سینماسینما، حسین سلطان محمدی
هر سال که هفته گرامیداشت دفاع مقدس فرا می رسد، نوعی حسرت فاصله گرفتن از آن دوران، نوعی غبطه خوردن به درک کنندگان آن دوران و نوعی اشتیاق برای درک آن دوران، وجودمان را فرا می گیرد. دورانی که اشتیاق برای حفظ انقلاب و نظام نوپای جمهوری اسلامی، دفاع ذاتی از انسان مظلوم، شور و شعور مقابله با متجاوزان، در آمیزشی از دین و ملیت، سراسر وجودمان را فرا گرفته بود و با گذر از همه تعلقات دنیوی، اعم از جان و مال و خانواده و پست و مقام و درس و …، به حیطه گسترده فعالیت های دفاعی، از خط مقدم در نقاط غربی تا دورترین نقاط در مرز شرقی وارد شده بودیم،فارغ از دغدغه های سن و قواعد اداری تقسیم بندی نظامی، چون موجودیت مان و هویت ملی و مذهبی مان، مورد تهاجم همه دنیای مادی آن روز قرار گرفته بود، از خوارج گونه های مسلمان نما تا دنیای گرفتار در تقسیم بندی های سیاسی آن روزگار و همه می کوشیدند ما را به پذیرش ذلت و سرکوب، وادار سازند. اما آنچه با اشتیاق و در انقلاب مان پذیرفته بودیم و با بله به نظامی جدید در قاموس سیاسی جهان آن روز، درصدد استقرار آن بودیم، نمی گذاشت که ما گامی عقب بگذاریم و شد آنچه شد و جبهه آغشته با کفر و مادیت، بالأخره، عقب نشست و ما از آنچه خواسته بودیم، با الهام از آموزه های دینی مان، کوتاه نیامدیم. اما در گذر این سالها از آن دوران ماندگار، چقدر به ترویج فرهنگ جوشان الهی جاری در گوشت و پوست مردم مان، پرداخته ایم و سهم عناصر تولیدکننده نوستالژی و سهم زنده نگهداشتن آن فرهنگ، چقدر ادا شده است؟ با نگاه به وضعیت فعلی، می توانیم درک کنیم که آن اندیشه و فرهنگ ممدوح برشمرده شده یا مورد نقد و انتقاد قرار گرفته است و سینمای پرمدعای ما، چقدر در وضعیت فعلی، سهم ایجابی یا سلبی داشته و دارد.
در آن دوران، با بضاعت مادی و معنوی موجود در عرصه سینمای مان، آثاری به تولید و نمایش کشیده شد که طبیعی بود بیشتر بر حس برانگیختن برای دفاع، متمرکز باشد. اما بعد از آن دوران و با هر چه فاصله گرفتن از آن، به جای درک مفاهیم اندیشه ای و فرهنگی و مبنایی و زمینه های بروز جنگ و ماهیت دفاعی ما و آنچه از تلاش برای حفظ انسجام داخلی و دفاع یکپارچه انجام شد، شاهد آثاری بودیم که ابتدا بر ظواهر دفاع متمرکز شد و سپس به ادعای نقد و نقض اندیشه آن زمان و نحوه عملکرد پرداخته شد و حتی اقدامات انجام شده، در ظرف محدود نویسندگان و سازندگان آثار، تحلیل و با سوگیری ناقص، به ذهنیت مخالفت با ماهیت جنگ و نه دفاع، پرداخته شد. اما هر آنچه بود و هر آنچه تاکنون شده است، در گذر سالها از آن دوران، باید تنقیح و تحلیل شده و با سرمایه گذاری دقیق و منطقی و به دور از سلیقه های فردی و لحظه ای، پردازش بخش های متنوع فعالیت و اقدامات آن دوران، برای ساخت آثاری که با دیدنش، درک و شعوری بر موجودیت فکری مردمان حال حاضر جامعه مان، افزوده شود و در جان شان بنشیند، به کار گرفته شود. قدرت موجود در سینما و تصویر برای ماندگاری اندیشه و واکاوی علل بروز آن رخدادها، با دقت به کار آید و از توجه به تک دانه های تسبیح گونه عناصر رویدادها، اعم از شخصیت های آن زمان و بازنمایی رویدادهای سخت آن دوران، به این برسد که در سرانجام روایت و در نهان آن، لختی اندیشه و تفکر نسبت به آنچه رخ داد، توزیع و در جان مان بنشیند و اصطلاحا، به نخ تسبیحی دست پیدا کنیم که این دانه ها را در کنار و در ادامه هم برای رسیدن به ساختاری منسجم که کارکرد این تسبیح را نشان دهد، قرار داده است. نکته در فرهنگ برانگیزنده دفاع در آن دوران و عناصر آن فرهنگ است. ما حتی نیازمند اتصال دوران دفاع مقدس با دنیای معاصرمان هستیم و باید بدانیم که همه آنچه برای مقابله با ماهیت نظام و انسجام ملت ما انجام می شود و ادامه دار خواهد بود، از جهت پایبندی ما به آرمان و اصولی است که در جهان مادی ما، نوظهور بوده و بعد از چهل و خورده ای سال، هنوز پذیرفته نمی شود و بشدت برای منکوب کردن این نظام و فرهنگ درون آن، در دنیای مادی تلاش می شود و ما تنها حربه امان، تمسک و پایبندی بر همان اندیشه ای است که زمانی در طی هفت سال، ما را استوار و محکم نگاه داشت و اکنون نیز راهگشای ماست و خواهد بود. اتصال آن دوران به دوران معاصر آحاد جامعه و نسل های جدید، یکی از مهمترین ابعادی است که باید در آثار تصویری صورت گیرد.
سینما با ویژگی هایش، می تواند در این مسیر سهم خود را ادا کند و با پرهیز از افراط و تفریط در پردازش موضوعات و عناصر دوران دفاع مقدس، هم از به فراموشی سپردن آن زمان جلوگیری کند و هم، اندیشه ها را به فرهنگ جاری در آن دوران متوجه و اندیشه مند سازد، که همین، ما را زنده و جاری در سپهر سیاسی و فرهنگی دنیای امروز، نگاه داشته است.
منبع: روزنامه ایران
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- هیچ سروی زیر آب نمی ماند/ نگاهی به فیلم «سرو زیر آب»
- فیض گمنامی/ نگاهی به فیلم «سرو زیر آب»
- در جستوجوی آرامش/ نگاهی به فیلم «سرو زیر آب»
- از چیزهایی که دوست نداری هم باید عکس بگیری / نگاهی به فیلم «تنگه ابو قریب»
- حال و هوای دفاع مقدسی «خندوانه» در سالروز فتح خرمشهر
- گزارش تصویری از عباس کیارستمی در مناطق جنگی
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