آیین پایانی بیستمین جشن تصویر سال با حضور جمعی از چهره‌های فرهنگ و هنر و استقبال مخاطبان بعد از ظهر جمعه یازدهم اسفندماه ۱۴۰۲، در سالن استاد شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
به گزارش سینماسینما، این مراسم با پخش کلیپ‌هایی از ادوار گذشته آغاز شد و در ادامه سیف‌الله صمدیان(دبیر جشن تصویر سال) روی صحنه آمد و از محمد مهدی عسگرپور دعوت کرد تا به عنوان مدیرعامل خانه هنرمندان ایران روی صحنه بیاید و آغازکننده این مراسم باشد.
محمد مهدی عسگرپور (مدیرعامل خانه هنرمندان ایران) در این مراسم گفت: در ابتدا باید از آقای صمدیان به خاطر تمام فعالیت‌هایی که در این سال‌ها داشته است، سپاسگزار باشیم. در واقع جشن تصویر سال تنها بخش یا عصاره‌ای از فعالیت‌های او بوده است. او در حوزه‌های مختلف همیشه فعال بوده و نشانی از خود باقی گذاشته است که ان شاءالله ادامه داشته باشد. وقتی کلیپ تصویری مرور سال‌های گذشته این جشن را می‌دیدم؛ حس می‌کردم همه چیز متفاوت شده و این اتفاقات هزار سال پیش رخ داده است. در حالی که همه آنها برای همین چند سال پیش بوده است.
او افزود: یعنی تا همین چند سال پیش ما شکل دیگری داشتیم و اکنون اساسا با چیز دیگری مواجهیم. گرمایی در بسیاری از فعالیت‌های آن سال‌ها وجود داشت که مقایسه‌اش با امروز، کمی ما را به افسردگی نزدیک می‌کند. برای اینکه امیدوار باشیم باید بگویم که حس می‌کنم که انگار ما در گودی نمودار هستیم. همین نشان می‌دهد که نیاز به پوست اندازی در بسیاری از مسائل داریم تا حداقل دوباره به همان ظرفیت بسیار بالایی که در حوزه‌های مختلف داشتیم، برگردیم.
مدیرعامل خانه هنرمندان ایران در ادامه بیان کرد: در واقع اکنون در بسیاری از حوزه‌ها در حال تلاش هستیم تا برگردیم به روزهای خوبی که قبلا داشتیم. در واقع الان خیلی بحث رشد مطرح نیست؛ بلکه بحث پیدا کردن دوره‌های خوبی است که قبلا تجربه کردیم تا بتوانیم دوباره به آنجا برسیم و بعد به این فکر کنیم که رو به جلو حرکت کنیم. درباره رسیدن به بیستمین دوره نیز باید بگویم که گاهی ممکن است باری را در ذهن آدم ایجاد کند.
عسگرپور در ادامه صحبت‌هایش گفت: به خاطر دارم در دوره ۱۴ یا ۱۵ جشنواره کودک، دبیری آن را برعهده داشتم. در آنجا می‌گفتند با تطبیق این جشنواره با سن آدم‌ها، این جشنواره به نوجوانی رسیده است. و حالا که جشن تصویر به بیست‌سالگی رسیده است، انگار جشنواره به جوانی رسیده است. اما واقعیت این است که در برگزاری جشنواره و سختی‌هایی که اساسا برگزاری رویدادهای این چنینی قبلا داشت، اکنون غیر قابل انجام شده است. به همین دلیل شاید نتوان با عدد سنی آدمیزاد آنها را سنجید. به صورتی که اگر اکنون جشنواره‌ای به سومین دوره برسد، می‌توانید بگویید که به بلوغ رسیده است.
او ادامه داد: البته گاهی اوقات هم برعکس است. ممکن است جشنواره‌هایی داشته باشیم که باوجود اینکه بیش از ۴۰ دوره آن برگزار شده است، هنوز کودک است. مانند جشنواره فجر و بسیاری از جشنواره‌هایی که سال گذشته برگزار شدهاند. بنابراین بر مبنای تعدادی از پارامترهایی که بخشی از آنها را ما می‌توانیم بفهمیم و بخشی دیگر را نمی‌توانیم، سن رویدادهای این چنین را نمی‌توان با سن آدمیزاد مقایسه کرد.
این تهیه‌کننده سینما در ادامه بیان کرد: فکر می‌کنم تجربه‌ای که در ۲۰ دوره جشن تصویر سال کسب شده است، می‌تواند دو سه نسل را شامل شود. اساسا با این کار گنجینه بزرگی را به وجود آوردید. به همین دلیل نقش مشخص و موثر آقای صمدیان را می‌توان فهمید؛ ایشان به تنهایی ایستاده و در تمام این سال‌ها، کارهای بسیاری انجام داده است. ما سرمایه‌های فراوانی داشتیم که اکنون بسیاری را از دست دادیم اما هنوز سرمایه‌هایی هستند که باید قدر آنها را دانست و امیدوار باشیم و کمکشان بکنیم تا کار خود را درست انجام دهند.
