سینماسینما، محمد تقی‌زاده
موفقیت فیلم «کودا» ساخته شان هدر در نود و چهارمین دوره اسکار بیش از آنکه نشان از وجوه زیبایی‌شناسی هنری و فرم سینمایی این فیلم باشد، موید این نکته است که آکادمی اسکار در سال‌های اخیر تا چه اندازه تحت تاثیر سیاست‌گذاری و وجوه تماتیک آثار بوده است. در سال ۲۰۱۹ نیز انتخاب فیلم «انگل» ساخته بونگ جون هو به‌عنوان بهترین فیلم اسکار سرو صدای زیادی به پا کرد و انتخاب اسکار را در محافل مختلف به چالش کشید. «انگل» فیلمی در تقابل با سرمایه‌داری و در حمایت از عدالت و «کودا» اثری در راستای توجه و تاکید بر حقوق اقلیت‌ها (در اینجا ناشنوایان) است که وجه مشترک هر دوی آنها کیفیت متوسط آنها به شمار می‌رود.
«کودا» در بهترین حالت فیلمی متوسط است که زندگی یک خانواده ناشنوا و فرازوفرودهای دراماتیک آن را روایت می‌کند. فیلم با بهره‌گیری از فیلمنامه‌ای کلاسیک، کاشت و برداشت‌هایی ساده و قابل پیش‌بینی را طراحی و در راستای پیشبرد همین تمهیدات جلو می‌رود. فیلم توجه ویژه‌ای به وجوه انسانی دارد و دلیل ارتباط گسترده آن با مردم همین ابعاد انسان‌دوستانه فیلم است که توانسته کاراکترهای سمپات و باورپذیری را خلق کند، اما از نظر توجه به ابعاد رئالیستی و همچنین عمق‌بخشی به شخصیت‌ها فیلم حرف چندانی ندارد، چنان‌که در لحظات انتهایی فیلم، گویی با پایان‌بندی آثار انیمیشن با فینال شاد و نتیجه‌های اخلاقی مواجه هستیم. همین سطحی و دم‌دستی بودن کودا در کنار محتوامحوری آن اگرچه برای طیف ساده‌پسند خوشایند و دلپذیر از آب درآمده به همان میزان برای تماشاگران سخت‌گیرتر سینما که انتظارشان از یک فیلم سینمایی چیزی فراتر از یک پیام اخلاقی است، امری ناخوشایند و آزاردهنده بدل شده است.
در کنار داستان عامه‌پسند کودا، ریتم و تدوین این فیلم از وجوه مثبت آن به شمار می‌رود که سبب می‌شود در طول حدود ۲ ساعت تماشای فیلم، اثر ملال‌آور و کند به نظر نرسد و همراهی تماشاگر را به همراه می‌آورد اما همچنان که گفته شد فیلم از نظر تاثیرگذاری و ماندگاری بیشتر در سطح پیش می‌رود و احساسات انسان‌دوستانه فیلم تا اندکی پس از تماشای آن دوام پیدا نمی‌کند.
به نظر می‌رسد تمهیدات و سیاست‌گذاری جشنواره فیلم کن در دهه اخیر برای حمایت از فیلم‌های خاص با مضامین مشخص تا حدزیادی در آکادمی اسکار نیز رسوخ کرده و اعضای آکادمی بیش از توجه به وجوه هنری، به انتخاب فیلم منتخب خود با ویژگی‌های مضمونی و محتواهای مشخص می‌پردازند که انتخاب انگل در ۲۰۱۹ و کودا در ۲۰۲۲ بهترین موید این ادعاست.
علاوه بر برجستگی ابعاد تماتیک در انتخاب‌های اخیر آکادمی اسکار، یکی دیگر از نکات غم‌انگیز درباره گزینش کودا به‌عنوان درخشان‌ترین و برترین فیلم اسکار ۲۰۲۲ به دست‌خالی و ضعف مفرط فیلم‌های تولید شده در سال گذشته اختصاص دارد. موضوع مهمی که برخی کرونا را عامل کاهش کمی و کیفی آثار در چند سال اخیر عنوان کردند، این در حالی است که در همین ایام صف تماشای سریال‌ها در شبکه‌های کابلی بسیار شلوغ و قابل‌توجه بوده تا بتوان نتیجه گرفت سینمای جهان در سال‌های اخیر (به‌خصوص سال ۲۰۲۲) سال درخشانی را تجربه نکرده و تغییر ذائقه مردم از سینما به تلویزیون بیش از هر زمان برای مخاطبان و سازندگان قابل‌درک و مشاهده است.