سینماسینما، حسین آریانی
در صحنه های آغازین «کپی برابر اصل»، نویسنده-«جیمز میلر»(ویلیام شیمل)- را فردی ملایم، شوخ طبع و علاقه مند به طبیعت و ساده بودن می یابیم. در دیدارِ نویسنده با زن عتیقه فروش (ژولیت بینوش)، وقتی که زن در میان صحبت هایشان در داخل ماشین، رفتار خواهرش را مسخره می کند، نویسنده، ساده بودن خواهرش را اورژینال تر و اصیل تر از ژست های متفکرانه و کپی کارانه دیگران می داند. نویسنده می گوید: «سادگی ساده نیست؛ و اگر کسی ساده است و از سادگی لذت می برد، سعادتمند است؛ و باید به او تبریک گفت».
اما هر چه در فیلم جلوتر می رویم؛ بیشتر به این مسئله پی می بریم که نویسنده تنها در ظاهر، اهل ملایمت، سادگی و آسان گرفتن زندگی است؛ و او در اصل شخصیتِ متفاوتی دارد. نویسنده در رستوران برای مشکل کوچکی چون طعمِ متفاوتِ نوشیدنی (که البته آن هم یک کپی از نوشیدنی اصلی است) چنان برافروخته می شود که همه آن آرامش ظاهری، راحتی و ملایمت نمایشی در ثانیه ای فرو می ریزد؛ و به تدریج در طول فیلم جای خود را به آن میزان از سخت گیری و انعطاف ناپذیری می دهد، که در مقابل درخواست عروس و دامادی برای حضور در عکس عروسی شان، نویسنده ابتدا روی تُرش می کند، و بعد با اکراهِ بسیار و به اجبار می پذیرد. زن عتیقه فروش هم در میان قدم زدن های مشترکشان، به این نکته اشاره می کند که حرف ها و تئوری های نویسنده به درد کتاب هایش می خورد و در عمل کاربردی ندارند.
به این ترتیب نقاب ها به تدریج کنار می روند؛ و ما با «خودِ» واقعی شخصیت ها روبرو می شویم. زن هم مثل نویسنده در ابتدا، شخصیت متفاوتی دارد. او هنگام گفتگو و در تکاپو برای پیروز شدن در مصافی خردورزانه بر نویسنده؛ با وجود آسیب پذیری احساسی و عاطفی اش؛ خود را فردی قوی، با اعتماد به نفس و بیشتر تابعِ منطق و نه احساس، جلوه می دهد. اما همانطوری که نویسنده ناخودآگاه به اصل خود برمی گردد، برای زن نیز چنین است. زن هم به تدریج به همان موجود آسیب پذیر و شکننده ی همیشگی بدل می شود، که عشق و محبت از او دریغ شده؛ و این بار گمشده اش را در وجود نویسنده جستجو می کند.
در میانه فیلم، زن و مرد به یک رستوران می روند. نویسنده برای پاسخ دادن به تلفن همراهش از رستوران خارج می شود. پیرزنی که صاحب رستوران است به گمان اینکه آنها زن و شوهرند؛ نویسنده را همسری جذاب توصیف می کند. زن اما به جای تصحیح تصورِ اشتباهِ پیرزن، مشکلات شوهرش (و در حقیقت شوهر سابقش) را بر می شمرد. بعد از بازگشتِ نویسنده زن به او درباره ی گمانِ اشتباه پیرزن و منفعل بودن خودش می گوید. نویسنده اما اعتراض یا مخالفتی نمی کند. سپس در ادامه فیلم آن ها به شکل زن و شوهری ظاهر می شوند که با هم اختلاف دارند و زندگی شان گویی مدتهاست که به بحران رسیده است.
ابتدا این چرخش ناگهانی در روایت و شخصیت ها برای مخاطب عجیب و غیر قابل پذیرش است. چرا که به هیچ وجه نمی تواند بپذیرد، نویسنده که قانع کردنش در مورد مسئله ای کوچک تا این حد دشوار است، به این راحتی تن به بازی کپی کردن زندگی زن با شوهر سابقش بدهد. البته مدتی بعد از این کپی کاری! به دلیل بازی خوب بازیگران و دیالوگ های جذاب فیلم، تماشاگر این رابطه را به عنوان یک قرارداد (و نه الزاما منطبق بر منطق معمول و متعارف) میان خودش و فیلمساز می پذیرد؛ و از ادامه فیلم لذت می برد.
تفسیری دیگری نیز در مورد این بخش وجود دارد؛ که این زن و مرد از اول فیلم هم زن و شوهرند و در نیمه اول فیلم، نقش بازی می کنند؛ تا زندگی بحران زده شان را طراوتی ببخشند. بعد در نیمه دوم آنها به قالب اصلی خود یعنی زن و شوهر ناسازگار بر می گردند. چنین برداشتی به دلیل حضور پسر نوجوان که مخالف دیدار مادرش با نویسنده و به طور کلی برقراری این ارتباط است، بعید به نظر می رسد.
