سینماسینما، حمید عبدالحسینی
شاید کمتر فردی از میان نزدیکان، دوستان و آشنایان اصغر فرهادی در دوره نوجوانی و یا به گفته خودش ۳۶سال پیش از این، تصور میکرد دایره موفقیتهایش تا جایی پیش برود که جایزه بزرگ معتبرترین فستیوال سینمایی دنیا را از آن خود کند اما این خود او بود که بیش از همه به آنچه که میخواست ایمان داشت. در همه این ۳۶سال فرهادی ذره به ذره و گام به گام پیش آمده است و با هر نوشته و سریال و فیلمی که ساخته بر دایره اندوخته هایش افزوده و شکل و فرم و ساختار مطلوبش را بسط داده و یا تصحیح و تکمیل کرده است. شیوه فرهادی مبتنی بر تمرین و پیش فرض هاست؛ او در همان مرحله ابتدایی یک اثر یعنی نوشتن، از سالها قبل به ایده هایش می اندیشد و با زمان شناسی مناسب در پیوند میان حال و هوای خود و روزگار و شرایط پیرامونش به انتخاب یکی از سوژه هایش دست می زند و دست به کار چالش با قصه و آدم هایش می شود و در پروسه نگارش و از زوایه دیدی بیرون از موقعیت فیلمنامه به پردازش درام و قصه اش می پردازد.
فرهادی اغلب از یک تصویر شروع می کند و سپس برای آن قصه و آدم هایی درگیر موقعیت خلق می کند. با اینکه فیلم هایش سرشار از مفاهیم اخلاقی، اجتماعیست اما او هیچگاه افکارش را بر شخصیتها و داستان حقنه نمی کند بلکه با مهندسی درست قصه و جاگذاری کنشمند کاراکترها در بستر درام به تاثیرگذاری شگرف فیلماش بر مخاطبینی در سراسر دنیا نائل می شود. برای فرهادی درام امروزین در تقابل خیر با خیر معنا مییابد و به همین خاطر است که در آثار او مرز میان یک کار خیر و یک عمل ناپسند در برخی موارد تا جایی باریک می شود که هریک از بینندگان بر مبنای ذهنیت خود به قضاوت در خصوص اعمال شخصیتهای فیلم هایش دست می زنند و برای یافتن پرسشهایی که با ظرافت در خلال قصه اش تنیده به دنبال پاسخ می گردند.
فرهادی در اجرا نیز همان مسیر را امتداد می بخشد و با انتخابهایی درست در گروه بازیگران که در برخی موارد آشنایی زدایانه و غافلگیر کننده تلقی می شود به تمرین و کشف و شهود ابعاد پیدا و پنهان آدمهای فیلم می پردازد و پا به پای بازیگران هر اثرش، برای تکمیل بخشی دیگر از پروسه فیلمسازی حرکت می کند تا به درکی عمیق و شناختی دقیق و کامل از هریک از اجزای فیلم اش برسد. برای فرهادی بازیگر نقش کوچک و بزرگ و سرشناس و گمنام تفاوتی نمی کند و به هریک از آنها بهسان جزئی از یک کل می نگرد.
اصغر فرهادی حالا و در آستانه گذر از نیم قرن زندگی بربام سینمای دنیا ایستاده است و این همه مرهون ممارست ومداومت در پیگیری نوع نگاه و رویکردی ست که از همان نخستین آثار تجربی اش در اصفهان آغاز کرد و بعدها با حضور در دانشگاه و بر صحنه ی تئاتر و رادیو و تلویزیون و درنهایت پردهی سینما تسری داد.