سینماسینما، علی ظهوریراد
مریم بحرالعلومی در نخستین ساخته سینمایی خود، «پاسیو»، سعی کرده به سیاق بعضی فیلمهای اجتماعی چند سال اخیر، با نمایش مشکلاتی که بخشی از آنها در جامعه به دلیل تفاوت دیدگاه نسلها یا قومیتهای مختلف با یکدیگر است، روایتی از تلاش برای حل این مشکلات را ارائه دهد، اما ضعف فیلمنامه و وجود حفرههای داستانی در این فیلم به قدرت و باورپذیری داستان آن لطمه زیادی زده است.
فیلم در دادن اطلاعاتی که میتواند به پیشبرد داستان و درک آن توسط تماشاگر کمک کند، خست زیادی به خرج میدهد. به نظر میرسد چون اصولا قرار نبوده ما با یک راهحل در داستان روبهرو شویم، طرح مسئله اصلی فیلم که تمام شخصیتها درگیر آن هستند، عملا تا جایی نزدیک به انتهای فیلم طول میکشد. این اطلاعات اندک که در میان خردهداستانهای متعدد فیلم پراکنده شده، شبیه پازل هزار تکهای است که بیننده برای فهم دقیق آن نیاز به دیدن چند باره فیلم دارد. ضمن اینکه هر مخاطبی ممکن است حوصله حل کردن یک پازل هزار تکه را نداشته باشد و این مسئلهای است که میتواند مخاطبان بالقوه فیلم را کم کند.
اگر بخواهیم به نقاط قوت فیلم اشاره کنیم، بیشک بازی خوب بازیگران مهمترین نقطه قوت آن است. از بازی خوب محدثه حیرت در نقش دختری که تلاش دارد در این دنیای باری به هر جهت که بارها عشق و احساسش را لگدمال کرده، سهمی برای خود بیرون بکشد تا فردای بهتری را برای خودش بسازد، تا بازی حیرتانگیز و بهیادماندنی یاسمن ترابی که یک دختر پر از شور و عشق و هیجان و در عین حال یک انسان زخمخورده و خسته است و هر دو این حالتها را بهخوبی در فیلم به نمایش میگذار. بیشک میتوان گفت که بحرالعلومی تمام تلاش خود را برای هدایت خوب بازیگران به کار گرفته و در این کار تا حد زیادی موفق بوده. ضمن اینکه نباید بازی خوب کریم امینی را در نقش عاشقی که پس از سالها به دنبال عشقش برگشته و برای به دست آوردن آن دست به هر کاری میزند، از یاد برد. با اینکه گریم کلیشهای و شخصیتپردازی تا حدی ناپخته او دست این بازیگر را در اجرا تا حدی بسته بود، اما امینی به شکل قابل قبولی توانست از پس این نقش بربیاید.
یکی از جنبههای هوشمندی بحرالعلومی در انتخاب بازیگر استفاده از شمایل سینمایی پوریا پورسرخ در یک نقش کوتاه اما مهم در فیلم است. صاحب یک پیتزافروشی که کاراکتر یاسمن ترابی به او دل بسته است و پورسرخ با همان شمایل جوان خوشسروزبان و خوشتیپ و پولدار که در بسیاری از فیلمهای سینمای تجاری برای او ساختهاند، در برابرش قرار میگیرد و در بخشی از فیلم شاهد این رابطه ظاهرا شیرین هستیم. باورپذیری و جذابیت این رابطه و در ادامه شوکی که به بیننده پس از پایان دردناک آن وارد میشود، نتیجه همین شمایل سینمایی پورسرخ و انتخاب درست او توسط کارگردان برای این نقش است.
