سید رضا صائمی منتقد سینما در روزنامه اطلاعات نوشت :حسن فتحی،نویسنده و کارگردان سینما و تلویزیون، در گفتگو با روزنامه سازندگی، درباره سریال شهرزاد و حاشیه های آن گفت. آنچه که بیش از هر چیز جالب توجه و تامل بود، تیتر این گفتگو بود:«از شریعتی به شهرزاد رسیدم». تیتری که می توان ساعت ها درباره آن حرف زد و حتی مقاله و کتاب نوشت.
در واقع این فقط یک تیتر نبود، بلکه روایتی از یک عمر زندگی فکری و اجتماعی کارگردان و فراز و نشیب هایی بود که او در بستر تاریخ طی کرده بود و جهد و جهش ذهنی و درونی او بود تا از شریعتی به شهرزاد برسد.
در تشریح و تبیین این تجربه و تحول، فتحی به نکاتی اشاره می کند. البته این به معنای طرد و رد شریعتی به مثابه یک متفکر و مصلح اجتماعی تاثیرگذار نبود که فتحی فارغ از اراداتی که به شریعتی داشته و دارد،خودش نیز تاریخ خوانده و رفاقت دیرینه با سوسن و احسان فرزندان شریعتی دارد.
او اشاره می کند که شریعتی باعث شد بفهمم مبارزه با شاه از راه سلاح به جایی نمی رسد و در ادامه اشاره می کند وقتی هنر را جدی گرفتم از «شریعتی ایدئولوژیک» گذشتم و به «فرهنگ» رسیدم. این جابه جایی و تحول، قطعاً به راحتی و در زمان کم به دست نیامده، بلکه یک عمر، دست کم به اندازه ۳۰، ۴۰ سال لازم بوده تا فتحی و بسیاری از روشنفکران و هنرمندان ما به آن دست یابند.
این که دریاب اند که اتوپیا و جامعه آرمانی که روشنفکران انقلابی ترسیم می کردید، رؤیایی دست نیافتنی بود که تنها در عالم انتزاعی جدال های ایدئولوژیک جاذبه داشت، نه در کف خیابان تاریخ! که تاریخ، بازی های خود را دارد. قاعده و قوانین خود را. و از دل هست ها و نیست ها به هدف می رسد و آرمان های زیبا بدون محک تاریخ قابل تعریف و تصویر نیست. این سخن فتحی اما رد اندیشه ها و شخصیت شریعتی به مثابه یک متفکر نیست که خود در مکتب او پرورش یافته، بلکه به معنای عبور از ایدئولوژی به فرهنگ است. این که ریشه بسیاری از مشکلات تاریخی ما و راه حل تاریخی بسیاری از مشکلات ما را باید در فرهنگ جستجو کرد.
از شریعتی به شهرزاد رسیدن، از سیاست به سریال رسیدن نیست. از آرمان به واقعیت رسیدن است. از صورت به معنا پل زدن و دست یافتن به ساحت و ابزاری که بیش از سیاست و ایدئولوژی می تواند رهایی بخش باشد. از ترک روزمرگی به درک روزمرگیها، با فرهنگ هم آهنگ شدن. همان چیزی که رؤیاهای ما را نمی بافد، می سازد. خوشبختی را ترسیم نمی کند، ترمیم می کند. از شریعت به حقیقت رسیدن. فتحی اما درباره مخالفت با شریعتی به نکته زیبایی اشاره می کند که شاید حاصل مأنوس شدن او با فرهنگ و هنر است.
میگوید:«مخالفت با شریعتیسم نباید منجر به رد اندیشه های شریعتی شود.»و این نکته ای است که می توان از گفتمان خود شریعتی هم استخراج کرد. مشکل اینجاست،کسی که با هر ایسمی مخالفت می کرد و در برابر ایسم ها می ایستاد، به تدریج خود به ایسم بدل شد و این یعنی خیلی از ما شریعتی را درست نفهمیدیم.
واقعیت این است که از خوانش دوباره شریعتی، بدون عینک ایدئولوژی هم می توان به نقطه ای رسید که اکنون حسن فتحی به آن رسیده است. این که نگاه فرهنگی، بیش از نگاه ایدئولوژیک، می تواند ما را به درک درست وضعیت تاریخی خود برساند و گشایش حاصل شود. فرهنگ به لایه های درونی تر واقعیت ها راه می یابد و از آنچه هست سخن می گوید.
