سینماسینما، یزدان سلحشور
احتمالاً کمتر چهرهی ایرانیِ دوران مدرن همچون جمشید مشایخی، مرگش با بازتابهایی این چنین متضاد در داخل و خارج از ایران همراه بوده. برخی بسیار او را ستودند و برخی دیگر نکوهش کردند و بعضی حتی ناسزا گفتند! آنانی که ناسزا گفتند دلایلی سیاسی داشتند اما نکوهشکنندگان دلایل هنری داشتند و ستایندگان وی، هم از عوام بودند و هم از خواص. مشایخی بازیگر محبوبی بود با انتخابهای اغلب نادرست و اندک درست -در انتخاب نقش- اما نکوهشگران، از تنهایی یک بازیگر توانا در روزگار بیپولی و ترس از آینده و تنگنای معیشت نگفتند که به رغم سلطان صاحبقران شدنش، آن قدر درهم و دینار نیندوخته بود از حقوق کارمندی و بازی در نقشهای دوم و گاه سوم که بتواند در روزگار به هم ریختن بازار هنر و کسادی آثار شاخص، فقط نقشهای خوشایند خودش را انتخاب کند.
در روزگار «بیستاره» دهه شصت سینمای ایران، نقش اول قریبیان بود و نقش پدربزرگ یا پیرِ فامیل مشایخی. در همان دوره هم فیلمهای خوبی بازی کرد مثل «کمالالملک» یا حضورش در هزاردستان چشمگیر بود اما مگر با دو سه فیلم خوب یا یک سریال با «بودجه دست به دهن» میشد زندگی را چرخاند؟ پس هرچه پیشنهاد شد پذیرفت [شاید خیلی فیلمهای بدتر را نپذیرفت، نمیدانیم] اما دیگر از یک «شمایل بازیگری» که مورد اعتماد مخاطبان عام بود [که حضورش میتوانست گارانتی خوب بودن فیلم باشد] خارج شد. تأسفبار بود اما زندگی همین است. شاید اگر به همان منوال و با آن «درویشمسلکی جلوی دوربینهای خبری» و خاکی بودن زیاده از حدش پیش میرفت خیلی از مسایل بعدی رقم نمیخورد اما او با انتظامی، از فیلم «گاو» دچار موضع شده بود و اولین بار در سال ۵۸ و در تلویزیون ایران، با جملاتی خیلی تند و تیزتر از آنچه که در پیری گفت، انتظامی را نواخته بود.
شبکه مستند، چندماه قبل از آن سخنان جنجالبرانگیز، نیمهشبی، آن مصاحبه را پخش کرده بود! مشایخی در پیری و در جشن منتقدان سال ۹۶، روی صحنه گفته بود: «یاد گرفتم که مانند علی معلم رک باشم و حرفهایم را بزنم. اگر من میدانستم که فقط یک هنرپیشه برای منتقدین مطرح است سالها پیش این کار را رها میکردم. این مسئله را جدی میگویم. گویا سایرین در تئاتر و سینما زحمت نکشیدهاند که فقط یک نفر را نشان میدهند. این همان بازیگری است که روزگاری جلوی شهبانو تنبک میزد، و حالا خانهاش را وقف میکند.» و این، همان مشایخی بود که در تماس تلفنی با برنامه نود و فردوسیپور، از جانب مردم ایران از «مسی» در قبال توهینهای هواداران تیم ایران در جام جهانی عذرخواهی کرده بود.
مشایخی، بازیگری محبوب بود حتی پیش از ۵۷ و شمایلی زیبا و مردانه داشت که تماشاگران را مجذوب میکرد؛ زیبایی مردانه، ویژگیای بود که نه کشاورز داشت نه انتظامی نه نصیریان؛ این مشخصه را اگر در کنار تواناییهای او بگذاریم، به این نتیجه میرسیم که به راحتی میتوانست تبدیل به یک «بُت» شود یک سوپراستار فراموشنشدنی اما چنین نشد. او را با نقشهای ماندگارش اما به یاد میآوریم؛ احتمالا نسلهای بعد هم به یاد خواهند آورد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «صبحانه با زرافهها»ی سروش صحت؛ دومین گام در عینِ صحت
- «دو روز دیرتر»؛ یک فیلم سینمای بدنه که جایش در جشنواره نیست
- رونمایی از کتاب زنده یاد جمشید مشایخی / گزارش تصویری
- افسانهی پریان در شهر تاریک/ نگاهی به فیلم «نگهبان شب»
- روز چهارم: «ملاقات خصوصی» بهترین فیلم جشنواره تا به اینجا + «ماهان» ملودرامی کمرمق
- روز دوم: تداومِ بومی کردنِ ژانرها/ نگاهی به فیلمهای «علفزار» و «شادروان»
- روز اول: یک فیلم ورزشیِ قابلِ قبول + اسپینآف گاندو!
