سینماسینما، حبیب باوی ساجد
معمولأ سینماگران (به ویژه فیلمسازان) یا برآمده از تحصیلات آ‌کادمیک سینمایی هستند، یا به طور غریزی و با فراگرفتن آموزه های سینما از پرده‌ی سینما، به چگونگی فیلمسازی دست یافته اند.
دسته‌ی نخست به فراخور تحصیلات سینمایی‌شان، مطالعات سینمایی هم دارند. دسته‌ی دوم به فراخور حال و هوا و عاشقانه‌های سینمایی‌شان، سینما را در شکل‌ها و ژانرهای گوناگون افتان و خیزان پیگیری می‌کنند. چیزی که حلقه‌ی وصل دسته‌ی اول و دوم عاشقان سینماست، مطالعات سینمایی‌ست. در این راستا بعضی‌ها از شانس زبان‌دانی خارجی برخوردار هستند و مطالعات‌شان به چند زبان است. بعضی‌ها به یک زبان، اما از راه آثار ترجمه شده مطالعات‌شان در گستره‌ی سینمای جهان قرار می‌گیرد. دسته‌ی دوم از فیلمسازان آموزه‌های تئوریک سینمایی‌شان را بیش از پیش مدیون مترجمانی هستند که نقد و نظریه‌ی فیلم و سینما و همچنین گفت وگو با فیلمسازان را از زبان‌های دیگر ترجمه می‌کنند. این مترجمان بی آن که چیزی بنویسند، با انتخاب‌هایشان، خود در مقام نوعی نویسنده / منتقد / نظریه‌پرداز قرار می‌گیرند. برخی سال‌های طولانی از عمرشان در جهت تأویل و تفسیر و شناختن و بازشناسی یک فیلمساز سپری می‌شود. برای نمونه روانشاد یوسف اسحاق‌پور سی سال تمام در جهت تحلیل سینمای اورسن ولز وقت صرف کرد و نتیجه‌اش شد سه جلد کتاب در دو هزار صفحه. اسحاق‌پور که از هجده سالگی تا پایان عمرش(درگذشته ۱۴۰۰) در فرانسه زندگی کرد، به زبان فرانسوی از فیلمسازان دلخواهش می‌نوشت و ترجمه می‌کرد که از آن میان می‌توان به کتاب‌هایی از او در باب یاسوجیرو ازو، ساتیاجیت رای، عباس کیارستمی، ژان لوک گدار و…اشاره کرد.
باری، مترجمان سینمایی بیش از یاری رساندن به دانش آموختگان سینمایی، به عاشقان بی‌تحصیلات سینمایی یاری رسانده‌اند؛ و شگفتا که پیش آمده است، دانش آموختگان سینمایی از بسیاری مطالعات سینمایی (خاصه ترجمه شده‌ها) آگاهی نداشته‌اند.
در میان مترجمان مطالعات سینمایی به فارسی، بی شک آرمان صالحی نقش ویژه‌ای را در چند سال اخیر بر عهده داشته است. این مترجم جوان اصفهانی پیش از سی سالگی به ترجمه‌ی گفت و گوهای فیلمسازان برجسته‌ی جهان پرداخت و تاکنون بیش از پانزده عنوان کتاب سینمایی را ترجمه کرده است. کتاب‌های ترجمه شده‌ توسط آرمان صالحی، منتخبی از گفت‌وگوهای فیلمسازان در ادوار مختلف است که فیلم به فیلم پیش می‌رود. اصل این کتاب‌ها، مجموعه‌ی صد جلدی است که یکی از دانشگاه‌های سینمایی در اروپا برای دانشجویان سینما منتشر کرده است. گردآوری و انتشار چنین کتاب‌هایی نیز بسیار آموزنده و کاری‌ست شگرف. مولفان چنین کتاب‌هایی به فراخور علاقه‌مندی‌شان به هرکدام از فیلمسازان، به پژوهش و تحقیق و بررسی و خواندن همه‌ی گفت و گوهای منتشر شده‌ی فیلمساز در همه‌ی دوران فعالیت سینمایی‌شان می‌پردازند، و حتی گاه به کشورهای فیلمسازان نام برده سفر می‌کنند و سر از موزه‌های سینمایی و فیلمخانه‌ها در می‌آورند. در نتیجه گفت و گوهای متتخب همگی از ارزش‌های فراسینمایی برخوردار هستند. چرا که خواننده به تدریج به تحولات فیلمساز و نظرگاه اجتماعی/ سیاسی و هنری‌اش پی می‌برد.
آرمان صالحی که مطلقأ در پی شهرت نیست، و با جدیت وپشتکار، به دور از حواشی و دیده شدن تاکنون به همت نشر شورآفرین توانسته است پانزده جلد از چنین مجموعه‌ی مهم سینمایی (اورسن ولز، کریستف کیشلوفسکی، چارلی چاپلین، دیویدلینچ، جان فورد، میکل آنجلو آنتونیونی، تئو آنجلو پلوس، آکیرا کووساوا، فرانسوا تروفو، استنلی کوبریک، فدریکو فلینی، اینگمار برگمان، ژان لوک گدار، لوئیس بونوئل) را ترجمه کند، بی شک با ترجمه‌هایش حلقه وصل عاشقان حقیقی سینما -که فاقد تحصیلات سینمایی هستند- با دانش آموختگان سینمایی‌ست.