زنده یاد کیارستمی با کارگردانی«کپی برابر اصل» (فیلم سینمایی ماقبل آخرش) در سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰) و در هفتاد سالگی (شش سال پیش از درگذشت ناباورانه اش)، همچنان نام پُرآوازه اش را در جهانِ سینما طنین انداز می کرد. کیارستمی فیلمی ساده و در عین حال پیچیده از برخورد یک زن و مرد و رابطه شان ساخته است. رابطه ای که نمی توان هیچ نظر قطعی در موردش داد. کارکرد فیلم هم همین است که ما را هنرمندانه با اصل و کپی شخصیت ها و روابط آن ها روبرو کند؛ تا در لایه های پنهان وجودشان کنکاش کنیم و از تناقض میان آنچه یک فرد تلقی یا وانمود می کند که هست (یا آرزوی بودنش را دارد) با آنچه واقعا هست شگفت زده شویم و البته در چنین موقعیت هایی است که یک کپی، حتی می تواند از اصلش پیشی بگیرد.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مردی که خودِ زندگی بود و دیگر هیچ/ به بهانه سالروز درگذشت عباس کیارستمی
- در «یک روز با کیارستمی» مطرح شد؛ «طعم گیلاس» درباره خودکشی نیست/ میراث کیارستمی از «گزارش» تا «بلیتها»
- «یک روز با کیارستمی» را در خانه هنرمندان تجربه کنید
- بهمن فرمانآرا در مراسم بزرگداشت عباس کیارستمی: اگر ما گل میدیدیم، کیارستمی ریشه را میدید
- مسئولان فقط تنبیه بلد هستند؟
- ژولیت بینوش جایزه سنسباستین را دریافت میکند
- انقراض ژانر عاشقانه
- «کپی برابر اصل» کیارستمی در جمع برترین فیلمهای فرانسوی قرن ۲۱ از نگاه مجله ایندیوایر
- روزی که پرویز صیاد به کیارستمی گفت فیلمساز حکومتی
- سهم سینماگران ایرانی در داوری جشنواره کن
- مروری بر حضور سینمای ایران در جشنواره کن؛ از «زیر درختان زیتون» تا «برادران لیلا»
- گفتوگوی موزه سینما با فریدون جیرانی/ از ابتدا هدفم فیلمنامهنویسی بود + ویدئو
- نقد فیلم مستند “عباس کیارستمی، یک گزارش” (ساختهی دکتر بهمن مقصودلو)/ گزارشِ یک زخم کهنه، یک دردِ مشترک
- نمایش ۱۰ فیلم مرمت شده از گنجینه سینمای ایران در چهلمین جشنواره فیلم فجر
- کیمیایی، کیارستمی و طعم رفاقت
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- ساترا به سه سریال مجوز داد
- چالشهای معرفی فیلم به اسکار؛ از انتخابات «خانه سینما» تا گزینهها
- «تابستانی که برف آمد» با رضا اخلاقیراد کلید خورد
- دستگاه تنفس مصنوعی آن هیش قطع شد/ بازیگر از دنیا رفت
- مهدی شامحمدی: اکران آنلاین تاثیری بر تعداد مخاطبان مستند نداشت/ مستند اجتماعی همیشه پر مخاطب است
- رونمایی از فراخوان جشنواره تئاتر فجر/ کوروش زارعی: جشنواره امسال تولیدی است
- آزاده صمدی: تئاتر و سینما که پارک نیست!
- مدیرکل دفتر برنامهریزی و آموزشهای هنری: با آموزشگاههای هنری فاقد مجوز برخورد جدی میشود
- دو پروژه ایرانی در مارکت آسیایی جشنواره بوسان
- لوئیس کوئردا؛ معلمِ نخستوزیر
- «عنکبوت»؛ تلاش از دست رفته
- سوی پر رنگ تاریکی/ بررسی فیلم «پلتفرم» با تکیه بر نظریات رولان بارت
- درخشش تیم ملی المپیاد کامپیوتر کشور در رقابت جهانی المپیاد علمی با حمایت آکادمی همراه اول
- اپرای عاشورا تمدید شد/ بیست و هفتم مرداد ماه؛ اجرای پایانی
- پنج فیلم سینمایی جدید از چهارشنبه اکران میشوند
- نتیجه تحقیقات افبیآی/ الک بالدوین ماشه اسلحه را کشیده است
- راهیابی یک مستند و یک انیمیشن ایرانی به جشنواره هندی
- هشت فیلم ایرانی به جشنواره مسکو راه یافتند
- انتشار یک گزارش عملکرد از سوی سازمان سینمایی؛ پروانه نمایش برای ۱۲۸ اثر غیرسینمایی و ۳۸ فیلم سینمایی در چهار ماه صادر شد
- برگزاری جشنواره فیلم کودک بدون فیلم جدید/ رقابتی در کار نیست!
- انتقاد نصرالله مدقالچی از دوبلههای زیرزمینی؛ ویراستاران واحد دوبلاژ تخصص کافی ندارند/ نمیتوانیم مردم را فریب دهیم
- همکاری پنج ساله فارابی و یونیسف/ جوادی: کیفیت آثار تولیدی حوزه کودک را فدای زمانبندی جشنواره نکنیم
- هشداری برای فقر در ساخت و برنامه سازی گروه سنی نوجوان
- با حکم حمیدیمقدم؛ سرپرست گروه سینمایی هنر و تجربه منصوب شد
- آزاده جعفری داور فیپرشی جشنواره بینالمللی فیلم هنگکنگ شد
- نامه ای به داود میر باقری /مشتاق سلمان فارسی و شگفت زده از مختار
- تو پیش نرفتی، تو فرو رفتی؟/ معتمدآریا و حسرت دهه ۶۰
- از درد به رستگاری/ نگاهی به کتاب «وقتی نیچه گریست»
- کرهجنوبی با فیلمی از پارک چان ووک در اسکار
- از ابتدای سال شش میلیون نفر به سینما رفتهاند/ «دوزیست» در یک روز بیش از ۷۰۰ میلیون فروخت