- مراسم یادبود جمشید مشایخی و همسرش در اکران «بریکولاژ؛ زندگی نادر مشایخی» برگزار شد/ مشایخی: موسیقی و شعر از زندگی ایرانیان جدا نشدنی است
- برشهای کوتاه/ سکانسهایی از فیلم «گفت هر سه نفرشان»
- کلیپی از داریوش مهرجویی، به مناسبت زادروز این کارگردان + ویدئو
- برشی از مصاحبه با جمشید مشایخی برگرفته از تاریخ شفاهی موزه سینما
- لوکیشن مقدس/ درباره سقاخانهها در فیلمهای سینمایی
- یادگاریها، اسناد و تصاویر عزتالله انتظامی در موزه سینما/ گزارش تصویری
- خاطرهای که غزاله سلطانی از آخرین وداع عزتالله انتظامی با حمید سمندریان منتشر کرد + ویدئو
- گفتگوی فریدون جیرانی با مجید انتظامی/ ناگفتههای زندگی عزت الله انتظامی از زبان پسرش + ویدئو
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- ما درون خمره گیر افتادهایم/ نگاهی به آخرین اجرای اثر برجسته لوییجی پیراندللو در ایران
- «خواب مرد مرده» به صحنه میآید
- جایزه اصلی جشنواره سالونیکا به فیلمساز ایرانی رسید
- با نمایش ۱۰ روزه؛ «تلماسه ۲» نیم میلیارد دلاری شد/ پیشی گرفتن از فیلم نخست
- فوت فیلمنامهنویس «سخنرانی پادشاه»/ دیوید سیدلر درگذشت
- فصل سوم «داستانهای فوتبال» به آنتن شبکه ورزش میرسد
- رشید کاکاوند راوی «مجنون آن لیلی» شد
- آغاز حراج نوروزی شمارههای رند همراه اول
- با ۸۰ سال تولید فیلم و سریال؛ آتش یک استودیوی قدیمی در قاهره را از بین برد
- با ۸ و نیم دور چرخیدن دور خود؛ فیلم رایان گاسلینگ رکورد گینس را شکست/ برای تعداد معلق خوردن ماشین
- اکران آنلاین «ویلای ساحلی» و ۲ فیلم دیگر
- هدیه نوروزی سوینا؛ انتشار نسخه ویژه نابینایان «پدرخوانده» با صدای پیمان معادی
- در هشتمین جشنواره ملی نوآوری برتر ایرانی؛ محصول «اعطای اعتبار با توثیق سیمکارت» نوآور معرفی شد
- در پی بالا رفتن اجاره بها؛ سینماهای خیابان شانزهلیزه بسته میشوند
- صدور ۱۷ پروانه ساخت غیر سینمایی
- آغاز اکران آنلاین «کاپیتان من» در نمایش خانگی
- چند تماشاگر برای فیلمهای نوروزی به سینما رفتند؟
- ۵ انیمیشن ایرانی در اسپانیا نمایش داده میشود
- لباس پارتیتور و گردنبند «پروین» به موزه سینما اهدا شد
- مستند مرکز گسترش در اکران نوروزی یک پلتفرم/ از کیارستمی تا رزاقکریمی
- یادداشت بلومبرگ بر سریال «شکوفههای شانگهای»/ اولین سریال تلویزیونی وونگ کار وای، نوستالژی دهه نود
- لیندا کیانی و آرمین رحیمیان بازیگران «ماه پنهان» شدند
- کنارهگیری آگنیشکا هالند؛ ژولیت بینوش ریاست آکادمی فیلم اروپا را بر عهده میگیرد
- دعوت هندیها از اصغر فرهادی
- گزارش مراسم رونمائی از کتاب «دندان گرگ»/ یک داستان حماسی شهری
- میراث پدر/ نگاهی به فیلم «شطرنج باد»
- با حکم دادگاه؛ «قهرمانِ» فرهادی تبرئه شد
- آغاز پویش مردمی همراه اول برای کمک به سیلزدگان سیستانوبلوچستان
- یک رکورد دیگر برای «تمساح خونی»؛ ۱۱.۵میلیارد فروش در ۷ روز
- اکران «اتاق فرار» در ۱۱ شهر