دوربین به مثابه شخصیت/ نگاهی به فیلم «گلوله باران»

سینماسینما، آزاده کفاشی

در تماشای هر مستند همیشه این سوال پیش می آید که با واقعیت روبه‌رو هستیم یا بازسازی واقعیت؟ اصلا چقدر می شود بدون کمترین دخالت و پیش‌فرضی به واقعیت نزدیک شد، آن را ثبت کرد و به نمایش گذاشت. مستند «گلوله‌باران» تلاش می کند امکان های نزدیک شدن به واقعیت را با شخصیت دادن به دوربین ها فراهم کند. دوربین هایی که تلاش می کنند در دل ماجرا باشند، با آن‌چه اتفاق می افتد، حرکت کنند و تا آن‌جا که می شود، نقش راوی را بر عهده نگیرند. هر جا که پای دوربین راوی به میان می آید، به دنبالش راه پیش‌فرض ها و قضاوت ها هم باز می شود. آن‌چه جا می ماند و فراموش می شود، دقیقا همان چیزی است که از مستند انتظار داریم.

دوربینهای مستند «گلولهباران» مثل یک رزمنده در یک میدان جنگ میتوانند زخمی و زمینگیر شوند. در همین زمان است که زاویه دیدشان از میدان و آن‌چه روی میدهد، تغییر میکند. اگر فیلم‌برداری که زخمی شده، مجبور است روی زمین دراز بکشد، دوربینی هم که در دست اوست، به شنیدهها اکتفا میکند و دیگر دیدی بر میدان ندارد. مستند «گلوله‌باران» به دوربین شخصیت داده تا آن‌طور که شرایط میدان جنگ اجازه میدهد، حرکت کند و با چشم خود هر آن‌چه را میبیند، ثبت کند. در همه زمانی که فیلمبردار اول زخمی میشود، دوربین دیگری هم هست که او را پوشش دهد؛ دوربینی دیگر که میتواند به مثابه شاهدی برای واقعیتی که دارد ثبت میشود، به شمار رود. ولی همه این در صحنه بودن دوربین و جنگیدن و تسلیم نشدنش باز هم کمکی به نزدیک شدن به آن‌چه فکر میکنیم واقعیت است، نمیکند. شاید به این دلیل که ما همیشه به جای یک واقعیت با واقعیتهای مختلف طرف هستیم. این‌که کدام‌یک از این واقعیتها ثبت شود، بستگی به شرایطی دارد که از روی تعمد یا حتی بخت و اقبال در کار میآید. 

درباره مستند «گلوله‌باران» نباید نقش تدوین تصویرهای گرفته‌شده با دو دوربین را هم در حاصل کار نادیده گرفت؛ جایی که دو زاویهدید مختلف در هم ترکیب میشوند، یا یکدیگر را پوشش میدهند. دو زاویه دیدی که تلاش شده تا جایی که ممکن است، از یکدیگر متمایز باقی بمانند. گاهی هم سعی میکنند به کمک هم روایت بسازند و دنبالش کنند. تدوینی که صورت گرفته، به بازسازی واقعیتی پرداخته که اگر به جای دو دوربین، پنج دوربین به همین شکل به وسط میدان میرفتند، مسلما نتیجه کار دیگر این نبود که الان هست. تدوین البته به صورتهای دیگری هم میتوانست واقعیتهای دیگری را رقم بزند؛ اگر از تصویرهای دوربین دوم، فیلم‌برداری که زخمی نشده بود، بیشتر استفاده شده بود. با وجود شخصیت دادن به دوربین، باز هم همه چیز بستگی به کارگردان و تدوینگر دارد. مهم است که بدانیم سراغ کدام واقعیت میرویم که بازسازی‌اش کنیم.

منبع: ماهنامه هنروتجربه

ثبت شده در سایت پایگاه خبری تحلیلی سینما سینما کد خبر 136227 و در روز جمعه ۲ خرداد ۱۳۹۹ ساعت ۱۹:۲۲:۱۲
2024 copyright.