آزاده باقری: بیشتر از آنکه در محافل فرهنگی، ادبی و رسانه ای درباره ویژگی های نمایشی و نکات مثبت و منفی تئاتر «نبرد رستم و سهراب» صحبت شود این روزها نقل گعده های فرهنگی و اخبار رسانه ای، حول محور قیمت بالای بلیت این اجرا می گردد. نمایشی که دومین اثر حسین پارسایی از شاهنامه است و سال گذشته نیز با اجرای «هفت خان اسفندیار» در تالار وحدت توانست نظر بسیاری از مخاطبان، منتقدان و صاحبنظران این حوزه را به سمت خود جلب کند. موضوع مهمی که نباید به سادگی از روی آن عبور کرد و باید به شکل جدی تری مورد بررسی، نقد و تحلیل قرار گیرد. چون حرکت به سمت توجه به آثار کلاسیک و کهن ایران زمین، حرکت نوظهوری است که باید بیش از گذشته چه از سوی صاحبنظران، چه مخاطبان و چه سرمایه گذاران عرصه فرهنگی حمایت شود.

امسال بر خلاف سال های گذشته این نمایش در فضایی متفاوت تر از سالن های تئاتر به اجرا درآمده و استادیوم تنیس باشگاه انقلاب تهران برای نخستین بار میزبان تماشاگران است. فضایی بزرگ و رو باز که امکان مانور بیشتری را برای ساخت دکور، صحنه، نورپردازی، جلوه های ویژه و استفاده از اسب و دیگر ادوات گرد هم آورده. ویژگی هایی که از همان آغازین دقایق نمایش، خودنمایی کرده و صفحه نمایش گِرد بزرگ و متحرکی که از میانه صحنه بیرون می آید و نورپردازی هایی که به کمک صحنه می آید باعث می شود توجه تماشاگر را به سمت خود جلب کند.

امکانات فنی، ماشینری، نورپردازی، انیمیشن، جلوه‌های ویژه میدانی و همچنین بهره مندی از احشام مهمترین ویژگی هایی است که در نمایش «نبرد رستم و سهراب» جلوه گری می کنند. امکاناتی که تلاش کرده تا روایتی که قرار است از شاهنامه نقل شود را به بهترین شکل ممکن به روی صحنه آورد.

تفاوتی که این نمایش حسین پارسایی با دیگر نمایش هایش همچون «هفت خان اسفندیار»، «الیورتویست» و «بینوایان» دارد موزیکال نبودن آن است که شاید تا قبل از آغاز بر روی صحنه رفتن «نبرد رستم و سهراب»؛ انتظار کسانی که او را به عنوان کارگردان تئاتر سال های اخیر می شناختند این بود که با تئاتر موزیکال به همراه گروه ارکستر بزرگ و همچنین خوانش اپراگونه بازیگران اش مواجه باشند. اما از همان آغاز نمایش، مخاطب متوجه خواهد شد که «نبرد رستم و سهراب» با آنچه در نمایش های دیگر دیده اند دارای تفاوت است.

حضور علی زندوکیلی با گریم متفاوت اش که در نقش سیرنگ در این نمایش ظاهر شده است یکی از برگ های برنده تئاتر «نبرد رستم و سهراب» است که توانسته با آوازهایی که در این نمایش می خواند در کنار سایر بازیگرانی مانند امیر آقایی، سینا مهراد، پردیس احمدیه، بانیپال شومون و الناز شاکردوست بر جذابیت کار بیافزاید و یکی از بهترین اجراهایش را در پایان نمایش به روی صحنه آورد و تحسین مخاطب های بسیاری را به همراه داشته باشد.

با وجود آنکه حسین پارسایی چندی پیش در گفت و گویی که با خبرگزاری «ایسنا» داشت گفته بود: «تئاتر «نبرد رستم و سهراب» یک نمایش موزیکال یا کنسرت تئاتر نیست بلکه یک سوگ نمایشی عظیم و حماسی است که در گونه تراژدی می‌گنجد.» اما تراژدی که در این اثر شاهد هستیم آنطور که باید تماشاگر را متاثر نمی کند و در رویارویی پدر و پسر که نتیجه آن را قریب به اتفاق می دانند که به کشته شدن پسر ختم خواهد شد مغموم نمی کند تا کاری کند به قول کارگردان اثر به یک «سوگ نمایشی عظیم و حماسی» منجر شود. یعنی آنطوری که اسماعیل آذر، پژوهشگر و استاد ادبیات فارسی نیز به خبرگزاری «میزان» گفته بود: «در روزگاران قدیم که راویان این تراژدی‌ها را روایت می‌کردند چنان قصه را پیش می‌بردند که شبی که قرار بود سهراب به دست رستم کشته شود مردم در قهوه‌خانه‌ها پول جمع می‌کردند و به صورت مخفیانه به عنوان انعام و پاداش در جیب نقال می‌گذاشتند تا اشک آن‌ها را زیاد در نیاورد، آرام از کنار آن عبور کند و زیاد آب و تاب ندهد. اینکه این تراژدی گریه افراد را درمی‌آورد و غم انسان‌ها را بروز می‌دهد به آن نوعی تطهیر و روان‌پالایی گفته می‌شود. این موضوع باید در تئاتر رخ دهد.» پیش نمی رود و از آنجایی که پایان روایت بر همه واضح و مبرهن است تراژدی غمباری را به همراه ندارد.

البته که علی زندوکیل در پایان این نمایش با قطعه «وطن» که می خواند توانست کار را در بخش حماسی جذاب تر کند و تا حدودی مخاطب را نیز تحت تاثیر قرار دهد و به وجد آورد. برای همین نیز در مجموع می توان نمره قابل قبولی را به این نمایشی که همچنان بر سر قیمت بلیت آن حرف و حدیث بسیار است داد و امیدوار بود از اینکه با توجه به استقبالی که از این دست نمایش ها می شود توجه به ادبیات کلاسیک و کهن کشور بیش از گذشته باشد و شاهد نمایش های بیشتری با چنین محتوا و غنایی باشیم. چون همین چند نمایش اخیر ثابت کرده است تماشاگران این سبک از اجرا، اندک نیستند و دوست دارند و علاقمند هستند تا روایت های جذاب تر دیگری را بر روی صحنه تئاتر و نمایش نظاره گر باشند.