سینماسینما، ندا قوسی:
به ضرس قاطع «بوف کور» صادق هدایت از مهمترین و بهترین آثار سورئال ادبیات جهان است که علاوه بر تاثیر زیاد بر آثار ایرانی، نشانههای آن را بهوفور میتوان در ادبیات غیرایرانی نیز یافت. این رمان عجیب که به سال ۱۳۱۵ به رشته تحریر درآمده، ویژگیهای منحصربهفردی دارد که خواننده را میان دنیایی واقعی و غیرواقعی به چالش میکشاند؛ شیوه داستانپردازی آن فراواقعگرایانه است و بهخوبی ذهن و دنیای خیال را همپای واقعیت نقل میکند. این شکل از روایت در حیطه ادبیات یا نقاشی دستی باز و فراخ دارد، اما به مرور در سینما نیز جایگاهی قابل اعتنا برای خود یافته است و از طریق آن وهم و خیال که تعلق به ساحت ذهن انسان دارد و در دنیای واقعی امکان ادراک آن نیست، روی پرده جادویی سینما جریان مییابد و به واسطه آن مشاهدهگر جهانی میشویم که منحصرا برای هر فردی معنای خاص خود را مییابد. ازجمله بهترین و مهمترین نمونههای سینمایی ایرانی که اتفاقا نویسنده و کارگردان آن اذعان دارد تاثیر بسیاری از رمان مشهور «بوف کور» گرفته است، فیلم «هامون» داریوش مهرجویی است؛ فیلمی که در آن انسان گمگشته در دنیای مدرن، تلاش میکند با اتصال به عقاید و آرای سنتی و پیشین راهی بیابد برای یافتن خویش، مجالی برای اینکه بداند «به کجای این شب تیره بیاویزد قبای کهنه [و کپکزده] خود را». آثار سینمایی دیگری نیز با تمهای مشابه در سینمای ایران ساخته شدهاند، اما هیچکدام تاثیرگذاری این فیلم را نداشتهاند، چراکه نوع بیان و گویایی چندوجهی «هامون» از هر لحاظ مثالزدنی است.
حسین کندری، کارگردان جوان ایرانی، در سال ۱۳۹۴ فیلمی ساخته به نام «اینجا کسی نمیمیرد». او از همان ابتدا تلاش کرده دنیایی فراتر از واقعیت را در کنار صحنههایی واقعی برای تماشاگر به تصویر بکشد. فیلم که با تصویر جادهای مارپیچ و خاکی شروع میشود، ذهن را به سوی سینمای زیبای زندهیاد کیارستمی میبرد – هنوز خیلی سخت است بپذیریم که نابغه سینمایی کشورمان را با پیشوند «زندهیاد» خطاب کنیم- که شاید همچون بسیاری تاثیر گرفته باشد از بزرگترین مولف سینمای ایران. اما معالاسف این اتفاق نمیافتد و بلافاصله شیوه داستانپردازی به شکلی دمدستی و سهلانگارانه به تصویر درمیآید؛ داستانی کشدار بدون ظرفیت لازم برای کشآمدنهای پیدرپی.
اشکان (هومن سیدی)، جوانی است که باید در بیغولهای ویران در یک بیابان دوران آموزشی سربازیاش را بگذراند، یکه و تنها، تا انتها، نه داستان جذابیتی ایجاد میکند برای آنکه بدانیم این جوان مبتلا به مالیخولیا بوده و هست و نه تصاویر کششی دارند تا پیگیر شویم دیدارهای اشکان با زن تنهای این ناکجاآباد، روژین (بهار کاتوزی)، به سرانجامی میرسد یا خیر. هومن سیدی در هیبتی تکراری که بهترین حالت آن را در فیلم «خط ویژه» دیده بودیم، میخوابد و بیدار میشود و اتفاقاتی را خواب میبیند و اموری را مثلا زندگی میکند و با روژین، زنی که لباس محلی دارد اما چهره و لهجهای کاملا شهری و نامربوط، گاهی مکالمه میکند و گاهی مشاجره. تنها کسی که این میان باورپذیرتر جلوه میکند، مافوق اشکان است (رضا بهبودی)؛ مردی که در ابتدا اشکان را با موتور به آن بیغوله میآورد و در انتها او را از همان جاده بازمیگرداند، کسی که گویی مسیری را که اشکان تازه شروع کرده، پیشتر پیموده است. رفتار دوستانه و در عین حال بالادست مآبانه او قابل تامل است و تنها صحنه فیلم که حسوحال وهم و خیال را بیشتر زنده میکند، صحنهای است که این مافوق با پیشبندی سرخ در حال اصلاح صورتش است و دقایقی بعد هم او را با صورتی تراشیده میبینیم؛ اینبار گویا در واقعیت. در میان پاس دادنها و احوالات بد اشکان، در کلبه روبهرویی اتفاقاتی میافتد نهچندان باربط؛ مثل دختربچهای که ظاهرا فرزند روژین است و ترسیده و هراسان، یا مردی با محاسن که در صحنهای کشته میشود و در صحنهای دیگر میکشد و…
درکل از همان ابتدا تا انتهای فیلم تماشاگرلاجرم به دنبال معنایی است تا بلکه از میان این اثر ملالآور ادراک کند، اما با کمال تاسف به چیز چندان مهمی دست نمییابد و تنها فکری که هنگام خروج از سالن سینما از ذهنش میگذرد، این است: «خب! که چه!»
