نگاهی به «تی‌تی» ساخته آیدا پناهنده/ زنی سرخوش و شکننده

سینماسینما، منوچهر دین پرست در روزنامه اطلاعات نوشت:ملودرام های فانتزی، بعضاً زیبایی های خاطره  انگیزی دارند که سال ها در ذهن مخاطب می ماند. ما اغلب با ملودرام های تلخ و خشن و پر از بدبختی و فلاکت در سینما عادت کردیم. اما با اکران فیلم «تی تی» آیدا پناهنده با فیلمی رو به  رو هستیم که می توان با آن از سینما لذت برد. الناز شاکردوست، پارسا پیروزفر و هوتن شکیبا بازیگران این فیلم هستند.
این فیلم در سی و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشت، اما به دلیل اینکه نمایش اول آن در سی‌وسومین جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو ۲۰۲۰ بود، از داوری در دو بخش بهترین فیلم و بهترین کارگردانی محروم شد. تی تی در جدول رده‌بندی منتقدان مجله فیلم که هر سال بعد از پایان جشنواره فیلم فجر برگزار می‌شود، در دو بخش بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه، برگزیده شد.
آیدا پناهنده که در کارنامه خود، ساخت چند فیلم خوب موفق مانند: ناهید و اسرافیل را دارد، این بار سعی کرده در فیلم خود اگرچه زن را به عنوان نقش محوری قلمداد می کند تا خط اصلی داستان بر عهده او باشد، اما در این فیلم زن نقشی سرخوش و شادی دارد که می تواند دنیا را از زاویه دیگری ببیند. همین تقابل خود و دیگری و یا به عبارتی ایجاد مثلث خود و دیگری و جهان است که پناهنده توانسته منظومه داستان خود را سر و سامان دهد و فیلمی جذاب و بلورین از ساحت زیست جهان ارائه کند.
اگر درست به اطراف خود نگاه کنیم، متوجه می شویم افرادی هستند که فارغ از هرچیزی و با دوری از منفعت طلبی در پی زیستی انسانی در این جهان اند. آنها زندگی را در وضعیت حال می بینند و چندان در پی بیزنس با معنا و جهان نیستند. زندگی برای آنها آداب و سلوکی دارد که سرخوردگی و دل زدگی در آن جایی ندارد.
بر این اساس، کارگردان به شکل دیگری از نقش زن روی آورده که حضور او را نه تنها پر  رنگ می کند بلکه نقشی نفوذی و تاثیرگذار دارد. او مناسکی برای خود اختیار کرده که از یک سو مشارکتی جنون آمیز و جمعی دارد و از سوی دیگر در قفس تنهایی خود دچار آشوب و بحران است. از میان چنین گسستی است که نقش تی  تی خود را پر رنگ می کند.
تی تی آشنایی یک دخترخیالاتی و کولی وار با مردی را  روایت می‌کند که  به طرز غیرمنتظره‌ای در حال کلنجار رفتن با مفهوم مرگ و  پایان زندگی است. دختری که زندگی اش از طریق اجاره رحم به زوج‌های نابارور می‌گذرد و  نامزدی درب وداغان و خواننده دوره گرد دارد. در این میان، او با یک استاد دانشگاه  که درحال کار کردن روی یک تز دانشگاهی درباره پایان دنیاست، آشنا می شود. زندگی یک دانشمند فیزیک و یک زن کارگر خدماتی و یک خواننده در این فیلم چنان با هم گره سختی می‌خورد که به سختی می توان میان انسان و ناانسان تمایز قائل شد. چرا که هر کس داستان و ماجرای زندگی خود را دارد و روایت  های فردی نیز نمی تواند به سادگی بر دیگری غلبه پیدا نکند.
در فیلم تی تی، ما شاهد هماهنگی جدی میان فرم و محتوا هستیم. چرا که شخصیت های فیلم با فیلمنامه ای که دچار سکته نشده و مخاطب را سر در گم نمی کند، چنان عجین شده که با داستانی قابل اعتنا و اطمینان رو به رو می شویم.
ما با حکایت و روایت انسان هایی رو به رو می شویم که در سیاه چاله زندگی و با تمامی فلاکت  های خود، چنان سیاه مست می شوند که یک دانشمند فیزیک هم نمی تواند آنها را با میلیون ها سال نوری فاصله ای که دارد، به هم نزدیک  کند. تی  تی سخت شیفته چنین دانشمندی می شود که حرف هایش در جانش رسوخ می کند. نزدیکی او با دنیای این دانشمند، او را به سوی وضعیتی سوق می دهد که نمی توان آن را به دور از سرکوب هایی که تی تی متحمل شده، قلمداد کرد.
سبک رئالیسم جادویی که کارگردان در فیلم خود ایجاد کرده، توانسته مخاطب را در دنیایی که قرار گرفته، به شکلی سیال رها کند. احتمالاً همین دینامیکی که در داستان فیلم قرار دارد، ما را با آدمهای داستان رو به رو می کند و از میان این مواجهه است که تخیلی جذاب و دیدنی در فیلم سر بر می آورد. تسلط کارگردان بر ایجاد چنین فضایی، توانسته در سراسر تی تی، وضعیتی را خلق کند که مخاطب با اینکه ریتم آن به آرامی پیش می‌رود، لحظه‌ای از فیلم دور نشود.
«تی تی» در کارنامه کارگردان، یک اثر روبه جلوست و آیدا پناهنده توانسته مسیر اسرافیل و ناهید را به درستی ادامه دهد و یک فیلم زنانه قدرتمند بسازد. اثری که  تنها یک کاراکتر زن دارد و همین تک شخصیت به تنهایی می‌تواند حال وهوای فیلم را  به  تصاحب خود دربیاورد. پناهنده به انبوه شخصیت‌های رنگین نیازی ندارد تا داستانش را پیش ببرد و حرفش را بزند. او با خلق زنانی که می توانند از پس زندگی خود بر بیایند و حرفی برای گفتن دارند، درونمایه فیلم را سامان بخشیده است.

ثبت شده در سایت پایگاه خبری تحلیلی سینما سینما کد خبر 180449 و در روز سه شنبه ۸ شهریور ۱۴۰۱ ساعت 18:46:48
2024 copyright.