سینماسینما، مهناز عظیمی

مهین نام مستند بلندی ست به کارگردانی محمد حسین حیدری که ماجرای پرونده ی قتل های زنجیره ای را بازگو می کند که برای اولین بار در ایران قاتل آنها یک زن بوده است . حیدری که پیش از این یک تدوین گر قابل بوده و «مهین» اولین فیلم بلند او به حساب می آید این داکودرام جنایی را به قدری متفاوت و پر کشش روایت می کند که مخاطب را تا به آخر با خود همراه می کند.

در ابتدای فیلم ما تصاویر بازسازی شده ی مبهمی از یک قتل را مشاهده می کنیم که با مصاحبه های بازپرس های پرونده کم کم چگونگی آن برای مخاطب آشکار می شود. نگاه بازپرس ها همچون نگاه مخاطبان فیلم، سوم شخص از همه جا بی خبری است که خودش هم گمان نمی کند قرار است وارد یک ماجرای جنایی سریالی شود. موسیقی دلهره آور و تصاویر نامشخص و تدوین منقطع به ژانر جنایی اثر کمکی دو چندان می کند و مخاطب کنجکاور است بفهمد این زن ناشناس رنو سوار چه کاراکتری دارد و با چه انگیزه ای این قتل ها را انجام می دهد. در این نیمه ابتدایی ذهن مخاطب همچون بازپرسان در انتظار یافتن قاتل و انگیزه ی اصلی ان است.

قتل ها چون هر چه بر تعدادشان افزوده می شود خشونت آن بیشتر و هدفش مبهم تر می شود ذهن مخاطب را نیز همچون بازپرسان به هر سو می برد و در بسیاری موارد مخاطب نیز گمان می برد که این قتل ها کار یک زن تنها نیست و او قطعا همدستی دارد و انگیزه ای ویژه ای در این کار وجود دارد. اما در نیمه ی دوم که قاتل به سادگی توسط یکی از زن هایی که از دستش فرار کرده شناسایی می شود آن روی ماجرا اینبار از زبان خود مهین حقیقی برای مخاطب چهره می گشاید.

نیمه ی دوم فیلم دیگر خبر از بازیگر مهین نیست و آرشیوی از فیلم های خود مهین است که مخاطب را به چالش می کشد و ذهن او را درگیر خود می کند. مهین زنی بسیار عادی و دوستداشتنی و شوخ طبع است، او زنی محجبه و نماز خوان و اهل خدا و پیغمبر است ، مادر دو فرزند است که یکی از انها معلولیت دارد و همسرش که یک معتاد بیکار و لاابالی ست. بر عکس فیلم های جنایی هالیوودی که انگیزه ی قتل ها را اهداف آنارشیستی و یا ضد هنجار و یا روان پریشانه تشکیل می دهد. مهین قصه ی ما یک زن عادی ست که فقر زیاد او را تبدیل به یک قاتل بی رحم می کند.

ما به مرور متوجه می شویم که نبود پشتوانه ی حمایت خانواده گی، همسری بیکار و کشیدن بار دوش مالی زندگی به تنهایی باعث شده که مهین حق حیات خود و فرزندانش را بر پیرزن های پولداری که به قول او دیگر عمر خودشان را کرده بودند ارجح بداند. او با نیچه وار ذهنی خودش با تبدیل شدن به یک قاتل زنجیره ای تعریف تازه ای از انسانیت برای خودش ساخته و حتی حس عذاب وجدانش را با پیر بودن قربانیانش بر طرف می کند.

مهین اثری پر کشش و متفاوت از یک مستند جنایی است که سازنده ی آن توانسته با ترکیب تصاویر واقعی و بازسازی شده یک درام جنایی پر کشش خلق کند و با قرار دادن تمامی فیلم های مستند از مهین قاتل واقعی قتل های زنجیره ای سال ۸۸ قزوین دست مخاطب را در تحلیل شخصیت یک قاتل واقعی باز بگذارد. او توانسته بدون هیچ پیام و یا حرف اضافه ای شخصیت اصلی فیلم خود را از طریق به نمایش گذاشتن نسخه ی حقیقی اش روانکاوی کند و به مردم ثابت کند قاتل شدن یک انسان چیز پیچیده ای نیست و خشونت انسانی می تواند مثل آب خوردن کارهای عجیب الخلقه انجام دهد و برای خودش توجیه انسانی داشته باشد و حتی ذره ای پشیمانی از این بابت نداشته باشد.

حیدری در فیلم خود جامعه ی زیر خط فقر را به زیبایی واکاوی می کند و با مستند خود به زیبایی هشدار می دهد که این جامعه روزی انتقام خود را از طبقات بالای جامعه خواهد گرفته و دین و اخلاق و قانون نیز نمی تواند جلوی آن را بگیرد.