سینماسینما، یزدان سلحشور
احتمالاً کمتر چهرهی ایرانیِ دوران مدرن همچون جمشید مشایخی، مرگش با بازتابهایی این چنین متضاد در داخل و خارج از ایران همراه بوده. برخی بسیار او را ستودند و برخی دیگر نکوهش کردند و بعضی حتی ناسزا گفتند! آنانی که ناسزا گفتند دلایلی سیاسی داشتند اما نکوهشکنندگان دلایل هنری داشتند و ستایندگان وی، هم از عوام بودند و هم از خواص. مشایخی بازیگر محبوبی بود با انتخابهای اغلب نادرست و اندک درست -در انتخاب نقش- اما نکوهشگران، از تنهایی یک بازیگر توانا در روزگار بیپولی و ترس از آینده و تنگنای معیشت نگفتند که به رغم سلطان صاحبقران شدنش، آن قدر درهم و دینار نیندوخته بود از حقوق کارمندی و بازی در نقشهای دوم و گاه سوم که بتواند در روزگار به هم ریختن بازار هنر و کسادی آثار شاخص، فقط نقشهای خوشایند خودش را انتخاب کند.
در روزگار «بیستاره» دهه شصت سینمای ایران، نقش اول قریبیان بود و نقش پدربزرگ یا پیرِ فامیل مشایخی. در همان دوره هم فیلمهای خوبی بازی کرد مثل «کمالالملک» یا حضورش در هزاردستان چشمگیر بود اما مگر با دو سه فیلم خوب یا یک سریال با «بودجه دست به دهن» میشد زندگی را چرخاند؟ پس هرچه پیشنهاد شد پذیرفت [شاید خیلی فیلمهای بدتر را نپذیرفت، نمیدانیم] اما دیگر از یک «شمایل بازیگری» که مورد اعتماد مخاطبان عام بود [که حضورش میتوانست گارانتی خوب بودن فیلم باشد] خارج شد. تأسفبار بود اما زندگی همین است. شاید اگر به همان منوال و با آن «درویشمسلکی جلوی دوربینهای خبری» و خاکی بودن زیاده از حدش پیش میرفت خیلی از مسایل بعدی رقم نمیخورد اما او با انتظامی، از فیلم «گاو» دچار موضع شده بود و اولین بار در سال ۵۸ و در تلویزیون ایران، با جملاتی خیلی تند و تیزتر از آنچه که در پیری گفت، انتظامی را نواخته بود.
شبکه مستند، چندماه قبل از آن سخنان جنجالبرانگیز، نیمهشبی، آن مصاحبه را پخش کرده بود! مشایخی در پیری و در جشن منتقدان سال ۹۶، روی صحنه گفته بود: «یاد گرفتم که مانند علی معلم رک باشم و حرفهایم را بزنم. اگر من میدانستم که فقط یک هنرپیشه برای منتقدین مطرح است سالها پیش این کار را رها میکردم. این مسئله را جدی میگویم. گویا سایرین در تئاتر و سینما زحمت نکشیدهاند که فقط یک نفر را نشان میدهند. این همان بازیگری است که روزگاری جلوی شهبانو تنبک میزد، و حالا خانهاش را وقف میکند.» و این، همان مشایخی بود که در تماس تلفنی با برنامه نود و فردوسیپور، از جانب مردم ایران از «مسی» در قبال توهینهای هواداران تیم ایران در جام جهانی عذرخواهی کرده بود.
مشایخی، بازیگری محبوب بود حتی پیش از ۵۷ و شمایلی زیبا و مردانه داشت که تماشاگران را مجذوب میکرد؛ زیبایی مردانه، ویژگیای بود که نه کشاورز داشت نه انتظامی نه نصیریان؛ این مشخصه را اگر در کنار تواناییهای او بگذاریم، به این نتیجه میرسیم که به راحتی میتوانست تبدیل به یک «بُت» شود یک سوپراستار فراموشنشدنی اما چنین نشد. او را با نقشهای ماندگارش اما به یاد میآوریم؛ احتمالا نسلهای بعد هم به یاد خواهند آورد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «صبحانه با زرافهها»ی سروش صحت؛ دومین گام در عینِ صحت
- «دو روز دیرتر»؛ یک فیلم سینمای بدنه که جایش در جشنواره نیست
- رونمایی از کتاب زنده یاد جمشید مشایخی / گزارش تصویری
- افسانهی پریان در شهر تاریک/ نگاهی به فیلم «نگهبان شب»
- روز چهارم: «ملاقات خصوصی» بهترین فیلم جشنواره تا به اینجا + «ماهان» ملودرامی کمرمق
- روز دوم: تداومِ بومی کردنِ ژانرها/ نگاهی به فیلمهای «علفزار» و «شادروان»
- روز اول: یک فیلم ورزشیِ قابلِ قبول + اسپینآف گاندو!
- مراسم یادبود جمشید مشایخی و همسرش در اکران «بریکولاژ؛ زندگی نادر مشایخی» برگزار شد/ مشایخی: موسیقی و شعر از زندگی ایرانیان جدا نشدنی است
- برشهای کوتاه/ سکانسهایی از فیلم «گفت هر سه نفرشان»
- کلیپی از داریوش مهرجویی، به مناسبت زادروز این کارگردان + ویدئو
- برشی از مصاحبه با جمشید مشایخی برگرفته از تاریخ شفاهی موزه سینما
- لوکیشن مقدس/ درباره سقاخانهها در فیلمهای سینمایی
- یادگاریها، اسناد و تصاویر عزتالله انتظامی در موزه سینما/ گزارش تصویری
- خاطرهای که غزاله سلطانی از آخرین وداع عزتالله انتظامی با حمید سمندریان منتشر کرد + ویدئو
- گفتگوی فریدون جیرانی با مجید انتظامی/ ناگفتههای زندگی عزت الله انتظامی از زبان پسرش + ویدئو
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»