صمدیان با بیان اینکه آقای عسگرپور یکی از نجیب‌ترین فرهنگیان مسئول کشور بوده که دیده است، درباره ادامه دار بودن جشن تصویر سال و رسیدن آن به دوره بیستم گفت: بدون تعارف اصل تصویر سال نه خانه هنرمندان ایران و نه امثال صمدیان است، در واقع این اعتمادی بود که هنرمندان به این اتفاق داشتند. حفظ این اعتماد، اول به خود هنرمندان و دوم به این مجموعه و بعد داشتن سرپناهی مربوط می‌شد که واقعا در تمام این سی سال که تصویر را راه انداختیم، در کنار ما بود. در حالی که سرپناه یا جای امن فرهنگی در این کشور خیلی کم است.
او افزود: در واقع از زمانی که آقای بهروز غریب‌پور خانه هنرمندان ایران را بنیان گذاشت، پایه‌گذار جایی شد که باوجود اینکه گاهی اوقات بودجه‌های آنها قطع می‌شد، در هیچ دولتی نتوانستند به بنیان، استقلال و امنیت جایگاه آن لطمه بزنند. اکنون هنوز خانه هنرمندان ایران روی پای خود بوده اما می‌دانیم که با چه مشکلات اقتصادی درگیر است.
صمدیان در ادامه صحبت‌هایش گفت: با دیدن تصاویر مرور دوره‌های گذشته، خاطرات تلخ و شیرینی برایم زنده شد. باید بگویم در مرور جشن تصویر، نمی‌توان چهره درخشانی را پیدا کرد که در ادوار مختلف این جشنواره شرکت نکرده باشد یا جزو داورهای ما نبوده باشد. حتی زمانی که جشنواره‌های دیگر تحریم شدهاند، هنرمندان در اینجا حضور پیدا کرده‌اند. خیلی عجیب است که ما در بیست سالگی جشن تصویر سال، اسپانسر هم نداشتیم؛ در واقع سال‌های گذشته جامعه دوست داشت که در کار فرهنگی سهیم باشد اما امسال چنین میلی هم دیگر وجود ندارد. چون محدودیت‌ها و تنگ‌نظری‌ها به جایی رسیده که حتی می‌توانم باور کنم؛ تلویزیون و بچه‌های تلویزیون اصلا خبر ندارند که چنین رویدادی در حال برگزاری است تا بیایند و در گالری‌ها قدم بزنند و ۲۰ سال گذشته خودمان را ببییند. خیلی عجیب است.
او در ادامه با انتقاد از صداوسیما عنوان کرد: ما صدا و سیمایی داریم که دلمان خوش است برای همه ماست. واقعا حیف است. البته دلسردکننده نمی‌تواند باشد؛ چون ظاهرا دل‌های ما سنگی است که این اتفاقات به آن اثر نمی‌کند.
در ادامه مراسم سامان احتشامی به اجرای قطعات موسیقایی با پیانو پرداخت.
صمدیان در ادامه این برنامه گفت: از اولین دوره که جمع شدیم و گفتیم حال که جایی برای مرور آثار نیست، می‌توانیم تحت عنوان تصویر سال این کار را انجام دهیم، این جشن شکل گرفت و امروز خوشبختانه تجمیع فعالیت انجمن‌های مختلف به ویژه گرافیک، کاریکاتور، عکس و سینما در تصویر سال رخ می‌دهد. به صورتی که هر سال بزرگانی در این شاخه‌ها حداقل یک کار به ما داده‌اند.
او افزود: امسال با این پرسش که چرا به عقب بر نمی‌گردیم؛ مرور ۲۰ سال گذشته را در نظر گرفتیم. جشن امسال یک مرور ۲۰ ساله است. البته در بخش موبایلی نیز آثار تازه دریافت کردیم که برای آن حدود ۵ هزار اثر رسید اما در نهایت کمی بیشتر از ۳۰۰ اثر پذیرفته شد.
دبیر بیستمین جشن تصویر سال در بخش دیگری از صحبت‌هایش با تشکر از لیلا ابراهیمی، عکاس خانه هنرمندان ایران، درباره او گفت: درباره لیلا ابراهیمی و نقش او در خانه هنرمندان ایران هرچه بگویم، کم گفته‌ام. ناظر تمام اتفاقات سال‌های گذشته بوده است و هنرمندان بسیاری از دریچه لنز او ثبت شده است که اکنون دیگر نیستند. او سمبل تصویر در خانه هنرمندان ایران است که در تمام این سال‌ها به ما کمک کرده است. مریم ملک نیز ۲۸ سال است که با مجموعه تصویر کار که نه، همدلی کاملی انجام داده است. او با تک‌تک هنرمندان شاخه‌های مختلف در ارتباط بوده و اکنون مدل همکاری‌اش با ما کمی متفاوت شده است.
