سینماسینما، اصغر نعیمی:
در امتداد تجربه های پیشین پارسا پیروزفر در عرصه تاتر، ماتریوشکا، اجرایی نفس گیر متکی بر فقط یک بازیگر و یک ضرب شصت تکنیکی تمام عیار است.
اما اصلی ترین دلیل دلبستگی من به این اجرا، درک دقیق و کامل پیروزفر از لحن آثار چخوف و درک او از طنز نهفته در آثار اوست… در تمام این سال ها، به رغم اقبال اهل تاتر ایران به نمایشنامه ها و آثار چخوف، او همواره قربانی نوعی تلقی غلط از لحن آثارش و افراط و تفریط در این زمینه شده. شیفتگان چخوف در دو طیف کاملا ناهمگون قرار دارند که یا در اجرای آثار او رویکردی کاملا سانتیمانتال داشته اند و با تقویت و پرورش موقعیت های ملودراماتیک، صحنه نمایش را آکنده از موقعیت های سوزناکی کرده اند که گاه تنه به فیلم های هندی میزده و یا در رویکردی کاملا افراطی طنز ظریف آثار او را بهانه ای برای شکلی از تاتر عامه پسند، در یک بسته بندی ظاهرا متفاوت و شبه روشنفکرانه، کرده اند که در واقع بییشتر وامدار سنت نمایش های روحوضی خودمان بوده اند تا چخوف و دنیای او.
پارسا پیروزفر در ماتریوشکا نشان می دهد از معدود کسانی است که شناخت دقیقی از لحن آثار چخوف دارد و ظرفیت ها و ظرافت ها طنز چخوفی را کاملا درک کرده و از همه مهم تر مواجهه اش با این طنز بسیار خوددارانه است. او به همین خاطر و با تکیه بر همین اشراف توانسته در انتخاب هایی هوشمندانه، داستان هایی متفاوت از چخوف را جوری کنار هم بچیند که در نهایت صاحب حس و معنایی مشترک و واحد شوند. موفقیت پیروزفر در این کار، دراماتولوژی درست این داستان ها و توانایی اش در شناخت لحن درست و حفظ متعادلِ این لحن دشوار و دیریاب از نقاط قوت کار اوست. نکته تحسین برانگیز این که پیروزفر چخوف و ظنز او را بهانه ای برای لودگی بر روی صحنه نکرده و خوددارانه به جهان اثر مبداء احترام گذاشته اما دست و پا بسته آن هم نمانده.
پیروزفر در ماتریوشکا یک تنه نقش های پرشماری را اجرا میکند و بخش کمتر دیده شده ای از توانایی هایش به عنوان بازیگر را هم به نمایش می گذارد اما این همه ماجرا نیست. به گمان من انتخاب شیوه اجرای تک نفره و بر عهده گرفتن تمام نقش ها توسط یک بازیگر، نه فقط راه حلی حرفه ای برای به صحنه بردن نمایشی متمرکز با امکانات محدود، یا فراهم کردن امکانِ نمایش قابلیت های فردی بازیگر – که البته همه اینها هم هست – بلکه در کنه خود ایده ای بدیع برای شکل دادن به لحن اثر و نزدیک شدن به دنیای چخوف است… تو گویی همه آدم های نمایش یک نفر بیش نیستند و حوادث در دنیایی وهم آلود و رویاگونی رخ میدهد که تنه به آثار گروتسک میزند، در واقع پیروزفر با مهارت و البته ظرافت توانسته از طنزِ شیرین و ملایم چخوف بستری بسازد اما در نهایت از آن هم عبور کرده و جهان هراسناک خودش را بسازد که در آن نوعِ بشر در شکلی هم سان و با ظاهری ثابت گرفتار تحقیری دایمی است. انتخاب این ساختار تجربی برای او ریسک بزرگی بوده که خوشبختانه از آن سربلند بیرون آمده.
در این میان نباید قابلیت های شگفت آور پیروزفر به عنوان کارگردان و بازیگر این متن را فراموش کرد. او نه فقط یک تنه نقش های متعدد اثر را بازی می کند بلکه همزمان ابزار صحنه، دکور و حتی سیاهی لشکرهای مورد نیاز را هم از طریق بازی و گاه یک نگاه به شکل قانع کننده ای می سازد. به عنوان نمونه اشاره می کنم به شلوغی، ازدحام و صف طویل بیرون دفتر ژنرال در داستانِ اول، که فقط و فقط با نگاه و بازی اوست که به شکل هنرمندانه ای ساخته می شود.
میزانسن های او به عنوان کارگردان بر مبنای تعریفش از اجرای تک نفره فوق العاده هستند و نمایش به رغم زمان صد دقیقه ای ریتمی پویا و سرزنده دارد که هر چه رو به پایان میرود شتابی معقول و منطقی پیدا میکند و حتی برای لحظه ای از نفس نمی افتد.
در تمام نمایش هایی که توسط پیروزفر اجرا شده اند، از گلن گری گلن راس، بر پهنه دریا، پاره سنگ ها در جیب هایش تا همین ماتریوشکا، نکته ای که همواره من را وادار به احترام می کند همین حفظ تناسب و تعادل در تمام جزییات نمایش، امتناع او از هر نوع جلوه گری و تظاهر نا لازم و کنترلش بر اجزایی است که می توانند جلوه ای خارج از حدِ لازم پیدا کنند. ماتریوشکا نمونه مثال زدنی از این خودداری هنرمندانه است و نشاندهنده کنترل پیروزفر به عنوان کارگردان بر تمام اجزای اثر است. به عنوان مثال و با توجه به اجرای تمام نقش ها توسط یک بازیگر که خود پیروزفر هم هست، ماتریوشکا نشان دهنده کنترل پیروزفر کارگردان بر پیروزفر بازیگر در نمایشی است که می توانست بهانه ای باشد برای خودنمایی صرف یک بازیگر، در واقع من به شخصه توان پیروزفر کارگردان را در مدیریت و هدایت پیروزفر بازیگر تحسین می کنم، در عین حال که توانایی پیروزفر بازیگر هم برایم چشمگیر و ستایش برانگیز است.
