سینماسینما، افشین اشراقی
بیشترِ کتابهایی که تا الان در حوزهی صدایِ فیلم به فارسی ترجمه و تألیف شدهاند، یا دربارهی تجهیزات و صدابرداریِ صحنه بودهاند و یا تحلیلی. هرچند که در بخشِ کوچکی از همان کتابها، لاجرم به صداگذاری و طراحی و ترکیب صدا هم پرداختهاند. کتابِ «طراحی صدا برای فیلم» نسبتِ پیشین را وارونه کرده: بیشتر متمرکز بر طراحیِ صداست، در عین حال که از صدابرداریِ صحنه غافل نیست.
«طراحی صدا برای فیلم» کتابی خواندنی و پر از نکته و مثال است که مطالعهاش حتی برای فیلمسازها میتواند پرفایده باشد. مثلاً فصلِ نهم، گفتار (تولید): هنر ضبطِ سر صحنه و همینطور فصل سیزده: همکاری نقشها و گردش کار در صنعت. کما اینکه مؤلف در مقدمه نوشته: «این نگرش بهطور کلی بر متخصصانِ کارگردانی، تدوین و صدا تمرکز کرده و هدفش تهیهی ابزارهای روایتی برای کمک به آنها به منظور جهتیابیِ درست در مراحلِ نخستینی است که بهعنوانِ راویِ داستان ظاهر میشوند.» و جلوتر یادآوری کرده: «هیچ نیازی به خواندنِ پیوستهی این کتاب نیست. اگر علاقهمند به قسمتِ مشخصی هستید به آن بخش رجوع کنید.»
این کتاب تقریباً بهفاصلهی کوتاهی پس از تألیف، ترجمه شده و از این منظر منبع ارزشمندی برای مقایسهی سینمای ایران با کشورهای صاحبِ صنعتِ سینماست: بهویژه در بحثِ روند و شیوهی کلیِ کار روی صدا در مرحلهی پستولید.
و اما در خصوصِ متنِ اصلیِ کتاب و چاپ و ترجمه و ویرایش، بیان چند نکته خالی از لطف نیست:
شمارِ زیادی از عکسها بسیار تاریک، پرکنتراست و بیکیفیت هستند و شناساییِ عناصر در آنها غیرممکن است و فقط بهکمکِ زیرنویسهاست که میشود حدسهایی زد و چیزهایی را تجسم کرد.
مؤلف (تیم هریسون) در صفحهی ۲۹ از آر. موری شفر و کتاباش نام برده و بهاختصار، رویکردش دربارهی چشماندازهای صوتی را شرح داده است. اما به گمان نگارنده در حوزهی صدابرداریِ میدانی/ Field Recording و در مقولهی تقسیمبندیِ مناظرِ صوتی، برنی کراوس چهرهای بسیار شاخصتر است که رویکردی روشنتر و تکاملیافتهتر دارد. کراوس چند دههی متوالی برای ضبط صدای طبیعت و حیوانات وقت گذاشته و چند جلد کتاب نوشته و کلی سخنرانی کرده.