همانگونه که پیش از این اشاره شد، ضعف فیلمنامه مهمترین مشکل «پاسیو» است. همانطور که روزگاری زندهیاد کیارستمی مقلدان بیشماری داشت، این روزها تقلید از اصغر فرهادی مد روز شده و خیلی از افراد سعی میکنند با پایان باز یا مسکوت گذاشتن بخشهایی از داستان که احتمالا باید در ذهن بیننده شکل بگیرد، فیلم اجتماعی تاثیرگذار بسازند، درحالیکه هرگز در این مسئله موفق نیستند. داستان فیلم با خلأهای زیاد و تغییر رفتار ناگهانی شخصیتها به شکلی بیننده را شوکه میکند که گاهی حس میکنیم قطعاتی از یک فیلم دیگر را وسط «پاسیو» چسباندهاند و این شخصیت همان کسی نیست که چند دقیقه قبل او را دیدهایم. حتی زمینهچینی خوبی هم برای دلیل این تغییر شخصیتها در داستان بیان نمیشود و ما تنها شاهد چرخش ۱۸۰درجهای رفتار آنها هستیم و فقط در چند مورد معدود از این تغییر رفتارها مثل وقتی که پوران (بهناز جعفری) از سقط جنین منصرف میشود، پسزمینه یا دلایل منطقی برای این رفتارها را میبینیم. تحول ناگهانی شخصیتها یا رها کردن بیننده در ناآگاهی ترفندی برای نویسنده بوده تا نقاط خالی فیلمنامهاش را توسط ذهن تماشاگر پر کند، اما نبود پسزمینه مناسب از شخصیتها در داستان و عدم وجود نشانههایی در فیلم که تماشاگر به واسطه آن در انجام این کار موفق باشد، به کار لطمه زیادی زده است.
«پاسیو» فیلم خوشریتمی است که حوصله تماشاگر را سر نمیبرد و تلاش زیادی دارد که به مخاطب خود احترام بگذارد. البته بعد از ساخت فیلم کمدی، ساخت فیلم اجتماعی این روزها راحتترین روش برای ورود به سینماست و مریم بحرالعلومی هم از این راه تلاش کرده اولین تجربه کارگردانی فیلم بلند خود را انجام دهد و از همین کار اول نشان داده که در این کار چندان هم ناموفق نبوده و حداقل بخشهایی از کار را که به او مربوط بوده، بهخوبی انجام داده است. میتوان ایرادات این کار را با کمی اغماض به عنوان یک فیلم اول قبول کرد و منتظر ماند تا ببینیم این کارگردان در ادامه مسیر کاری خود قرار است به چه سمتی برود
منبع: ماهنامه هنروتجربه

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- سینمای اجتماعی، مشق آدم بودن است/ نگاهی به فیلم «شهربانو»
- «تریپلکس» بهترین فیلم کوتاه ژانر وحشت جشنواره برزیلی شد
- مصایبِ مادرانهی شهربانو/ نگاهی به فیلم «شهربانو»
- «شهربانو» تنها فیلم سینمایی از ایران در جشنواره جهانی سیدنی
- آغاز اکران آنلاین «شهربانو» از ۱۰ اسفند
- اولین گردهمایی جوانان کانون کارگردانان سینما برگزار شد/ سینما به سمت حذف کارگردانان صاحب فکر و اندیشه میرود
- «شهربانو» در رقابت زردآلوی طلایی ارمنستان
- اعلام اسامی فیلمهای بلند ایرانی راهیافته به جشنواره جهانی فیلم فجر
- «قطع فوری» به صداگذاری رسید/ پایان تدوین
- حسین ملکی در جوار خسرو شایگان آرام گرفت
- تنهایی مادرانه/ کوتاه درباره فیلم «شهربانو»
- فیلمبرداری «قطع فوری» آغاز شد
- صداگذاری «شهربانو» پایان یافت