در ادامه تصویری از یاران و همکاران تصویر سال که در سال‌های گذشته با این مجموعه همکاری کرده‌اند و اکنون در قید حیات نیستند، برای حاضران به نمایش گذاشته شد و صمدیان درباره آنها توضیحاتی را بیان کرد.
پخش آواز زنده یاد عبدالله صمدیان با تنظیم بهنام کلاه‌بخش بخش دیگر این برنامه بود. در ادامه نیز بهنام کلاه‌بخش و سامان احتشامی به اجرای قطعاتی با تنبور و دایره پرداختند.
صمدیان در بخش بعدی این مراسم درباره بزرگداشت بزرگداشت ۴ چهره شاخص سینما، عکس، گرافیک و کاریکاتور که در این دوره برنامه‌ریزی شده است، گفت: ما در ادامه بخش ستایش تصویری که با اکبر عالمی و محمود کلاری شروع شد و با عباس کیارستمی، علیرضا زرین‌دست، کامبیز درم‌بخش، فخرالدین فخرالدینی و قباد شیوا ادامه پیدا کرد. امسال در ۲۰ سالگی تعداد رفتگان ۲۰ نفر شده است اما امسال دیدیم برای پاسداشت ۴ شاخه عکاسی، گرافیک، کاریکاتور و سینما که در این سال‌ها درگیر آنها بودیم، به شاخص‌ترین چهره‌هایی که در این ۲۰ سال هم با ما و هم با جامعه و هم با هنر خود درگیر بودند فکر کردیم و در نهایت به اسامی این ۴ عزیز رسیدیم؛ رخشان بنی‌اعتماد، ابراهیم حقیقی، مریم زندی و جواد علیزاده.
او درباره عدم حضور رخشان بنی‌اعتماد در این مراسم توضیح داد: یکی از بی‌جواب‌ترین و با جواب‌ترین سوال‌هاست. اما خانم بنی اعتماد با تمام عشقی که به فرهنگ و هنر و این جمع داشت، به هر دلیلی نمی‌خواست به صورت فیزیکی حضور داشته باشد؛ البته آقای جهانگیر کوثری همسر ایشان به نمایندگی از او در مراسم حضور دارد.
در ادامه کلیپی از آثار و خود رخشان بنی‌اعتماد ساخته مجتبی میرطهماسب برای حاضران پخش و لوح تقدیر و تندیس بیستمین دوره جشن تصویر سال که برای رخشان بنی‌اعتماد تدارک دیده شده بود، به جهانگیر کوثری اهدا شد.
صمدیان در بخش بعدی این مراسم به معرفی ابراهیم حقیقی به عنوان یکی دیگر از افرادی که در این دوره مورد تقدیر قرار گرفته، پرداخت.
در ادامه همچنین کلیپی از آثار و خود ابراهیم حقیقی برای حاضران پخش شد.
ابراهیم حقیقی پس از دریافت تندیس بیستمین جشن تصویر سال، گفت: جناب عسگرپور گفت که این ۲۰ سال را نباید با عمر آدم مقایسه کرد اما چاره‌ای نداریم. داشتم فکر می‌کردم که اگر آن را با سن سگ و گربه مقایسه کنیم، الان نباید زنده می‌ماند و اگر به مقایسه آن با سن لاک‌پشت و کلاغ بپردازیم نیز خیلی باید صبر کنیم تا ثمر دهد. بنابراین چاره‌ای نداریم که با سن خودمان مقایسه کنیم. چون این ما هستیم که این مراسم، جشنواره‌ها و بخش مهمی از زندگی را می‌سازیم. این ما هستیم که تفکر می‌کنیم و در میام تمام موجودات بلد هستیم حرف بزنیم.
او ادامه داد: اگر شرایط ایده‌آل بود، ۲۰ سالگی سال بلوغ است. در واقع اگر دختر یا پسر بود، زمان ازدواج آن بود اما چون خیلی فقیر است، نه هیچکس برای خواستگاری‌اش می‌آید و نه می‌توانیم زنش دهیم. وگرنه اگر این اتفاق رخ می‌داد، در سال‌های آینده، تصویر سال می‌بایست دارای فرزندان دیگری می‌بود. فرزندانی که صمدیان در صحبت‌های خود شمرد که به خاطر محدودیت‌ها الان ندارد. مثل بخش‌های بسیار روی زمین مانده گرافیک که هیچ متولی در ایران زمین ندارد و یا نقاشی و تصویرسازی که نوع بسیار کوچک و حقیرانه آن در جاهای دیگری برگزار می‌شود.
