سینماسینما، سام بهشتی

مصطفی کیایی جزو فیلمساز های شاخص و محترم سینمای ایران است و همین مطرح بودن و شاخص بودنش باعث می شود که وقتی فیلم تازه ای می سازد، همه توجه ها را به خود جلب کند، او سینما را می‌شناسد، فیلمنامه نویس ماهر و کارگردان به شدت باهوشی است و این روزها باید گفت که ذائقه مخاطبش را هم به خوبی می‌شناسد، اما «مطرب» تازه ترین فیلمش نسبت به خود کیایی جهان متفاوت تری دارد، فیلمسازی که همیشه دغدغه اجتماعی داشته است این بار هم  می خواهد قصه ای را از دل تاریخ زنده نه چندان دور و همین سی سال گذشته روایت کند.

«مطرب» کمدی نیست، اگر هم بخواهیم در تقسیم بندی ها ژانر آن را بگنجانیم، باید گفت یک کمدی تلخ است، حرف دارد و قصه اش جوندار است، در لایه های زیرین، از هولناک بودن رنجی که شخصیت اول قصه اش متحمل شده حرف می زند، «ابراهیم خوش سینه» قهرمان نیست و مشخصه هایش را ندارد اما مخاطب او را باور می کند، در فاینال با او همذات پنداری می کند و همین که مخاطب با او همراه می‌شود و قصه اش را می شنود یعنی که فیلمساز توانسته اثر گذاری اش را داشته باشد.

مطرب مبتذل و سخیف نیست، از ناگفته ها می گوید اما چون تلخ و گزنده است برچسب ابتذال می‌خورد، استاد بیضایی در یکی از مصاحبه های اخیرشان درباره اجرای نمایش «طرب نامه» گفته بودند که این نمایش برای این روی صحنه رفت تا گوشه از زحمات هنرمندانی که یک عمر لقب «مطرب» گرفتند را بازگو کنم (نقل به مضمون)، به نظرم اثر تازه مصطفی کیایی هم به این رسالت پایبند است و شاید قطعه دیگری از این پازل است. تعبیرها و تحلیل های متفاوتی از این فیلم در گوشه و کنار شده است و جریان های سیاسی و جناح بندی ها تعابیری به فیلم الصاق می کنند که اصلا به فیلم نمی چسبد، «مطرب» ضد انقلاب نیست و نمی‌خواهد فرهنگ دوران پهلوی دوم را به رخ بکشد، فقط بی ادعا دارد قصه می‌گوید و فیلمساز این بار از زوایه دید یک هنرمندی که سال ها به او گفتند «مطرب» می خواهد به دنیا نگاه کند.

پرویز پرستویی در مطرب جذاب است و تکرار نشدنی، هنوز به زیبایی، اقتدارش در بازیگری را به تصویر می کشد، پرستویی همان «ابراهیم خوش سینه» است که سال ها متحمل درد و رنج بوده است و با بازی تکنیکی اش توانسته به این کاراکتر جان ببخشد. شاکردوست هم وجهه دیگری از توانایی اش را به رخ می کشد و بازیگر ترک هم حضورش تو ذوق نمی زند.

این نسخه از فیلم که در حال اکران است، قیچی خورده است و نمی‌توان بیشتر از این درباره فیلم نوشت، چون ممکن است اصالتش زیر سوال باشد، مخاطب در مواجهه با این قصه ممکن است در لحظه هایی دچار سردرگمی شود اما همه این ها به این دلیل است که اکران فیلم یک هفته با تاخیر آغاز شد و فیلم اسیر ممیزی های بی مورد شد.

«مطرب» شریف است چون با مخاطبش صادق است، ادعای کُمدی بودن هم ندارد، فیلمساز خوش سلیقه سینما، این فُرم را برای بیان روایتش به کار گرفته و تمیز پیش رفته است و همین که مخاطبش را با خود همراه می کند، اتفاق جذابی است.