ماهنامه هنر و تجربه
![](/wp-content/themes/cinemacinema/img/tel.gif)
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- جعفر صانعی مقدم: گسترش فعالیتها در سینمای «هنر و تجربه» بستگی به تامین نیازهای مالی دارد
- انتشار تیزر هفته فیلم ایتالیا + ویدئو
- اسامی فیلمهای حاضر در هفته فیلم ایتالیا اعلام شد/ از آثار مورتی تا برتولوچی
- هفته فیلم ایتالیا ۱۱ آذر آغاز میشود/ نمایش آنلاین و رایگان فیلمها
- چهارمین دوره هفته فیلم اروپایی برگزار میشود/ اعلام جزییات رویداد
- نانهای بیات/ نگاهی به فیلم «حوا، مریم، عایشه»
- کدام چریکه؟ کدام بهرام؟/ نگاهی به مستند «چریکه بهرام»
- سالها بایست تا دَم پاک شد/ نگاهی به فیلم «پری»
- فهرست فیلمهای روی پرده در سینماهای «هنروتجربه»/ «منگی» از ۱۵ شهریور میآید
- تابناک: نخستین گامها برای تعطیلی بستر نمایش دهها فیلم سینمایی ایران؟
- قابهای نامتعارف بیمعنی/ نگاهی به فیلم «امیر»
- ابوالفضل جلیلی: مشکل فیلمهای من این است که مردم را به فکر میاندازد
- آئین دیدار با عوامل فیلم «یلدا» برگزار شد/ گپی با فروغ قجابگلو بازیگر فیلم مسعود بخشی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- یادداشت کیوان کثیریان؛ کلی آیهی یأس و یک آرزو/ درباره انتخاب وزیر ارشاد دولت چهاردهم
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- سعید راد درگذشت
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
آخرین ها
- عشق از راه میرسد/ نگاهی به فیلم «چرا گریه نمیکنی؟»
- معرفی فیلمهای سارایوو ۲۰۲۴/ ۵۴ فیلم در ۴ بخش رقابت میکنند
- فیلم استیو مککویین پایانبخش جشنواره نیویورک ۲۰۲۴ شد
- دو جایزه جشنواره ایتالیایی به «سرنوشتِ» ایرانی رسید
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
- «درون بیرون ۲» پرفروشترین انیمیشن تاریخ شد/ عبور از «یخ زده ۲»
- گفتوگو با مدیر جشنواره ونیز؛ سینما همچنان مؤثرترین راه برای اندیشیدن به دنیای معاصر است
- بهترین مستندهای سال در فهرست نهایی جوایز مستند بریتانیا ۲۰۲۴
- مراسم تشییع زنده یاد سعید راد / گزارش تصویری
- ستارهای که عاشق وطنش بود؛ بدرقه سعید راد به خانه ابدی
- واکنش وزیر ارشاد به انتقادات سینماگران از یک مصوبه
- به مناسبت آغاز ششمین سال فعالیت سوینا منتشر میشود؛ نسخه ویژه نابینایان «راتاتویی» با صدای محسن بهرامی
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- پدر، عشق و پسر/ درباره علیرضا داوودنژاد و «در انتهای شب»
- اعلام فیلمهای جشنواره ونیز؛ «شاهدِ» ایرانی در بخش افقها
- «مرد نمکی» به مثابه یک جریان بوروکراتیک
- جشنواره درسدن به «پریسان» ۳ جایزه داد
- نمایش «پیانو» در جشنواره «بچههای مارانو»
- سینمای ایران تیرماه امسال ۱۲۰ میلیارد فروخت
- سه نمایش جدید روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو
- انتشار قسمت دوم نسخه ویژه نابینایان «هزار دستان» با صدای بهروز رضوی
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- فیلمهای بخش هفته منتقدان ونیز معرفی شدند/ فیلم یک سینماگر ایرانی در لیست
- انیمیشن ایرانی نامزد «گل طلایی» چینی شد
- «۱-» در آمریکا رقابت میکند
- سعید راد / گزارش تصویری
- معرفی بازیگران نمایش «رگتیچ»/ آغاز بلیت فروشی
- نمایش و تحلیل فیلم «ساز دهنی» امیر نادری در بنیاد حریری
- سعید راد درگذشت
- انتشار عکس گریم متفاوت رضا عطاران/ «قیف» اکران میشود