سینماسینما، ایلیا محمدینیا
هنگامی که رئیس سابق مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سال گذشته در هنگامه برپایی جشنواره فیلم حقیقت گفت: “ایده ما روشن است، مستند برای همه” شاید کمتر کسی می توانست پیشبینی کند که او برای گرفتن یک امتیاز (جذب مخاطب)برای سینمای مستند چه چیزی(سینمای مستقل مستند) را ناخواسته قربانی میکند. برآیند نگاه او در شش دوره دبیری جشنواره فیلم حقیقت و تولیدات مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی مشخص است که در این مجال قصد تبیین آن را ندارم و بماند برای بعد.
با این سیاست چند ساله اخیر، تنها می توان عنوان مستند تجاری را بر آثار تولید شده اطلاق کرد که در آنها درام و شکل روایت به شدت تنه به سینمای تجاری می زند و گاه همانند فیلمنامهی داستانی، با دکوپاژ و بازیهای درخشان نابازیگرانش همراه می شود و این رویکرد تبدیل به الگویی مطلوب برای بیشتر سینماگران فعال در حوزه سینمای مستند جهت عرضه در جشنواره های دولتی و مشخصا جشنواره فیلم حقیقت شده است.
و افسوسکه دستاورد سالها زحمات مدیر سابق مرکز گسترش سینمای مستند همین بوده یعنی جذب هر چه بیشتر مخاطب سینما برای فیلم های مستند و عملیاتی کردن شعار سینمای مستند برای همه.
اما نکته غریب و بهت آور این رویکرد جایی است که شاید در خوشبینانهترین حالت فکر نمیکردیم که حاصل نزدیک به شش سال تلاش طباطبایی نژاد در مرکز گسترش سینمای مستند، تا این حد گسترده و عمیق در بطن جشنوارهها و جشنهای بخش خصوصی و دولتی که داعیه حراست از سینمای ناب مستند را دارند رسوخ کرده، به بار بنشیند. مستند تجاری خوب است اما نه به قیمت نادیده گرفتن مستند های تجربی و خلاقانه.
سینمای نجیب مستند نه تنها با انبوه مخاطبان مشکلی ندارد، بلکه به دنبال آن است که بیش از پیش فرهنگ سینمای مستند میان مخاطبان نهادینه شود ولی دستیابی به این خواست را با هر شیوهای مناسب نمیداند شیوهای که شوربختانه مدیران مرکز با مستندهای تجاری در پیش گرفتهاند.
سینمای مستند، نگران حیات خویش است که این روزها نه در جشنوارههای دولتی و خصوصی مجال نفس کشیدن دارد و نه به چشم بخشی از به اصطلاح منتقدان قشری نگر میآید که درکی از سینمای مستند ندارند و چشم و قلمشان بعضا به دهان و قلم سلبریتی های فیلمساز سالخورده ای است که چه چیزی درباره یک اثر که داعیه مستند بودن دارد میگویند و چه مینویسند تا آن را لق لقه دهانشان کنند.
راستی چگونه می شود که مستندی تجاری و بدون عنصر خلاقیت که در بهترین حالت مطلوب پخش در تلویزیون است تبدیل به اثر جذاب و منتخب جشنوارهها و جشنها و بسیاری از منتقدنماهای سینمایی می شود.
کاش مخاطب پیگیر سینمای مستند درک کند که جایزه جشنوارههای داخلی چه در بخش دولتی و چه حتی خصوصی دلیل موجهی برای کیفیت یک مستند نیست
کاش سیاست گذاران جشنواره و جشن های فیلم به مخاطب درباره اثر ارزشمند سینمای مستند نشانی غلط ندهند.
کاش بخشی از منتقدنماهای سینما درک کنند که تحلیل یک اثر داستانی با مستند تفاوتی بنیادین دارد.
