سینماسینما، مارال (زینب) محبی- روانشناس و رواندرمانگر؛

آن شب در جشنواره سینما حقیقت، تنها تماشاگر یک مستند نبودم؛ بخشی از یک حلقه انسانی بودم که دو روز تجربه مشترک جمع شده بودیم. «بازی برنده‌ها»ی دکتر احسان صدیقی که خود او چهار سال است در نقش یک بازیگر، کارگردان و در میدان سرطان ایستاده. بیش از آنکه گزارشی پزشکی باشد، تماشای عمیق از زندگی است. حضور صدیقی، همسر و دختر نوجوانش در کنار ما، این حقیقت را از پرده سینما به صندلی‌های سالن آورد؛ واقعیتی انسانی. وقتی دختری دست پدرش را محکم می‌گیرد، مخاطب هم ناخواسته وارد صحنه‌ای می‌شود که فاصله پرده و واقعیت در آن به تمام معنا حذف شده است.

اما آنچه اثر را خاص می‌کند، جسارتش در شکستن یک کلیشه قدیمی است؛ این تصور که ذهن و احساسات هیچ تأثیری بر جسم ندارند. فیلم به‌روشنی نشان می‌دهد که چگونه افکار، هیجانات و سبک مواجهه ما با بحران، می‌توانند مسیر بیماری را تغییر دهند. نه با شعار، نه با انکار علم پزشکی؛ بلکه با نگاهی مکمل. فلسفه تمرین‌های ذهن‌آگاهی و تکنیک‌های کاهش استرس در فیلم، به‌عنوان درمان جایگزین معرفی نمی‌شوند، بلکه همچون هم‌تیمی ضروری در کنار پزشکی رخ می‌نمایند. گویی باید به بدن خود بیاموزیم که از آن حالت تدافعی ناشی از ترس، به حالت تعادل برای پذیرش درمان هدایت شود.

مستند صریح نشان می‌دهد که این «خط دفاعی» تنها به بدن محدود نمی‌شود، بلکه به وجهه روانی بیمار نیز سرایت می‌کند. بیماری با ترس، انکار یا پذیرش و رهایی، پاسخ‌های متفاوتی به درمان می‌دهد. در مقابل آنانی که با شدت کمتر بیماری اما با تسلیم افکار خود باخته بودند، نتوانستند در این بازی دوام بیاورند. سرطان، بازی است که همزمان روی دو صفحه بدن و روان انجام می‌شود.

و در این میان، نقش تماشاگران همبستگی بازی ـ خانواده ـ چیست؟ یکی از روایات فیلم، دردناک‌ترین پارادوکس را فاش می‌کند؛ وقتی درمان طولانی می‌شود، بدن برای اطرافیان عادی می‌شود، ولی روح بیمار نه. اینجاست که زخم خاموش همراهان و غیاب مراقبت از آنان، آرام‌آرام خود را نشان می‌دهد. آنها باید یاد بگیرند روزی عادی شدنِ طعم زندگی را، در حالی که خود فرسوده می‌شوند.

پایان بازی کجاست؟ «بازی برنده‌ها» ما نمی‌گوید که هر کس سرطان بگیرد، می‌بازد؛ بلکه می‌آموزد که برنده کسی است که به جای جنگ صرف با بیماری، همزمان حواسش به کیفیت زیستن باشد. برنده کسی است که حتی اگر نتیجه پزشکی، آن‌گونه که می‌خواهد رقم نخورد، از درد عبور کرده و به معنایی انسانی‌تر از زندگی دست یافته است. خوب یا بد، داروی نهایی این بازی، نگاهی انسانی‌تر به بیماری است.