طراحی صدا… ترجمهای روان و دقیق دارد جز مواردی اندک. برای نمونه: در هیچ منبعی ندیدم که نام کوچکِ کوبریک را استانلی بنویسند. در خصوص ترجمهی سوررئالیسم از فوق واقعگرایی استفاده شده و برای هایپررئالیسم از فرا واقعگرایی. این در حالی است که بعضی کتابها سوررئالیسم را فرا واقعگرایی ترجمه کردهاند. جدا از اینکه فوق و فرا واقعگرایی نادقیق به نظر میرسند، در کتابِ مزبور و کمی عقبتر، واژهای دیگر به کار رفته و نوشته شده بیشواقعگرایی.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- صدا در حاشیه/ ادبیاتِ سینمایی و تدوین چگونه صدا را به حاشیه راندهاند
- اینجا ترس، شام و ناهار و صبحانه آدمهاست!/ معرفی کتاب «گالری اجساد»
- بررسی و تبیین مفهوم «سینمای بیچیز» از منظر جامعهشناختی
- کارنامهی درخشانِ یک پژوهشگرِ دلشیفتهی سینما/ نگاهی به کتاب «افسون پردهی نقرهیی»
- داستانِ شیفتگی/ معرفی کتاب «افسون پردهی نقرهای»
- «سرگرمی آدمکش» هیچکاک ترجمه و منتشر شد
- ترسها، تردیدها و تنهاییهای یک زن/ نگاهی به کتاب «دفترچهی ممنوع»
- خیالبافانِ رویابین/ نگاهی به کتاب «حکایت مردان خاکستری سینما»
- تلنگری به جامعه ایرانی/ نگاهی به کتاب «چای سبز در پل سرخ»
- کتاب «تغییرات فرهنگی و اجتماعی» به بازار نشر آمد
- معرفی کتاب؛ «عکاسی، روشی برای مطالعات اجتماعی»
- انجمن سینمای جوانان منتشر کرد/ کتابی درباره موسیقی فیلم؛ ابزار پرقدرت گسترش حافظه بحران روحی و غم روزهای از دسترفته
- «تختخواب دیگران» منتشر میشود
- «جامعهشناسی تفاخر» منتشر شد
- کتابهای «حکم سلطنتی چاخانپاخان» و «جستوجوی جوجهتیغی جادویی» منتشر شدند
پربازدیدترین ها
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- با حضور کمرنگ سینمای ایران؛ نامزدهای هفدهمین جوایز سینمایی آسیاپاسیفیک معرفی شدند
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- نگاهی به «شیهه»/ به کودکی که هرگز زاده نشد
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
آخرین ها
- چرا باید این روزها فیلم «آر یو والیبال» را ببینیم؟
- درباره فیلم «شهر خاموش»/ دوزخ، اما سرد *
- بازدید معاون فراجا از غرفه همراه اول در نخستین روز نمایشگاه ایپاس
- «آبی روشن» در جستجوی هویت ایرانی
- یک تقدیر از فیلمساز مجارستانی/ بلا تار از جشنواره توکیو جایزه دستاورد میگیرد
- پوستر جشنواره «دیدار» رونمایی شد
- اولین روز مسترکلاس «شکوه سینما» برگزار شد
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
- حضور همراه اول در ایپاس ۲۰۲۴ با ارائه سرویسهای نوین ارتباطی
- «پایان خوش» برای بازنشستگی/ برنده ۲ نخل طلا و یک اسکار دیگر فیلم نمیسازد
- داوران آثار داستانی جشنواره فیلمکوتاه تهران معرفی شدند
- معرفی مدیران بخشهای سومین جشنواره بینالمللی چندرسانهای میراثفرهنگی
- کاهش بیسروصدای فروش برخی فیلمها؛ «زودپز» صدرنشین گیشه سینما در هفته گذشته
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- «پرسهزنی در سکوت شهر»؛ گوشهای از زندگی و آثار مرتضی نعمتالهی
- «این جَمعیت قابل کُنترل» در بلغارستان
- راهیابی «النگو» به جشنواره مورد تایید اسکار
- استاد شفیعی کدکنی تندیس تقدیر هادی خانیکی را اهدا کرد/ او شخصیتی چند ساحتی است
- «کسری آنلاین» در میان منتخبین جشنواره نوستالژیا
- وزیر ارشاد: در خصوص هنرمندان ممنوع الکار تجدید نظر کلی خواهد شد
- «سکوت و سلام»؛ قابهای خاطره انگیز از آتیلا پسیانی
- با حضور کمرنگ سینمای ایران؛ نامزدهای هفدهمین جوایز سینمایی آسیاپاسیفیک معرفی شدند
- غزل شاکری صداپیشه «ژولیت و شاه» شد
- کنفرانس بینالمللی انجمن رمز ایران با حمایت همراه اول آغاز به کار کرد
- نگاهی به «شیهه»/ به کودکی که هرگز زاده نشد
- همراه اول موفق به دریافت بالاترین نشان مسئولیت اجتماعی ایران شد
- داوری ۲ ایرانی در جشنواره «لوکاس»
- به همت کانون ادبی زمستان؛ بزرگداشت استاد هادی خانیکی برگزار میشود
- آیین بزرگداشت احترام برومند برگزار شد/ حواستان به هنرمندانی که نیستند، باشد