کاش سینمای مستقل و تجربی و خلاقانه مستند جشنوارهای همچون جشنواره فیلم مستند کیش داشت.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- جشن مستقل سینمای مستند افتتاح شد؛ سینمای مستند از جامعه عقب نیست/ مراقب باشید جشن، جشنواره نشود
- با حکم رئیس سازمان سینمایی؛ اعضای شورای سیاستگذاری شانزدهمین جشنواره سینماحقیقت معرفی شدند
- دو فیلم از اردوان زینی سوق در روسیه/ سه مستند ایرانی در جشنواره یکاترینبرگ نمایش داده میشود
- بازگشت جوایز فنی به بخش مسابقه ملی سینماحقیقت
- جشنواره سینما حقیقت؛ اثرگذاری اجتماعی و آگاهیبخشی
- رضا تیموری: سهم فیلمبردار در فیلمهای مستند بسیار بیشتر از سینمای داستانیست
- آغاز ساخت موسیقی «روزهای ناتمام»/ آمادهسازی برای جشنواره سینماحقیقت
- مهلت ارسال اثر به جشنواره سینماحقیقت پایان یافت
- «دوربین شخصی، سینمای ذهنی و فیلم جستار» منتشر شد
- تمدید مهلت ارسال اثر برای حضور در پانزدهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»
- پیامهای تسلیت مرکز توسعه سینمای کودک و نوجوان ایران، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و فرهنگستان هنر به مناسبت درگذشت فرشته طائرپور
- راهاندازی سامانه خدمات غیرحضوری مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی
- آغاز رسمی طرح «اکران حقیقت»/ برگشت سرمایه در سینمای مستند را جدی بگیریم
- آغاز به کار «شبکه تخصصی اکران فیلمهای مستند»/ پنج فیلم در «اکران حقیقت» نمایش داده میشوند
- «سینمای ورنر هرتزوگ» به روایت مستندساز بریتانیایی/ تقصیر ایرانیها بود!
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- سازمان سینمایی اعلام کرد؛ بیشترین مخاطبان سینما در هفت ماه گذشته
- میتوان برادر لیلا هم نبود/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- وقتی نگاه هالیوود به زنان مورد انتقاد قرار میگیرد/ نگاهی به فیلم «بلوند»
- مار از پونه خوشش نمیآید!/ نگاهی به فیلم «چپ راست»
- تمجید مت دیمون از بازی کیلین مورفی در «اوپنهایمر»
- مطالعات سینمایی یا تحصیلات سینمایی؟/ تأملی بر ترجمهی کتابهای سینمایی
- مدیرکل اداره نظارت سازمان سینمایی: شورای پروانه نمایش از دیدن و ارزیابی «برادران لیلا» خودداری کرد
- ابد و صد روز/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- نمایش فیلم کوتاه «آغاز» در پلتفرم هاشور
- اختصاصی سینماسینما/ گفتگو با نیما جاویدی پس از جایزه سریز مانیا/ در هر واقعیتی بخشی از دروغ وجود دارد
- عاشقانهای از سه نسل؛ «جان جانان» به تهیهکنندگی حبیب الهیاری دارای پوستر رسمی شد
- درگذار از خشونت و تحقیر گذشته/ یادداشتی بر فیلم «زنی ناشناس»
- دو جایزه جشنواره فریبورگ برای «جنگ جهانی سوم»
- رونمایی از مستند «سبز بن دار»
- سمبلیک و مضمونگرا/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- «شهربانو» به رقابت آسیایی بنگلور راه یافت
- جایزه بزرگ جشنواره فرانسوی به «آکتور» رسید
- آناتومی نکبت/ نگاهی به فیلم «برادران لیلا»
- وقتی پول معیار همه چیز است
- «آقای کلاین»؛ تلاش برای زدودن یک اشتباه
- سرگذشت لیلا و برادرانش
- جایزه بزرگ جشنواره فرانسوی برای فیلمی به تهیهکنندگی نیکی کریمی
- عیدی اول نوروز ۱۴۰۲ با بستههای عیدانه همراه اول
- چند نفر در سال ۱۴۰۱ به تئاترشهر رفتند؟
- «قطع فوری» بهار به سینماها میآید/ آخرین فیلم علی انصاریان در راه اکران
- جایزه اصلی جشنواره ژنو به «شب، داخلی، دیوار» رسید
- «لامینور» مهرجویی در بنگلور
- واکنش تهیهکننده فیلم «هوک» به پخش تلویزیونی فیلمش
- نسخه ویژه نابینایان «بادکنک سفید» با صدای گلاره عباسی منتشر میشود
- فیلمهای نوروزی در روزهای اول اکران چقدر بلیت فروختند؟