روزنامه جام جم نوشت :قصه پردازی های سردستی، پیش پا افتاده و عجولانه و فقدان روابط علی و معلولی درست، تضاد طبقاتی فقیر و غنی با پرداختی غیرقابل باور، تصادف های غیرمنطقی و محیر العقول که باعث چرخش های عجیب و غریب در داستان می شود، عشق های سطحی و آبکی، آدم هایی که به دلیل تاکید بر مشخصه های ظاهری و وجوه گل درشت بیرونی در رفتار و گفتار و البته پشتوانه فیلمنامه ای ضعیف و بدون عمق، صرفا و عموما تیپهایی مضحک و به دور از واقعیت هستند و رقص و آواز کاباره ای یا غیرکاباره ای که خارج از جهان قصه و معمولا بدون منطق به تماشاگر عرضه می شود، برخی از مهم ترین ویژگی ها و نشانه های فیلمفارسی است.
بیشتر سینمای ایران در سال های پیش از انقلاب در اختیار آثار موسوم به فیلمفارسی بود، فیلم هایی که طرفدارانی هم داشت و به فروش خوبی در گیشه دست پیدا می کرد و باعث حفظ بقا و حیات سینمای تجاری می شد.
با این حال حتی همان زمان هم در فضای جدی حوزه نقد و تحلیل فیلم، نگاه مثبتی به این جنس از سینما وجود نداشت و به سطح نازل این آثار اشاره می شد. به مرور و در سال های پایانی پیش از انقلاب از محبوبیت فیلمفارسی کم شد و قصه های تکراری و کلیشه ای و پرداخت های به شدت سطحی، گور آن نوع سینما را کند. بعد از انقلاب که اساسا همه چیز به ویژه در زمینه سینما تغییر کرد و فیلمفارسی ها جایی در میان محصولات سینمایی نداشتند.
اما این فقدان، فقط در ظاهر و اسم بود و در عمل، خاکستر فیلمفارسی به شکل چراغ خاموش در بستر سینمای ایران وجود داشت تا دوباره و در اولین فرصت شعله ور شود. شاید از اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ بود که برخی فیلم ها، در قصه و ساختار، تداعی گر فیلفمارسی بودند. این مساله به ویژه در سال های اخیر، شکل پررنگ تری به خود گرفته و برخی فیلم ها نشانه های بارزتری از فیلمفارسی از خود بروز می دهند؛ چه در قصه که گاهی کپی یک فیلمفارسی قدیمی هستند و چه حتی در نام فیلم که دقیقا همنام یک فیلمفارسی پیش از انقلابی اند. با این حال فیلمفارسی های جدید سینمای ایران، در بیشتر موارد به قدری بد ساخته شده اند که آن فیلمفارسی های اصل و قدیمی، فیلم هایی در حد بن هور و بربادرفته به نظر می رسند!
اگر هم گاه اقبال و توجهی از سوی برخی تماشاگران به این فیلم ها در گیشه وجود دارد، یکی به دلیل وجود چهره هایی محبوب در میان ترکیب بازیگران است و دوم به دلیل کنجکاوی عامه مردم نسبت به این فیلم هاست که براساس مدل و الگوهای فیلمفارسی ساخته می شوند و خب باید قبول کرد که برخی تماشاگران، نسبت به چهره های سینمایی و برخی فیلم های سال های دور، تعلق خاطر و حس نوستالژی دارند.
به تازگی فیلمی در سینماها اکران شده به نام ایکس لارج به کارگردانی محسن توکلی و تهیه کنندگی محمدحسین فرحبخش که با حال و هوای آثار فیلمفارسی ساخته شده، اما نتیجه نهایی تبدیل به فیلمی شده که صرفا ادای فیلمفارسی را درمی آورد و کیفیتش در حدی است که تماشاگر ترجیح می دهد به همان فیلمفارسی های قدیمی پناه ببرد!
