سینماسینما، آرش عنایتی
آخرین روزها، روایتِ روزهای آخرینِ برنامهای موسوم به “راهِ حل نهایی”، آخرین روزهای جنگ جهانی دوم و آخِرین بازماندگان هولوکاست است. فیلم به کارگردانی جیمز مول و تهیهکنندگی استیوناسپیلبرگ و برندهی جایزه اسکار در سال ۱۹۹۹ که بیشتر بر روایت ۵ بازماندهی اردوگاههای یهودیان متمرکز است، روایتی از دستگیری تا آزادی و سربازانِ آمریکاییست که به دستگیری و یاریشان شتافتند. برنامهی یهودیستیزی، یهودیزدایی و یهودیسوزی از سویِ نازیها از سال ۱۹۳۴ بر کاغذ آمد و در سال ۱۹۳۸، با واقعهای موسوم به «شب کریستالی» در کف خیابان به نمایش درآمد. با شروع جنگ در سال ۱۹۳۹ رسمیت یافت و با پایان جنگ، ظاهرا به پایان رسید. شگفتانگیز، انگیزهی هیتلر و نازیها در پایبندی به این مهم تا پایان بود. به طور قطع آلمانها در سال ۱۹۴۴ اطلاع داشتند که جنگ را خواهند باخت با این وجود، این پروژه متوقف نشد و در طی همان یک سنه در مجارستان یک تنه چنان کردند که در همهی آن سالیان در کلِ اروپا انجام داده بودند. در حالی که جمعآوری و تمرکز قوایی که به این مسئله میپرداختند، میتوانست راه حلهای بهتری را برای ادامهی جنگ در اختیارشان قرار دهد اما “راه حل نهایی” راهِ حلی برای تمام قوای آلمانِ نازی محسوب میشد آنچنان که حتی در وصیتنامهی هیتلر هم برای نسلهای آینده درج و توصیه شد. گویی فیلمهای متمرکز بر واقعهی هولوکاست به این دلیل ساخته میشوند که این واقعه فراموش نشود اما آنچه در دنیای امروز میگذرد مبین این است که تعصب و جهل هر بار در لباسی جدید و بر قالبی جدید مینشیند تا بر اقلیت مغلوب حکم براند. یکی از پرسشهای مهم فیلم، از زبانِ یکی از بازماندگان مطرح میشود. از او پرسیده بودند که شما که از پیشینهی یهودستیزی نازیها آگاه بودید وحکایتِ جنایت آنها را از پیش از جنگ تا یورش به لهستان و تبعید و کشتارشان شنیده بودید، چرا نگریختید؟ آن عاقلان نشسته بر ساحل امن، غافلند که برنامهها و قوانین اندک اندک ظاهر میشدند-ابتدا از کارهای دولتی منع شدن، از دانشگاهها اخراج شدن، داد و ستد با آنها نهی شد و کمی بعدتر تبعید و قلع و قمعها رخ داد – و این خیال باطل در ذهن اقلیتِ خوش باورشان(یهودیان ساکن مجارستان) مانده بود که ملتِ من از مللی چون مللِ لهستان و آلمان متمایز است و چنین نخواهند کرد. دیری نگذشت که دوستان دوران کودکی و بزرگسالی در امتداد صفوفِ مهاجرین ایستادند و آب دهان به آنها انداختند و برائت خواستند. جدا از تصاویر بکر و کمتر دیده شده از واقعهی هولوکاست زیبایی فیلم در بیانِ هنرمندانهی شرایط قربانیان از زبان بازماندگان است. جایی که نیایشِ خواهران در آبریزگاه، بدل به همخوانی همان عبارات از سوی محکومین با هر ملیتی میشود. یا انگیختهی هر کدام در این سالها و حرفهای که برگزیدند و نسبتش با آن پدیده که بر پایهی انگیزهشان از آن سالها به دست آمده، زیرکانه بر تباهی تفکر نازیها و تعالی اینان در باورِ مذهبیشان دارد.
آنچه فیلم به اشارهای از آن میگذرد و از آن نخواهیم گذشت این است که اگرچه که تاریخ را فاتحان مینویسند (برای نمونه، واکنش ِ سرباز ِ رنگینپوست به افسر آلمانی، مصداق جنایت است) اما با وجودِ سرسپردگی بسیاری به جبر و جباریت، سرها به دار سپرده نمیشد اگر همکاری و همراهی برخی از قربانیان با جانیان نبود!
![](/wp-content/themes/cinemacinema/img/tel.gif)
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
پربازدیدترین ها
- یادداشت کیوان کثیریان؛ کلی آیهی یأس و یک آرزو/ درباره انتخاب وزیر ارشاد دولت چهاردهم
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- سعید راد درگذشت
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
آخرین ها
- عشق از راه میرسد/ نگاهی به فیلم «چرا گریه نمیکنی؟»
- معرفی فیلمهای سارایوو ۲۰۲۴/ ۵۴ فیلم در ۴ بخش رقابت میکنند
- فیلم استیو مککویین پایانبخش جشنواره نیویورک ۲۰۲۴ شد
- دو جایزه جشنواره ایتالیایی به «سرنوشتِ» ایرانی رسید
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
- «درون بیرون ۲» پرفروشترین انیمیشن تاریخ شد/ عبور از «یخ زده ۲»
- گفتوگو با مدیر جشنواره ونیز؛ سینما همچنان مؤثرترین راه برای اندیشیدن به دنیای معاصر است
- بهترین مستندهای سال در فهرست نهایی جوایز مستند بریتانیا ۲۰۲۴
- مراسم تشییع زنده یاد سعید راد / گزارش تصویری
- ستارهای که عاشق وطنش بود؛ بدرقه سعید راد به خانه ابدی
- واکنش وزیر ارشاد به انتقادات سینماگران از یک مصوبه
- به مناسبت آغاز ششمین سال فعالیت سوینا منتشر میشود؛ نسخه ویژه نابینایان «راتاتویی» با صدای محسن بهرامی
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- پدر، عشق و پسر/ درباره علیرضا داوودنژاد و «در انتهای شب»
- اعلام فیلمهای جشنواره ونیز؛ «شاهدِ» ایرانی در بخش افقها
- «مرد نمکی» به مثابه یک جریان بوروکراتیک
- جشنواره درسدن به «پریسان» ۳ جایزه داد
- نمایش «پیانو» در جشنواره «بچههای مارانو»
- سینمای ایران تیرماه امسال ۱۲۰ میلیارد فروخت
- سه نمایش جدید روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو
- انتشار قسمت دوم نسخه ویژه نابینایان «هزار دستان» با صدای بهروز رضوی
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- فیلمهای بخش هفته منتقدان ونیز معرفی شدند/ فیلم یک سینماگر ایرانی در لیست
- انیمیشن ایرانی نامزد «گل طلایی» چینی شد
- «۱-» در آمریکا رقابت میکند
- سعید راد / گزارش تصویری
- معرفی بازیگران نمایش «رگتیچ»/ آغاز بلیت فروشی
- نمایش و تحلیل فیلم «ساز دهنی» امیر نادری در بنیاد حریری
- سعید راد درگذشت
- انتشار عکس گریم متفاوت رضا عطاران/ «قیف» اکران میشود