- «شهربانو» با دو بازیگر جدید به خط پایان رسید/ رونمایی از اولین تیزر پشت صحنه
- گلاره عباسی بازیگر جدید «شهربانو»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- جدول ستارههای منتقدان بینالمللی به فیلمهای جشنواره کن (۵)
- پروانه نمایش برای دو فیلم صادر شد
- جبلی در جمع دانشجویان مطرح کرد؛ شبکه خبر را برای «متروپل» به خط کردیم، گفتند بس است!/ تحت فشاریم
- یک پایان اسرارآمیز/ نگاهی به فیلم «لامینور»
- گزارشی از دومین روزِ دومین جشنوارهی ملی فیلم کرمان/ از مشیریِ سینمای آزاد تا مشیریِ مستندساز
آخرین ها
- یک پایان اسرارآمیز/ نگاهی به فیلم «لامینور»
- فَرِّ فرهنگستان هنر به هادی حجازیفر رسید
- جدول ستارههای منتقدان بینالمللی به فیلمهای جشنواره کن (۵)
- جبلی در جمع دانشجویان مطرح کرد؛ شبکه خبر را برای «متروپل» به خط کردیم، گفتند بس است!/ تحت فشاریم
- سیلی سرخ/ نگاهی به فیلم «مجبوریم»
- لغو اختتامیه یک جشنواره تئاتری/ اداره کل هنرهای نمایشی با داغدیدگان حادثه ساختمان متروپل همدردی کرد
- برگزاری مجامع عمومی عادی سالیانه، عمومی عادی بهطور فوقالعاده و عمومی فوقالعاده همراه اول
- آغاز اکران «پسران دریا» از فردا/ فیلم افشین هاشمی در جشنواره بوسان نمایش داده میشود
- حمید فرخنژاد و احسان عبدیپور نامزد جایزه «سپتیمیوس» شدند
- فیلمهای کوتاه با موضوع موزه و میراث فرهنگی در موزه سینما اکران میشوند
- در جلسه نقد و بررسی «تیغ پنهان» مطرح شد؛ فیلمسازی که تماشاگرپسند است/ این ساموراییها دوست ندارند شمشیر بکشند
- خشم تان را روی موج رادیو مهار کنید
- پروانه نمایش برای دو فیلم صادر شد
- گزارشی از دومین روزِ دومین جشنوارهی ملی فیلم کرمان/ از مشیریِ سینمای آزاد تا مشیریِ مستندساز
- روایت سینما از آزادسازی خرمشهر و مقاومت مردم این شهر
- انتقاد تند ابراهیم ایرجزاد از علی عباسی/ میخواستی قانون را دور بزنی
- ابلاغ برنامه پنج ساله انجمن سینمای جوانان ایران
- قصه های مادربزرگ را از رادیو سلامت بشنوید
- گناهکار باشم یا بیگناه، مساله این است!/ نگاهی به فیلم «مُهر پنجم»
- ستارههایی که منتقدین فرانسوی و بینالمللی به «عنکبوت مقدس» دادند
- معرفی نوازندگان نمایش موزیکال «دیو و دلبر»
- سیمافیلم در اطلاعیهای اعلام کرد: ساخت سریال «موسی(ع)» به کارگردانی حاتمیکیا متوقف نشده است
- پایداری شبکه همراه اول در مناطق زلزلهزده استان سیستان و بلوچستان
- تقدیر از موزه سینما در هفته میراث فرهنگی/ موزه سینما آلبوم خانوادگی سینماست
- نرگس محمدی، پروین اعتصامی میشود
- نمایندگان صنوف سینمایی از شورای راهبردی اکران استعفا دادند
- گزارشی از اولین روز دومین جشنوارهی فیلم کرمان/ سینمای آزاد، تنها جنبش سیستماتیک سینمای ایران
- جدول ستارههای منتقدان بینالمللی به فیلمهای جشنواره کن (۴)
- اعلام مصوبات شورای راهبردی اکران/ دو فیلم تازه برای اکران از سوم خرداد معرفی شدند
- گفتگو با سیدجمال ساداتیان/ ممیزیها ناشی از اعمال قدرت به وزارت ارشاد است