سینماسینما، حسین سلطان محمدی*
یکی از ویژگی های آغاز سال در ایران، تعطیلی رسان های است و جدا از روزنامه ها، عمده خبرگزاری ها نیز در حداقل تلاش رسانه ای دیده می شوند و این را نیز از تبعات کاهش فعالیت مرسوم در جامعه و افزایش اوقات فراغت می دانند. با این حال، رویدادهایی خاص این ایام هم وجود دارد که نیازمند حضور فعال و پیشتازانه رسانه است که در تعطیلی سایر رسانه ها، رادیو و تلویزیون به آنها می پردازد. اما در فضای رسانه ای رایج ایران، این رسانه جامع و شامل، به دلایل سیاسی، خیلی از این امکان پیشتازی بهره نمی گیرد و دستکم در سال گذشته (۱۳۹۵)، ما فقط در داستان کودتای ترکیه، شاهد فعالیت خاص عناصر این رسانه برای انعکاس لحظه به لحظه و ره به پیشرفت رویدادهای آن بودیم، که البته به دلیل وقوع بیشتر حوادث آن رویداد در نیمه های شب، خیلی جلب توجه نکرد؛ اما این فعالیت انجام شده بود. اما برای همین رسانه، رویدادهای ایران به اندازه همین مثال ترکیه، تا چه اندازه قابلیت این توجه هوشمندانه و حرفهای را دارد!
در روز چهارم فروردین، چهار تصادف زنجیرهای رخ داده است؛ دو تا در جاده مشهد – نیشابور و دو تا در جاده کرج – قزوین. از دومی که به اندازه اولی مصدوم بیمارستانی داشته (۷۵ حادثه دیده اما بدون کشته)، خیلی خبر و زیرنویس در شبکه های مختلف تلویزیون نداریم. اما از رویداد جاده مشهد – نیشابور، در شبکه خبر با رویداد جلو رفتیم و همراه با پخش نصفه و نیمه یکی از فیلم های افراد حاضر در صحنه که در شبکه های مجازی در حال دست به دست شدن بود، تا حدود ساعت ۱۹، از رسیدن عدد مصدومان به رقم ۷۰ نفر هم خبردار شدیم، علاوه بر یک کشته. اما در ساعت ۲۱ و در شبکه یک سیما، این تعداد مصدومان به ۴۴ رسید و در ساعت ۲۴ و در شبکه پنج سیما، به ۲۵ (!) و این در حالی رخ داده که اگر به خبرگزاری ها رجوع شود، برای نمونه، خبرگزاری ایسنا در ساعت ۲۳ و یک دقیقه، اسامی ۸۹ مصدوم این تصادف را به تفکیک بیمارستانهای محل بستری منتشر کرده است. همچنانکه در اخبار ۲۱ و ۲۴، گفته شد در مجموع ۴۱ خودرو برخورد داشتند و ایسنا از برخورد ۱۳۰ خودرو خبر داده است.
نظام خبررسانی صداوسیما، از این ناهماهنگی ها کم ندارد و معمولا اندیشه واحدی برای همراه کردن مخاطب با روند پیشرفت رویداد، در آن دیده نمی شود. برای دورانی که انتقال اخبار و رویدادها، عنصری مهم به شمار می رود؛ این ناهماهنگی و مجمع الجزایری عمل کردن، قابل چشمپوشی نیست؛ چون در سیما، که رقابت بین شبکه ای معنا و موجودیت ندارد. فراموش نکرده ایم که یکی از این ناهماهنگی ها، در انتخابات سال ۱۳۸۸ دیده شد که یکی از نامزدها براساس اخبار پخش شده ناهماهنگ در سیما از آرای در حال شمارش و البته رو به کاهش در عین پیشرفت زمان شمارش آرا، نکاتی را طرح کرده بود. ما دیگر از صرافت تأکید بر این نکته که تلاش برای حفظ مخاطب در رسانه داخلی و دورنگاه داشتن وی از رجوع به رسانه های بیگانه برای کسب خبر چقدر برای این نظام مهم است، دست برداشته ایم؛ اما دستکم برای انتخابات پیش رو، برای برطرف کردن این ناهماهنگی اقدام کنید، وگرنه از همین الآن باید انتظار داشت که خبرپراکنی سیما، محل مناقشه میان سیاستمداران و جناح های گوناگون شود.
*عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران