نگاه مقایسه‌ای جشنواره‌های جهانی و جشنواره فیلم فجر / از نخستین جشنواره های جهانی تا سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر

جشنواره فیلم فجرآمریکا، ایتالیا، فرانسه، آلمان، انگلستان از جمله کشورهایی بودند که از دهه بیست قرن بیستم به بعد نسبت به برگزاری جشنواره های سینمایی همت گماردند. در میان جشنواره های مهم سینمایی، نخستین مراسم اسکار یک ضیافت شام در سال (۱۹۲۹) بود ، جشنواره فیلم ونیز طی روزهای ۶ تا ۲۱ اوت سال (۱۹۳۲) برگزار شد و در قالب آن هیچ جایزه رسمی داده نشد و کل ماجرا به یک همه پرسی توسط تماشاگران برای تشخیص برندگان خلاصه شد.

به گزارش سینماسینما، جشنواره فیلم کن برای اولین بار در شهر کن در جنوب فرانسه در سپتامبر ۱۹۳۹ برگزار شد اما تا پایان جنگ جهانی دوم برگزاری مجدد این جشنواره متوقف ماند، برلیناله (برلین) نخستین بار در سال ۱۹۵۱ با نمایش فیلم ربکا ساخته آلفرد هیچکاک گشایش یافت و به همین ترتیب دیگر جشنواره های مهم دنیا شکل گرفتند و این موضوع به اتفاقی مهم تبدیل شد، به گونه ای که اکنون به طور متوسط سالانه حدود بیش از سیصد جشنواره سینمایی بزرگ و کوچک در سراسر جهان برگزار می شود.

از سوی دیگر، ارج نهادن به هنر و هنرمند از دیرباز و تا جایی که تاریخ جوامع متمدن به یاد دارد، سنتی جاری و ستوده بوده و خواهد بود. سینما این جایگاه گردآمدن تمامی هنرها نیز پس از آنکه دوران نوپایی خود را گذراند، به فکر ارج نهادن به دست اندرکاران هنرمند این عرصه افتاد. از آن پس بود که در بعضی از کشورها جایزه های گوناگون برای قدرشناسی از هنرمندان سینما اختصاص داده شد و جشنواره هایی برپا شدند تا هنرمندان و علاقه مندان سینما با هنرمندان سرزمین خود و کشورهای دیگر نیز آشنا شوند: امروزه جهانی بودن هنرمندان سینما موجب شده است که هنر و صنعت سینما بیش از سایر هنرها مرز های مرسوم را برداشته و شهرت آثار این عرصه از مرزهای جغرافیایی فراتر رود.

به عبارتی می توان گفت سینما در میان شکل های هنری صنعتی شده ای که زندگی هنری قرن بیست و بیست و یکم را تسخیر کرده اند، نخستین و مهمترین آنهاست. طی بیست سال، سینما در سراسر جهان گسترش یافت، تکنولوژی پیچیده ای را به تکامل رساند و به راهش ادامه داد تا تبدیل به صنعتی مهم شده و به منزله شکلی از هنر و تکنولوژی، توجه هنرمندان، دانشمندان و سیاست مداران را به خود جلب کرد.

سینما در سی سال اول عمر خود رشد و گسترش بی سابقه ای را شاهد بود به طوری که تا پایان عصر صامت به مرحله ای از بلوغ رسید که خود را نه تنها به عنوان یک صنعت بلکه به عنوان “هنر هفتم” به تثبیت رساند. از همین دوران و همزمان با جدی گرفته شدن سینما از دهه بیست به بعد، شاهد برپایی مراسم متعددی که با اهدای جوایز به پایان می رسید هستیم، مراسمی که اکنون آنها را تحت عنوان “جشنواره فیلم” می شناسیم.

