سینماسینما، مهگان فرهنگ

«مادران موازی» با عنوان و‌ داستانی که پیرامون داستان دو‌ مادر می‌گذرد، فقط مربوط به مساله مادرانگی و حتی نگاه‌های ویژه آلمادوار در سینمایش و حتی جهان زنان نیست. این بار او‌ باز هم به اسپانیا می‌پردازد. اسپانیایی که برایش مادر است و در این فیلم او نگاه انتقادی و دردناکی به بخشی از تاریخ اسپانیا دارد. اسپانیایی که فقط چند دهه است که از دیکتاتوری فاشیست فرانکو فاصله گرفته، اما این درد و سختی‌ها از حافظه تاریخی مردم این کشور پاک نشده و نخواهد شد.

او وقایع دردناک و تاریخی از جنگ داخلی اسپانیا را به زیرکی در فیلمش نشان می‌دهد، اگر چه شاید کمی با خط اصلی داستان به راحتی پیوند نمی‌خورد، اما به عنوان دغدغه او که تا به امروز وجود داشته به وضوح و روشن بیان می‌شود. چرا که بحث کشتارها و گورهای دسته جمعی دوران فرانکو هنوز برای بسیاری از خانواده‌ها تمام نشده است. اگرچه ترس از بیان آن نیز وجود دارد. چیزی که برای جانیس هم در فیلم ناتمام مانده است. اشاره به بحث‌های ژنتیکی، نسب، میراث گذشتگان، حافظه تاریخی وحتی فمینیسمی که در برخی از آثار او دیده می‌شود. بحث ژن، نوعی ورود به گذشته است که در فیلم به آن اشارات خوبی می‌شود. فیلم روایتی از مادر شدن دو زن بدون همسر را دارد که باز به طور اتفاقی و همزمان در بیمارستان باید روزهای آخر را با هم بگذرانند. زنانی که هر دو می‌دانند فرزندانشان را باید تنها بزرگ کنند.

آلمودوار باز با همان شخصیت‌های آشنای آثار قبلی‌اش از جمله پنه‌لوپه کروز در نقش جانیس و همچنین حضور روسی د پالما ستاره سینمای اسپانیا و یکی دیگر از بازیگران ثابت آلمودوا در نقش النا، فیلمی با رنگ و بویی زنانه‌تر می‌سازد. جهان زنانه، مادرانه، دخترانه و روابط بسیار خاصی که در جهان زنان می‌تواند رخ دهد در این فیلم دیده می‌شود. حتی شغل النا، که به دنیای زنان تاکید بیشتری دارد.

حضور آیتانا سانچز خیخون که متولد ایتالیاست و در این فیلم در نقش یک هنرپیشه پرمشغله و در نقش مادر آنا بسیار مناسب است و همچنین آنا که نقش آن را ملینا اسمیت جوان بازی می‌کند.

ژانوس در اساطیر، خدای آغاز و پایان‌هاست، خدایی که به گذشته و آینده نگاه دارد. در این فیلم نام پنه‌لوپه کروز جانیس است و اشاره‌ای به این مفهوم دارد. زنی که عکاس و سرزنده است. به گذشته و تاریخی که نباید برایش سکوت کند نگاه می‌کند و با آرتور که نقش آن را ایسراییل الجاده بازی می‌کند، برای هدفی که دارند و پرداختن به گورهای دسته جمعی زمان فرانکو است، تلاش می‌کند. ضمن اینکه در بحث مادر شدن و حتی مادری کردن و داشتن رابطه با انا دلش می‌خواهد به آینده بنگرد. او در فیلم هم توان بازی در نقش زنی شکننده را دارد و هم زنی محکم و قوی، زنی که به آنا کمک می‌کند تا بتواند روزهای آخربارداری‌اش را بگذراند و حتی پس از دیدار تازه او را به خانه‌اش می‌برد و سعی می‌کند ظرافت‌های زنانگی را به او بیاموزد. اگرچه در ادامه، رابطه هر دو تغییر می‌کند.

پنه لوپه در این فیلم نقش‌آفرینی شگفت‌انگیزی دارد و جوایز ارزنده بسیاری را نیز به دلیل بازیگری‌اش در این فیلم دریافت کرد.

این فیلم آلمودوار نیز جدا از فیلم‌های دیگرش بی‌تاثیر از ترکیب‌بندی‌های تصویری زیبا و آشنا که رنگ‌های تند و متضاد مانند تابلوهای نقاشی‌های و همنشینی‌های رنگ‌ها در فضاسازی نیست. استفاده از رنگ‌های پر طراوات، هم در فیلمبرداری و هم در طراحی صحنه، به جلوه‌های بصری آن افزوده است. او در فیلم‌هایش به راحتی از کنار جذابیت‌های بصری (رنگ و نور) رد نمی‌شود.

مهم‌تر از هر چیزحضور مادرید به عنوان شهری با هویت، در فیلم او روشن است. هویت مادرید همیشه برای او دارای اهیمت است. با همه این‌ها فیلم «مادران موازی» را می‌توان به جرات یکی از فیلم‌های سیاسی آلمودوار به حساب آورد. او بارها به این مطالب که خیلی از خانواده‌ها خبری از اجساد خودشان در زمان فرانکو ندارند، اشاره دارد. او در جایی حتی اشاره می‌کند که اگر حزب سوسیال نتواند به قولی که برای  دو روز یادبود برای گرامیداشت قربانیان و تبعید شدگان بپردازد و حزب vox بر سر کار آید، همه این اتفاق‌ها می‌تواند رنگ و بویی دیگر بگیرد و مطرح نشود و این نگران کننده بوده و هست. اینکه آیا آلمودوار فکر می‌کند که لایحه حافظه دموکراتیک خیلی دیر ارائه شده است؟ درباره‌اش می‌گوید: مطمئن نیستم که خیلی دیر شده باشد، اما دیر از هرگز بهتر است. او در فیلمش و با پایانی عجیب که دربردارنده اجساد خوابیده در گور و تصویری که از زنده‌ها به صورت خوابیده در گور می‌دهد، به این بخش تلخ از دوران دیکتاتوری فرانکو اشاره دارد. او به هر حال تلاش خود را برای نشان دادن این واقعیت تلخ تاریخی انجام داده است. در نهایت فیلم او فیلمی خوش پرداخت است.

زان بروکس درباره این فیلم در یک سپتامبر ۲۰۲۱ در گاردین می‌نویسد: شایسته نیست هیچ‌کس پدرو آلمودوار را به خاطر جاه‌طلبی‌هایش در این فیلم سرزنش کند. اگرچه «مادران موازی» دارای ریزبینی‌ها و انسجام «درد و افتخار» نیست اما ویژگی‌های سینمایی او را دارد و مشکلات فیلم با فضای فیلم برطرف می‌شود. چرا که پرداخت خوبی در آن دیده می‌شود.

 او نگاه اجتماعی و انتقادی تند سیاسی‌اش را در دل یک روایت ساده، عاشقانه و مادرانه همراه با زایش و تولد مطرح می‌کند. چیزهایی که از گذشته باید باز متولد شود.

منبع:

-www.theguardian.com/film/2021/sep/01/parallel-mothers-review-pedro-almodovar-penelope-cruz-venice-film-festival

-www.theguardian.com/film/2022/jan/22/pedro-almodovar-on-spains-tragic-past-you-cant-ask-people-to-forget