سینماسینما، رضا دانش پژوه

روز صفر، بعد از تجارب سینمایی سعید ملکان، اولین فیلم اوست. روز صفر به خاطر ژانر فیلم مورد توجه قرار خواهد گرفت. اینقدر خماری نبود قهرمان در فیلم های لاجون این سالها رقت بار شد که بالاخره یکی آستین هایش را بالا زد تا به این غائله خاتمه بدهد. قطعا در فیلمنامه یک موارد می توانست لحاظ شود که ما را مویرگی تکان دهد. اما به هر حال فیلم روی پرده رفته و خیلی ها آن را دیده اند. فیلم روز صفر متکی به مناسبات سینماست. اساسا هر چند دستگیری ریگی پر از معما بود، اما در سینمای اکشن، می توان رویداد را به سمتی برد که در ورای الهام گیری از اصل ماجرا، محصول متناسب با جریان اکران و مخاطب تولید کرد. روز صفر از این لحاظ فیلم متفاوتی نیز محسوب می شود که باعث بالا رفتن جریان تولید ابزار جلوه های ویژه میدانی خواهد شد. در صنعت سینمای شرق و غرب، علیرغم پیشرفت جلوه های ویژه کامپیوتری، ما شاهد تولید ابزارهای متفاوت جلوه های ویژه میدانی هستیم. چرا این شکل از کار، تاثیر بیشتری بر روی مخاطب دارد. از اواخر دهه هفتاد نیز تقریبا کسی مایل به تولید فیلم های اکشن به معنای واقعی نبود و رفته رفته جریان قهرمان فیلم اکشن بعد از یک دوره چند ساله، که جمشید هاشم پور و فرامرز قریبیان گیشه این فیلم ها را تضمین می کردند، تقریبا در سینمای ایران از بین رفت.
هر چند می توان گفت ساختار حکومتی در ایران نیز با ساخت این آثار موافق است، اما مساله سینمای کنونی که مملو از تصاویر ارزان قیمت است و مناسبات سینمای اکشن که هزینه های متعددی را شامل می شود، به آزادی عمل بیشتری نیاز دارد. اینکه مناسبات سیاسی کشور مانع از ترقی سینمای قهرمان پرور نباشد. روز صفر شرایط احیای مجدد قهرمان را نشان می دهد که همچنان می توان در سینما، قهرمان داشت. اما مساله ای که این میان نباید گم بماند پاسخ این سوال است که چقدر از شرایط فیلم متصل به پیشینه ماجرای ریگی ست و چند درصد از موفقیت فیلم را در گرو تعلق خاطر مردم نسبت به سرانجام یک تروریست بین المللی ست؟ اگر درصد مهم بودن این تعلق خاطر بالا باشد قطعا مسیر نگارش فیلمنامه برای سینما اکشن همچنان با مشکل روبروست و خیلی نمی توان به شکل گیری سینمای اکشن در ایران امیدوار بود.
لازمه حضور جدی ژانر اکشن در سینمای ایران، ایجاد شرایط تولید هیجان برای مخاطب است. اگر این امکان که قطعا با تولید و ساخت آثار متعدد فراهم می شود، جدی گرفته نشود، همان جمله معروف با یک گل بهار نمی شود را باید به خاطر بسپاریم.
در سینمای اکشن دنیا، بازیگران مناسب با اندام مناسب و ماجراهای مناسب با ژانر مطرح می شود که عمدتا مساله های مافیایی و زیرزمینی و سرمایه داری منبع آن حوادث هستند که در ایران خطوط قرمز فراوانی برای پرداخت به این مباحث همچون سدی ست که شکستن آن زمان زیادی نیاز دارد. فیلم روز صفر از نظر قد و قامت در سینمای ایران فیلم رو به جلویی محسوب می شود. اما با مقایسه آن با سینمای اکشن جهان چه وضعیتی دارد؟ این یک الزام برای حمایت از آثار خوبی مثل روز صفر است که سعید ملکان در میان انبوه انتخاب هایش دست سوی اکشن دراز می کند و شانس ترقی سینمای پرکشش را در ایران بیشتر می کند.
روز صفر برای سینمای ایران روز خوبی به شمار می رود. اگر تداوم پیدا کند.