خلاصه کنم. معتقدم پارسا پیروزفر با همین چند نمایشی که بر صحنه برده نشان داده در عرصه تاتر ما حرف های بسیاری برای گفتن دارد و هر اثر او تجربه جدیدی است که تماشای شان مغتنم است…
نقداً پیشنهاد می کنم تماشای ماتریوشکا را از دست ندهید.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گنگستری یا فیلمفارسی؟!/ نگاهی به سریال «یاغی»
- زامپانو وارد میشود/ نگاهی به فیلم «تیتی»
- تقارن و توازن/ نگاهی به فیلم «تیتی»
- فیلمنامهی جزئینگر، اجرای دقیق/ نگاهی به سریال «یاغی»
- اکران «تیتی» به تعویق افتاد
- تیزر «مست عشق»
- «تیتی» بهترین فیلم از نگاه تماشاگران فرانسوی شد
- پایان اختلافات طرفهای ایرانی و ترک «مست عشق»/ میانجیگری سرکنسولگری ایران در استانبول
- «مجبوریم» در جشنواره «مونز» بلژیک
- یاوری که با نامش غریبه بود
- پاسخ تهیهکننده ترکیهای «مست عشق» به حسن فتحی/ چرا تمایل به تکمیل این فیلم نداشتید؟/ برای هر ادعا سند داریم
- «مست عشق» فتحی به یک شبکه ماهوارهای فارسیزبان فروخته شد
- محمد کارت «یاغی» را میسازد/ پارسا پیروزفر و طناز طباطبایی حضورشان قطعی شد
- «تیتی» در فستیوال «مینیاپولیس» آمریکا
- «تیتی» ساخته آیدا پناهنده آغازگر دهمین دوره جشنواره فیلمهای ایرانی استرالیا
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- خانه هنرمندان ایران میزبان «سرزمین خیالی من» میشود/ اعتراضاتی که با بلیت مترو کلید خورد
- در چهارمین نشست «بازیابی» مطرح شد؛ کوک کردن ساز «اعتراض» در جامعه موسیقی/ هیچکس به داد ما نمیرسد
- نخستین تصویر و اطلاعات از فیلم پر بازیگر جشنواره فجر/ «یادگار جنوب» آماده نمایش شد
- آخرین آمار فروش سینماها در فاصله پنج روز تا جشنواره فجر
- پانتهآ پناهیها در نمایی از «کاپیتان»/ اولین تصویر فیلم منتشر شد
- رئیس صداوسیما به رئیسجمهور نامه نوشت/ جدال بر سر «سقوط» بالا گرفت
- انگیزه استفاده از ۵G با مقرراتگذاری هوشمند و حمایتهای دولتی بوجود میآید
- اهدای جایزه همراه اول به پایاننامه سال مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات
- بازیگر باید پوست کلفت باشد/گفت وگو با مینا عبدی بازیگر
- اسکار و سزار زنان فیلمساز را فراموش کردهاند یا…
- آن دقایق جانکاه/ نگاهی به سریال «پوست شیر»
- صدایی که کلمات را تبدیل به تصویری واضح میکرد/ در یادبود هوشنگ لطیفپور
- تکملهای بر یادداشت رمانتیسم خونبار
- یک اجرای جنونآمیز/ یادداشت کارگردان «ملاقات خصوصی» درباره بازی پریناز ایزدیار
- جشنوارهای در تسخیر فارابی، اوج و حوزه هنری/ فیلمهای بخش سودای سیمرغ فجر چهل و یکم معرفی شدند
- همراه اول با هدف جذب نخبگان و بهعنوان حامی الماس در «نمایشگاه کار» حضور دارد
- «درب» بعد از جشنواره فجر اکران میشود
- نامزدهای جوایز سزار معرفی شدند/ «معصوم» در صدر
- حساسیتها و دشواریهای تولید و عرضه محتوا در ویاودیها بررسی شد
- عرضه آنلاین «مطرب» و «مادر قلب اتمی»
- سینماهای مردمی جشنواره فجر اعلام شدند
- با حضور مسعود شعاری، مهران مهرنیا و فردین خلعتبری؛ مداخلهی هنرمند موسیقی در صورتبندی امروز و فردا بررسی میشود
- نامزدهای اسکار ۲۰۲۳ اعلام شد
- انیمیشن «خانه» بهترین فیلم کوتاه جشنواره فیکا آرژانتین شد
- عاشقانهای که دچار کماقبالی شد/ نگاهی به فیلم «ملاقات خصوصی»
- نیکی کریمی، کیارستمی را به جشنواره برلین بُرد
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای سه فیلمنامه
- مثل یک خانواده بزرگ و صمیمی در دوران طلایی مطبوعات/ در یادبود ابوالحسن مختاباد
- «بیمادر» بهترین فیلم جشنواره بینالمللی داکا شد
- فهرست فیلمهای جشنواره برلین کامل شد / یک کارگردان ایرانی در بخش «مواجهه»