حقیقی در ادامه بیان کرد: دلیل این اتفاق فقر است؛ خودمان را گول نزنیم؛ پول‌ها جای دیگری است. اینجا زنده است؛ چون هنرمندان با یکدیگر زیر سقفی جمع می‌شوند و هم نفس هستند و بدون درخواست پول و نقدینگی با دل و جانشان کار می‌کنند. امیدوارم عمر دراز این رویداد را فقط بتوانم با درخت مقایسه کنم.
او در پایان گفت: امسال به ابرقو رفتم و درخت سرو کهنسال ابرقو را زیارت کردم و به عمر کوتاه خودمان فکر کردم که به قول احمد شاملو بی‌شرمانه کوتاه است. ما در این عمر بسیار کوتاه خیلی کار باید انجام دهیم تا زندگی اطراف و جوانان خود را سامان دهیم و از آنها مراقبت کنیم. پایداری در ۲۰ سال پایداری خوبی است. امیدوارم صمدیان و یارانش زنده باشند و ما هم کنار او باشیم و این اتفاق که نه فرمایشی بلکه دلی است، به عمر درخت ابرقو پایدار بماند.
در ادامه صدا سُدِیفی به اجرای قطعه‌ای با ساز قانون پرداخت.
صمدیان در بخش بعدی این برنامه به معرفی مریم زندی پرداخت و پس از پخش کلیپ معرفی این هنرمند ساخته حسن ظهوری، از او دعوت کرد تا روی صحنه بیاید.
مریم زندی در این مراسم گفت: صحبتی ندارم جز اینکه از آقای صمدیان و همه دست‌اندرکاران تصویر تشکر کنم که این ۲۰ سال سرپا بودند و جشن تصویر را به ۲۰ سالگی رساندند.
در ادامه برنامه صمدیان به معرفی جواد علیزاده پرداخت و کلیپی از او برای حاضران پخش شد.
جواد علیزاده در این مراسم گفت: در سال ۵۰ در کنکور سینما قبول شده بودم. ما زمانی که کار می‌کنیم با کاراکترهای خود حس گرفته، شاد یا غمگین می‌شویم. به همین دلیل به شوخی همیشه می‌گویم ما می‌توانیم بازیگرهای خوبی شویم اما بازیگران نمی‌توانند کاریکاتوریست شوند. خوشحالم که در کنار دو بانوی بزرگوار؛ خانم رخشان بنی‌اعتماد و مریم زندی و ابراهیم حقیقی عزیز از من نیز تجلیل شد.
در ادامه برنامه سامان احتشامی و صدا سُدِیفی به اجرای قطعات موسیقایی با ساز قانون و دایره پرداختند.
در بخش بعدی این مراسم، صمدیان توضیح داد که در این دوره ۲۱ اثر در بخش عکس‌های موبایلی به عنوان برگزیده انتخاب شدهاند.
اسامی برگزیدگان به این شرح است: شایسته ایرانی، افرا شهباز زاده، علی زارع، امیرحسین نعیما، امیرحسین یوسفی کیساری، دیانا مسلمی، احسان امیری سیاوشانی، ارشاد مظلومی، حمید سبحانی، سید هاتف حسینی، ایمان صمدی ارونقی، ژوآن رضایی، محسن کابلی، احسان همتی، علی حسن‌زاده، امین روشن افشار، اسحاق آقایی، جمشید فرجوند فردا، راضیه نسبی، یگانه اسفندیاری نیا، مجید سعیدی.
در بخش اعلام برگزیدگان روشن نوروزی که به نمایندگی از حمید سبحانی لوح تقدیر او را دریافت کرد، در صحبت‌هایی به تقدیر از جایگاه سیف‌الله صمدیان و اقدامات او در این سال‌ها پرداخت و به نمایندگی از عکاسان تصویر تولد ۷۰ سالگی صمدیان را تبریک گفت. در ادامه موسیقی سامان احتشامی نیز زینت بخش این بخش از برنامه شد.
صمدیان در این باره گفت: هفتاد سالگی به من نمی‌چسبد. چه بخواهم و چه نخواهم، هر روز که بیدار می‌شوم، روز اول زندگی‌ام است. بنابراین سنی نداریم.
در بخش پایانی این مراسم برگزیدگان این دوره به همراه جهانگیر کوثری، مریم زندی، ابراهیم حقیقی، جواد علیزاده و عوامل برگزاری بیستمین جشن تصویر سال، روی صحنه رفتند و عکسی یادگاری گرفتند.