سینماسینما، محمد حقیقت – در طول سالها، دوستان سینمادوست و بهویژه فیلمسازان بسیاری از جمله زنده یاد، عباس کیارستمی، که با وی در فرانسه سفرهای بسیاری کرده بودم، مرا به نوشتن کتاب «آنچه میخواستید از پشت پرده جشنواره کن بدانید و ۴۰ سال حضور…» تشویق کرده بودند.
دو مورد خاص دیگر هم بیشتر مرا به نوشتن این کتاب تشویق کرد:
اول آنکه در چهل سال اخیر، فیلمهای ایرانی حضور خود را برپرده سینماهای خارج از کشور، از فرانسه شروع کرده و تا به امروز ۱۳۷ فیلم بلند سینمایی توسط کمپانیهای فرانسوی خریداری و در فرانسه پخش (پخش عمومی) شدهاند که با فاصله بسیار زیاد از این زاویه سرآمد همه کشورهای جهان است.
دومین مورد، حضور بسیار موئر و پراعتبار سینمای ایران در جشنواره کن، که به یقین مهمترین و معتبرترین جشنواره سینمایی جهان به حساب میآید. و ایران سر انجام نخل طلا را به دست آورده بود، که گل سرسبد جایزههای جهان سینماست.
موضوعاتی که در فصل های مختلف کتاب به آنها پرداخته میشود به طور خلاصه چنین است:
– چگونه پای سینمای ایران به اکران فرانسه باز شد؟
– چگونه پخشکنندگان فرانسوی به خرید فیلمها پرداختند و معیار سنجش و انتخاب آنها چه بود؟
– گفتگو با تعداد بسیاری از پخشکنندگان فرانسوی.
– لیست فیلمها و تاریخ به نمایش در آمدن فیلمهای ایرانی، و خلاصه قراردادها- تاثیر اقتصادی آن بر کارهای آینده فیلمسازان آنها.
– آمار فروش بسیاری از فیلمها و علت موفقیت و یا عدم موفقیت آنها بر پرده.
– چگونه فیلمهای ایران به جشنواره فرانسوی راه یافتد؟ از چه تاریخی و با کدامین جشنواره شروع شد و چه جوایزی گرفتند؟
– برای بهتر شناساندن سینمای ایران در شهرستانهای فرانسه، چه اقداماتی انجام میشد؟
– کدام فیلمهای ایرانی وارد واحدهای درسی نوجوانان فرانسوی شدند؟
– چگونه سینمای ایران سر از جشنواره کن در آورد؟ و چه مراحلی را پیمود؟
– جشنواره کن چه نقشی ایفاء کرد؟ ایران چگونه به قله نخل طلا رسید، چه مراحلی طی شد؟
– وقتی فیلمی به ویژه در مسابقه کن پذیرفته میشود، کدام تبصرهها به قرارداد با کمپانیهای خرید، اضافه میشود و چرا؟
– چه چیزی مایل بودید درباره کن بدانید و جرات نکرده بودید بپرسید؟
خارج از همه اینها فراموش نکنیم که شکلگیری و اساس سینمای ایران از فرانسه – ۱۷ تیر ۱۲۷۹ شروع شده بود که مضفرالدین شاه فیلم های کوتاه لومیر را درپاریس دیده، و حیرتزده شد و دستور خرید دوربین و فیلم سینمایی را به عکاس باشی میدهد و از او میخواهد که فیلمبرداری یاد بگیرد… و سینما به تهران برده میشود و حالا سینمای ایران از تهران به پاریس آورده شده است و از انقلاب به این سو نقش سفیر فرهنگی ایران را در خارج به دوش میکشد.
این بدهبستانهای سینمایی بین دو کشور جالب است. در ضمن اولین کتابی که درباره «صد سال تاریخ سینمای ایران»، به زیان خارجی نوشته شده، به زبان فرانسه در سال ۱۹۹۹ (محمد حقیقت) است و اولین جشنواره فیلمهای ایرانی در چهل سال اخیر در خارج از کشور، در فرانسه و درسال ۱۹۸۳ توسط نویسنده کتاب برپا شده بود که تا سال ۲۰۰۰ هرساله ادامه داشت.
فرانسه نقش قابل اعتنائی برای سینمای ایران به عهده داشته است.