سینماسینما، مهگان فرهنگ
فیلم ? Are You Volleyball (آر یو والیبال) به کارگردانی محمد بخشی، محصول سال ۲۰۱۷، اخیراً در یوتیوب منتشر شده است. با انتشار این خبر، می‌توان به راحتی حدس زد که چرا او تصمیم به انتشار عمومی این فیلم گرفته است؛ اثری کوتاه اما پرافتخار که در بیش از ۴۲۰ جشنواره شرکت کرده و موفق به دریافت بیش از ۱۲۰ جایزه شده است. این فیلم که در ژانر درام با رویکرد اجتماعی ساخته شده، پیام‌هایی قوی درباره صلح، انسان‌دوستی، نه به جنگ، و از همه مهم‌تر جهان معصومانه کودکی که قادر به تمایز بین دشمن و دوست نیست را به شکلی ظریف و هنرمندانه به تصویر می‌کشد.
Are You Volleyball? روایتگر داستان پناهجویانی است که در مرز یک کشور، در انتظار عبور هستند. این پناهجویان از فرهنگ‌های متفاوتی آمده‌اند و زبان یکدیگر را نمی‌فهمند، که این مسئله تعامل آن‌ها با سربازان مرزی را به چالش می‌کشد. یکی از شخصیت‌های محوری داستان، کودکی ناشنوا است که نقش واسطه را بازی می‌کند و از طریق والیبال بین دو طرف ارتباط برقرار می‌سازد. این بازی والیبال به عنوان ابزاری برای برقراری صلح و دوستی بین پناهجویان و سربازان عمل کرده و تنش‌ها را کاهش می‌دهد. بار دیگر ثابت می‌شود که ورزش و زبان کودکانه می‌توانند دو گروه کاملاً متفاوت را به هم پیوند دهند.
در تصاویر فیلم، جماعتی آواره و بی‌مکان دیده می‌شوند که به صورت موقت در جایی سکونت دارند. جنگ و آوارگی زندگی طبیعی کودکان را مختل می‌کند و این آسیب به دلیل وقوع در دوران کودکی، تأثیرات ماندگاری به جا می‌گذارد. این کودکان اغلب با از دست دادن خانه، خانواده، و دوستان مواجه می‌شوند که به تزلزل در احساس امنیت و پیوندهای عاطفی آن‌ها منجر می‌شود. آوارگی همچنین آن‌ها را از آموزش، بازی، و خدمات بهداشتی محروم کرده و باعث سوءتغذیه و آسیب‌های روحی و اجتماعی می‌شود.
آوارگی و تاثیر آن بر کودکان
کودکان آواره معمولاً با ترس، اضطراب، و افسردگی مواجه‌اند. تجربه خشونت‌های جنگی، از دست دادن عزیزان، و شرایط سخت زندگی در اردوگاه‌های پناهجویان ممکن است منجر به اختلالات استرس پس از سانحه (PTSD[۱]) شود. این آسیب‌ها تأثیرات بلندمدتی بر رشد عاطفی، تحصیلی و اجتماعی آن‌ها دارند و اغلب نیاز به حمایت‌های ویژه روانی و اجتماعی دارند. همچنین، بسیاری از کودکان آواره به دلیل نیاز مالی خانواده، مجبور به کار در شرایط نامناسب می‌شوند که این امر مانع از دسترسی به آموزش و رشد طبیعی آن‌ها می‌گردد.
در فیلم، کودکان با پیدا کردن یک توپ، سعی می‌کنند شرایط خود را تغییر دهند. توپ همه چیز را در میان چادرهای آن‌ها به هم می‌ریزد و حتی بزرگ‌ترها نیز لحظاتی از دغدغه‌هایشان فارغ شده و به تماشای بازی کودکان می‌نشینند. اما ناگهان توپ به آن سوی سیم‌خاردار می‌افتد، جایی که متعلق به نیروهای نظامی است. سکوت برقرار می‌شود و ترس آوارگان از واکنش نظامیان قابل مشاهده است. تا اینکه پسر بچه‌ی ناشنوا با پیراهن شماره ۱۰ آرژانتین (نماد مارادونا) توپش را طلب می‌کند و به شکلی عجیب، بازی بین دو طرف مرز برقرار می‌شود.
انتخاب عنوان فیلم
عنوان فیلم، Are You Volleyball?، از یک اشتباه گرامری در فیلم الهام گرفته شده است. چرا باید این فیلم را ببینیم؟
- ارتباط انسانی: فیلم نشان می‌دهد که انسان‌ها حتی بدون زبان مشترک، می‌توانند از طریق احساسات و اعمال ساده‌ای مانند ورزش با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
- اهمیت مهاجرت و پناهجویی: فیلم به مشکلات و دشواری‌های پناهجویان می‌پردازد؛ افرادی که به دنبال امنیت و زندگی بهتر هستند.
- تلاش برای صلح: فیلم به زیبایی نشان می‌دهد که اختلافات فرهنگی و زبانی می‌توانند با ابزارهای ساده‌ای مانند بازی و ورزش، و مهم‌تر از همه، گفت‌وگو حل شوند. کودکان به طور طبیعی زبان جنگ را نمی‌شناسند مگر اینکه برای آن آموزش ببینند. جهان کودکان، جهان صلح است.
اما امروز کودکان خاورمیانه قربانی جنگ‌هایی هستند که قدرت‌طلبان برافروخته‌اند. این کودکان، بدون اینکه معنای واقعی جنگ را درک کنند، با خشونت، ترس، و از دست دادن عزیزان مواجه می‌شوند. جنگ برای آن‌ها زبانی است که از صدای انفجارها و فریادها تفسیر می‌شود. این کودکان بیشتر از هر چیز به صلح و امنیت نیاز دارند تا بتوانند در محیطی سالم رشد کنند و استعدادهای خود را شکوفا سازند.
فیلم Are You Volleyball? با مدت زمان کوتاه حدود ۱۵ دقیقه‌ای، به خوبی توانسته است پیام‌های قوی و احساسی را به مخاطب منتقل کند و نمونه‌ای از قدرت سینمای مستقل و تأثیرگذار باشد. این فیلم پیامی برای صلح به تمامی مردم جهان است.
PTSD یا اختلال استرس پس از سانحه (Post-Traumatic Stress Disorder) نوعی اختلال روانی است که پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد ترسناک، آسیب‌زا یا تهدیدکننده، ایجاد می‌شود. افرادی که دچار PTSD می‌شوند، ممکن است تجربه‌هایی مانند جنگ، بلایای طبیعی، حوادث جدی، سوءاستفاده جسمی یا جنسی، یا دیگر.