آنگاه که این شناخت با زبان هنر بیان و روایت شود، بهتر می توان به رویت تاریخ، جامعه و انسانی که در بستر آن زیست می کند، دست یافت و برای سعادت او راه نشان داد و نقشه کشید. هنر و فرهنگ صرفا روایت زیبایی شناسانه از امور نیست، بلکه واجد نوعی هستی شناسی و انسان شناسی تاریخی است که با زیبایی آمیخته شده و از پس آن
می توان زشت ها و پلشتی ها، ناراستی ها و کاستی ها را رصد کرد و در صلح با خویش و جهان به اصلاح امور دست زد. این چرخش گفتمانی، تغییر از سلاح به صلاح است و زبان فرهنگ و هنر صلاح انسان و جامعه است. کیمیایی که سخت به آن نیاز داریم. اگر جوامع و دولت ها و ملت ها به جای صرفاً تولید سلاح برای صیانت از خویش، به تولید آثار هنری و فرهنگی بیشتری بپردازند، قطعاً جهان جای زیباتری می شد. کاش در کنار شریعتی و شریعتی هایی که تاریخ را برای ما تئوریزه می کردند، شهرزاد و شهرزادهایی بودند که برایمان قصه می گفتند. قصه آنچه که هست، نه لزوماً آنچه که باید! از هست ها و نیست ها می توان جهان بهتری ساخت تا از باید ها و نبایدها.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- در اولین نشست «زیرمتن» مطرح شد؛ روایت «زالاوا» از جدال میان دو نظم/ باور به «جن» از واقعیت آن ترسناکتر است
- سینماتک خانه هنرمندان ایران برگزار میکند؛ «زیرمتن» با «زالاوا» کلید میخورد/ بررسی بینارشتهای فیلمهای روز
- واکنش سید رضا صائمی به برخی اظهار نظر ها درباره هوشنگ ابتهاج
- «بازگشت به خویشتن»؛ نقد منصفانه یک متفکر مناقشه برانگیز
- روایت سید رضا صائمی و افشین علیار از فیلم «بی همه چیز»/ این فیلم ما را به تامل در رفتارهای خودمان وا میدارد
- تهیه کننده تلویزیون مادر خرج است نه تهیه کننده !/ گفت وگو با سید رضا صائمی
- ردّپای شجریان در سینمای ایران
- سینمای ایران به هوای تازه نیاز دارد
- به مناسبت سپندارمذگان روز عشاق ایرانى، خطاب به سه شخصیت سینما، تلویزیون و شبکه نمایش خانگى
- سرپرست دفتر نمایش خانگی: لیست سیاه در انتظار تهیهکنندگان متخلف در نمایش خانگی است
- قاضی دادگاه بانک سرمایه: پولشویی در سریال «شهرزاد» در آینده مشخص خواهد شد
- فروش ۳۰میلیون تومانی ۸ فیلم
- واکنش علی ملاقلیپور به معلم انقلاب خواندن علی شریعتی
- سینما را خوب می شناخت/یادداشت سید رضا صائمی درباره ابوالفضل زرویی نصر آباد
- میزان دستمزد ستارههای «شهرزاد» چقدر بود؟
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- به دبیری حسن هندی فراخوان هشتمین مسابقه عکس سینمای ایران منتشرشد
- صداوسیما به از کرخه تا راین هم رحم نکرد!
- تهیهکننده سریال مطرح کرد؛ «سلمان فارسی» امسال به ایران میرسد؟/ پایان «بیزانس» در تابستان
- «شمعدانیها» به سنگلج میروند
- نمایش فیلم سینمایی «ایرو» در نیویورک
- کارنامهی درخشانِ یک پژوهشگرِ دلشیفتهی سینما/ نگاهی به کتاب «افسون پردهی نقرهیی»
- اعتراف آیامدیبی به «رایدهی غیرمعمول»/ «پری» سیاهپوست موفق بود؟
- «علت مرگ: نامعلوم» نامزد چهار جایزه جشنواره بینالمللی شانگهای شد
- آمار تماشاگران فیلم «درب» در سینماهای فرانسه
- آتش و باد کمکم میگسترد/ نگاهی به سریال «آتش و باد»
- بالاخره فیلمها تمام میشوند یا سینما؟!
- زمان و هزینه؛ چالشهای اصلی ساخت فیلم کوتاه
- راهنمای علمی تخیلی دیدن فیلم ترسناک
- خانه هنرمندان ایران برگزار میکند؛ آکادمی هنر و خلاقیت کودک و نوجوان
- «همه چیز همه جا به یکباره»؛ فیلمی در الفبای پستمدرن
- با حکم رئیس سازمان سینمایی؛ شورای سیاستگذاری جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان معرفی شد
- روزنههای امید/ نگاهی به فیلم «اقیانوس پشت پنجره»
- آکادمی فیلم اسپانیا از اصغر فرهادی تجلیل میکند
- بهرام رادان سخنگو شد
- ادریس البا در سریال «هواپیماربایی» بازی کرد
- دلتورو مخاطبان را شگفتزده کرد؛ نقشآفرینی کارگردان اسکاری در سریال محبوبش/ پرونده «بری» بسته شد
- پرتره لئوناردو دیکاپریو یک میلیون دلار فروش رفت
- صاحب فرزند شدن آل پاچینو در ۸۳ سالگی/ تفاوت سنی فرزندان رابرت دنیرو ۵۱ سال شد
- «ناکجا» آماده حضور در جشنوارههای ملی و بینالمللی میشود
- «قطع فوری» پرفروشترین و پرمخاطبترین فیلم هنروتجربه شد
- همزمان با ولادت امام رضا (ع) منتشر شد؛ خاطرات صدرعاملی از عزت الله انتظامی و خسرو شکیبایی
- در پانصد و سیوهشتمین برنامه سینماتِک خانه هنرمندان ایران مطرح شد؛ نسلی که ائتلاف سکوت را میشکند
- چهار فینالیست ایرانی در جشنواره قابهای اثیری
- نشست خبری مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره خانه سینما / گزارش تصویری
- سامانه هوشمند حملونقل همراه اول به پست رسید