با این وجود، جشنواره های متعدد و متنوعی که در گوشه و کنار این جهان پهناور، هر ساله برگزار می شوند تکراری تازه محسوب می شوند که مانند قبل نبوده و همه علاقه مندان همواره منتظر دوره های بعدی و بعدی هستند. جشنواره یک گردهمایی شاد و مفرح است که طی آن هنرمندان با زمینه های مشترک به هم می رسند تا ضمن آشنایی با یکدیگر، در نشاطی فرهنگی، خستگی کار را از تن به در کنند و شاهد آثار تازه ی یکدیگر باشند. به علاوه نتایج کار آنها در معرض قضاوت صاحب نظران و عموم قرار خواهد گرفت و رویارویی هنرمندان، آنها را از نظرات و جریانات هنری دیگر، آگاه می سازد. به عبارتی رویکردی که منجر به تصمیم گیری هنرمندان برای پرداختن به آثار بعدی می شود، معمولا در همین گردهمایی ها نطفه می بندد. برگزاری این محافل در ارتقای سطح انگیزه هنرمندان نیز اثر به سزایی دارد. از سوی دیگر، متولیان برگزاری جشنواره ها، از این طریق جریانی فرهنگی – هنری ایجاد می کنند، تا با جهت دهی مساعد و مناسب به حرکت های پراکنده هنری، موجب رشد و تعالی آثار هنری شوند. البته این نکته را نیز نباید فراموش کرد که مسئولان جشنواره ها معمولا مقاصد دیگری از جمله جذب توریست، کمک به اقتصاد فرهنگ از طریق بازاریابی مستقیم و غیر مستقیم را هم مد نظر دارند.

اما جشنواره ها با توجه به نقطه نظر و هدف مسئولان برگزار کننده آنها، انواع مختلفی دارند. به طور کلی جشنواره ها را می توان به دو گونه رقابتی و غیررقابتی تفکیک کرد. در جشنواره های رقابتی، جوایزی به برندگان و آثار برتر تعلق می گیرد اما جشنواره های غیر رقابتی معمولا برای ارائه و نمایش آثار، برگزار می شود. البته در اغلب این جشنواره ها خریدارانی حضور دارند تا از ارزیابی همه جانبه صاحب نظران جشنواره، استفاده کرده و نیازهای خود را تأمین کنند. این دو نوع جشنواره را می توان به جشنواره های موضوعی، منطقه ای، بین المللی، سالیانه، دو سالانه و … تقسیم کرد. در ایران که سینما در آن غریبه نیست، پدیده ای متحیر العقول نیست که به تازگی وارد شده باشد بلکه سابقه حضورش در سینمای جهان دیرینه است و فاصله زمانی اش با پیدایش سینما چند سالی بیش نیست، سالانه جشنواره های ملی و بین المللی مهم و متعددی در این عرصه در ایران برگزار می شود. اما بی شک مهمترین رویداد سینمایی کشور، جشنواره بین المللی فیلم فجر است که سالانه بهمن ماه برگزار می شود. هدف جشنواره فیلم فجر عرضه و معرفی فیلم های با ارزش یکسال فعالیت حرفه ای و ترغیب و تشویق هنرمندان برگزیده است. این جشنواره در بخش های: سودای سیمرغ، نگاه نو، هنر و تجربه و سینمای مستند قرار است آثار منتخب یکسال فعالیت سینمایی کشور را به نمایش گذارد تا توسط هیات داوران و مخاطبان مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرند. نخستین جشنواره فیلم فجر با این هدف که « امکانی باشد برای تبادل نظر و بحث و گفتگو پیرامون مسائل سینمایی که نمایشگر تلاش انسانها برای رسیدن به استقلال و آزادی است» از ۱۲ تا ۲۲ بهمن ماه ۱۳۶۱ در هفت سینمای تهران برگزار شد. و حال به جشنواره ی سی و چهارم رسیده ایم، جشنواره ای که افراد متخصص زیادی سالانه در کنار هم جمع می شوند و در تلاش اند تا این جشنواره در زمان مقرر به نحو شایسته برگزار شود. و اهالی سینمای با شکوه ایران و علاقه مندان به این هنر و هنرمندان منتظرند تا هر ساله وقایع سینمایی دیگری رقم بخورد

ثبت شده در سایت پایگاه خبری تحلیلی سینما سینما کد خبر 11477 و در روز جمعه ۱۶ بهمن ۱۳۹۴ ساعت ۱۵:۱۷:۳۸
2024 copyright.