سینماسینما، نوید جعفری
جهان انیمیشن قابلیت‌های بی‌شماری را به جهان خیال هدیه کرده است.
انیمیشن و کارتون‌ها قالب از پیش تعیین شده جهان تصویر در سینما و تئاتر را می‌شکنند و از آن فرار می‌کنند.
کارتون‌ها نقش مهمی در خاطره نسل‌ها دارند و هر نسلی خاطراتی متنوع از کارتون‌ها را در ذهنش به یادگار دارد که گاهی از آنها یاد می‌کند.
برای همنسلان من پلنگ صورتی و تام جری تا سندباد و چوبین، فوتبالیستها تا میتی کومان، از هاچ زنبور عسل تا مهاجران و باخانمان گستره عظیمی است از رنگ و تصویر و داستان.
دلخوشی ما دیدن چند باره رابین هود و روباهی به نام هوک بود در مناسبت‌های شاد تلویزیونی که تنها ۲ کانال داشت.
ویدئو با همه اضطراب‌هایش در هر خانه دریچه‌ای تازه برای ما گشود، پری دریایی، زیبای خفته، دیو و دلبر، دیدن سیندرلا با آوازهایش و نسخه کامل رابین هود و ترانه‌هایش.
این مقدمه را گفتم تا به این برسم که کارتون‌ها بخش عظیمی از کودکی ما را ساخت، ما را با جهان داستان‌هایی متفاوت آشنا کرد و شاید دریچه‌ای شد برای متفاوت دیدن.
از کارتون‌های نسل‌های بعدی کم و بیش خبر دارم و اصلا کارتون‌های آدم آهنی‌ها و بن‌تن‌ها برایم زیبا و دل انگیز نیست اما در این سالها با رشد تکنولوژی، تصویر دیجیتال برخی آثار انیمیشن عجیب به دل می‌نشیند و حال آدم را دگرگون می‌کند.
اگر به انیمه‌های ژاپنی علاقه داشته باشید می‌دانید جهان داستان در ژاپن چه جهان عجیب و غریبی است.
در انیمه‌ها همه چیز پیدا می‌شود، از ارواح تا خیال و تصور و هر نگاهی که بتواند قالب و چهارچوبی را بشکند و به مخاطب غافلگیری را هدیه کند.
قلعه متحرک هاول یکی از این داستان‌های غریب و ماندگاری است که عامدانه برای نوجوانان و بزرگسالان طراحی شده است.
انیمیشنی ساده همانند آثار قدیمی نقاشی‌های متحرک که اگرچه در تصاویر ساده است در داستان عمیق و پر از کنش‌های دراماتیک و تاثیرگذار است.
حالا انیمیشن تازه تولید شده توسط چین به نام دریای عمیق به بازار آمده که تحولی بزرگ است در ایجاد تعادل میان داستان‌های پر رمز و راز انیمه و امکانات جدید و تکنولوژی. این تعادل توانسته این اثر را تبدیل به یک اثر هنری همانند نقاشی‌های دالی و ون گوگ کند.
دریای عمیق Deep Sea 2023 انیمیشنی ماجراجویی، درام، خانوادگی و فانتزی به کارگردانی شیائوپنگ تیان محصول کشور چین است که در سال ۲۰۲۳ میلادی تولید و منتشر شده است.
انیمیشنی که هم روایتگر داستانی پر فراز و نشیب است، هم رویکردی جامعه‌شناختی و روانشناختی نسبت به زندگی کودکان و نوجوانان و شیوع افسردگی در جهان معاصر دارد و هم اینکه آنچنان از رنگ و نور و تصویر بهره برده که گاهی فراموش می‌کنیم این تصاویر زائیده ذهن مولف و قدرت انیماتورها با استفاده از کامپیوترهای جدید و نرم‌افزارهای نقاشی متحرک است.
دریای عمیق ماجرای دختری است که پس از ترک مادرش دچار افسردگی می‌شود و از طرف پدر و خانواده جدید او درک نمی‌شود، گویی کسی او را نمی‌فهمد و با او همراه نمی‌شود و در نهایت سفری تفریحی به اقیانوس، جهان واقعیت و توهم را یکی می‌کند تا مخاطب هم همچون قهرمان در این جهان پر رمز و راز غرق شود.
در هنگام تماشای دریای عمیق اصلی‌ترین سئوال در ذهن مخاطب این است که چگونه نویسنده و کارگردان این ایده را به مرحله ظهور رسانده‌اند؟ چطور به این انفجار رنگ و تصاویر اندیشیده‌اند و مهم‌تر اینکه اصولا چطور توانسته‌اند تصویر ذهنی خود را با انیماتورها برای اجرایی کردن آن به اشتراک بگذارند؟
دریای عمیق از چند منظر قابل بررسی است نخست اینکه روایت داستانی‌اش را بر ارتباطی قرار داده است که می‌تواند برای هر مخاطبی در هر نقطه جهان ملموس و قابل درک باشد.
دوم آنکه قدرت تکنولوژی‌های تازه در انیمیشن را هوشمندانه دریافته و تلاش کرده بهترین تصاویر را در دل داستانش آنهم در اعماق دریا تصویر کند به نحوی که هر سکانس و هر پلان آن با مخاطب از طریق رنگ و خطوط حرف می‌زند و تاثیری ناخودآگاه بر روان او بر جای می‌گذارد.
سوم آنکه تعادل خود میان جهان انیمه‌ها و کارتون‌های والت دیزنی را حفظ کرده است، داستانش را در فضای بومی خودش روایت می‌کند اما از قابلیت‌های کارتونی جهانی هم بهره می‌برد ضمن اینکه در اکثر لحظات ادای دینی دارد به دنیای نقاشی‌های سورئالیستی و آبستره و حتی در نمابندی هم از عناصر سینمایی کلاسیک بهره برده است.
نکته آخر آنکه به اهمیت موسیقی به عنوان عنصری کاربردی و مفهومی پی برده و در لحظات مختلف شنوایی مخاطب را با موسیقی‌هایی ترکیبی که هم در لحظه موفق است و هم ترکیبی از موسیقی امروز با ریتم بومی دارد می‌نوازد و تاثیرگذاری را دو چندان می‌کند.
به زعم نگارنده دریای عمیق نمونه موفقی است برای الگویی که سالهاست اکثر کشورها از جمله خود ما به دنبال آن هستیم؛ استفاده از فضای انیمیشن برای روایت داستان‌های بومی، ملی و اسطوره‌ای هر کشور با استفاده از ابزار و نگاهی جهانی به نحوی که هم مخاطب اثر در گوشه گوشه جهان بتواند با آن ارتباط مستقیم برقرار کند و هم اینکه بتواند بخشی از ادبیات، روایات و تاریخ هر منطقه و حتی فرهنگ هر اقلیم را به جهان عرضه کند.
دریای عمیق اثری قابل توجه است که قطعا مخاطبان بسیاری را در آینده به خود جلب خواهد کرد.
دیدنش را از دست ندهید.