتره لئوناردو دیکاپریو یک میلیون دلار فروش رفت
- صاحب فرزند شدن آل پاچینو در ۸۳ سالگی/ تفاوت سنی فرزندان رابرت دنیرو ۵۱ سال شد
- «ناکجا» آماده حضور در جشنوارههای ملی و بینالمللی میشود
- «قطع فوری» پرفروشترین و پرمخاطبترین فیلم هنروتجربه شد
- همزمان با ولادت امام رضا (ع) منتشر شد؛ خاطرات صدرعاملی از عزت الله انتظامی و خسرو شکیبایی
- در پانصد و سیوهشتمین برنامه سینماتِک خانه هنرمندان ایران مطرح شد؛ نسلی که ائتلاف سکوت را میشکند
- چهار فینالیست ایرانی در جشنواره قابهای اثیری
- نشست خبری مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره خانه سینما / گزارش تصویری
- سامانه هوشمند حملونقل همراه اول به پست رسید
- «دِرب» به جشنواره شانگهای میرود
- اولین حضور بینالمللی «تَله یخ» در جشنوارهای با محوریت حقوق و معضلات اجتماعی زنان
- دو جایزه جشنواره مسکو برای کارگردان ایرانی
- تحلیل علیرضا رضاداد از مصائب ساخت فیلمهای دینی/ از رستاخیز تا طلا و مس
- کیانو ریوز به عرصه موسیقی بازگشت
- آمار فروش انیمیشن «پری دریایی کوچک»/ حملات نژادپرستانه به یک ماجراجویی موزیکال
- اسکورسیزی با پاپ دیدار کرد/ یک فیلم دیگر درباره مسیح در راه است
- انتقاد برومند و عسگرپور از مواضع خزاعی/ ماهیت «خانه سینما» چیست؟
- مروری بر ۹ فیلم بخشهای جنبی هفتادوششمین جشنواره کن
- نمایش پنج فیلم ایرانی در جشنواره شانگهای
- منتقدان هالیوود ریپورتر انتخاب کردند؛ ۲۰ فیلم برتر جشنواره کن/ «آیههای زمینی» در لیست
- «گربه نره و روباه مکار» در تئاترشهر
- در نشست بررسی «رویای بنفشهها» مطرح شد: مسئله ادغام نشدن در جامعه میزبان، مسئلهای جهانی است
- اکران «درب» در سینماهای فرانسه/ آمار تماشاگران
- مازیار میری: برای ساخت فیلم مبتذل رقابت وجود دارد!/ فروش این فیلمها بیلان مدیرها میشود