برخلاف اسم فیلم «ایکس لارج» که اشاره به یک کت با همین سایز دارد با فیلم و قصه ای به شدت اسمال (اندازه کوچک در لباس) روبه روییم. حتی به دلیل روایت دم دستی و اجرای کم و بیش سطحی و تقریبا بی مزه و کپی برداری از حال و هوای فیلمفارسی اصل می توان گفت، حتی این جامه سینمایی اندازه کوچک هم تازه و تن نخورده نیست و با فیلمی تاناکورا و دست دوم هم طرفیم! فیلم، قصه سه جوان را روایت می کند که بعد از آزادی از زندان می خواهند به مسیر درست بروند و با کار در گاوداری یک همبند متمول، دیگر دور خلاف را خط بکشند، اما عفو مشروط آنها با رویارویی با سردسته خلافکاران -که پیشتر برای او کار می کردند- به خطر می افتد و ماجراهای فیلم شروع می شود. اما بدون این که بخواهیم قصه را لو دهیم، بحث سر کیفیت سطحی ماجراها و تصادف های غیرقابل باور و عشق در نگاه های پیش پاافتاده و صحنه های پرزدوخورد آبکی و «به هیچ وجه خنده دار» ایکس لارج است. همه آن ویژگی های فیلمفارسی که برشمردیم را ضربدر دو و بلکه سه کنید و در ایکس لارج ببینید.
اگر فیلم، فیلمنامه درست و درمانی داشت، دست کم همه چیز فیلم به عنوان یک فیلمفارسی عصرجدید، سر جای خود قرار می گرفت، اما به دلیل فقدان قصه جذاب و مناسب، با فیلمی روبه روییم که نه کمدی اش درست و خنده دار است و نه صحنه های عشقی و عاطفی اش را باور می کنیم. وقتی هیچ چیز سرجای خودش نیست، آن صحنه های بزن و برقص در حد بضاعت امروز سینمای ایران- معادل همان رقص و آواز کاباره ای فیلمفارسی قدیم-هم مضحک به نظر می رسند. شوخی هایی که با اوضاع دلار و سکه و دیگر موضوعات و معضلات روز جامعه می شود هم نچسب و غیرضروری هستند. حضور غول برره هم در بزنگاه های مختلف که کار قهرمان های قصه گره می خورد هم لوس و تکراری است و حتی باوجود توجیه پایانی و مشخص شدن حرفه اش، پرداخت جالبی ندارد. از بازی بازیگران اصلی فیلم که همگی جزو بازی های ضعیف کارنامه آنهاست که بگذریم، بازی بد بازیگران فرعی و نقش های مکمل هم به فیلم ضربه زده است. تلاش شده سه جوان فیلم، یادآور برخی نمونه های فیلمفارسی همچون فیلم «انسان ها» باشند، اما نتیجه به شکلی ناخودآگاه و مضحک، خنده دار و فاجعه بار شده است.
وضعیت ایکس لارج به گونه ای است که ناچاریم به سکانسی دابسمشی در آن رضایت دهیم و کمی تا قسمتی بخندیم؛ همان سکانسی که میرطاهر مظلومی در خیال خود در هیبت ابراهیم تاتلیس ظاهر می شود و برایش می خواند! از پخش ترانه ماوی ماوی این خواننده ترکیه ای که بگذریم، یاد یک خواننده قدیمی و کوچه بازاری ایرانی یعنی عباس قادری هم در فیلم گرامی داشته می شود؛ البته به شکل غیرمستقیم و با حضور پسرش علیرضا قادری در نقش یکی از خلافکاران فیلم. جالب اینجاست که اسم او در تیتراژ فیلم و تحت عنوان «با معرفی» می آید.
موسسه فیلمسازی پویا فیلم (با مدیریت عبدالله علیخانی و محمدحسین فرحبخش) که ظاهرا به تازگی به پارسافیلم تغییر نام داده، گرچه گاهی فیلم هایی کمدی تولید می کند که ممکن است به مذاق برخی تماشاگران خوش نیاید و با سلیقه آنها متفاوت باشد، اما اشاره نکردن به برخی ویژگی های این آثار بی انصافی است.
در همین ایکس لارج، پوشش بازیگران زن تقریبا کامل است و مثل بسیاری از فیلم های سینمای ایران نیست که بازیگران زن، پوشش رها و بدون ملاحظه ای دارند. ضمن این که در ایکس لارج، به ندرت شوخی های جنسی دیده می شود و دست کم تعداد آنها به نسبت فیلم های دیگر در همین فضا کمتر است.