مسعود میر /روزنامه‌نگار
چند روز پیش گزارشی منتشر کردیم درباره فیلمسازانی که فیلم‌هایشان را از جشنواره بیرون کشیدند و یادآوری کردیم که همین فیلمسازان با خیال راحت و بدون کوچک‌ترین حرف و حدیثی فیلم‌هایشان را در نوبت‌های طلایی اکران به‌خصوص در اکران نوروز به نمایش درخواهند آورد. حالا اما روابط عمومی سازمان سینمایی خبر از یک اتفاق جدید در چرخه اکران سینماها داد؛ خبری که در آن مدیرکل سینمای حرفهای سازمان سینمایی تأکید‌کرده: « باتوجه به اینکه آیین‌نامه اکران نوروزی هنوز نهایی نشده است و سرگروه‌ها مشخص نیستند امکان ثبت قرارداد برای اکران نوروزی مردود خواهد بود و مورد تأیید ما نیست». او همچنین به یک نکته مهم دیگر هم اشاره کرده و گفته: «البته فیلم‌هایی که در جشنواره فیلم فجر متقاضی بودند برای اکران نوروزی اولویت خواهند داشت».
شاید مهم‌ترین نقطه قوت چنین تصمیمی گفتن یک نه بزرگ به همه فیلمسازانی باشد که در این سال‌ها با استفاده از سلیقه سطحی مخاطب عام سینما، کمدی‌هایی بی‌مایه ساختند و در بزنگاه روزگاری که مردم کلافه هستند فیلم‌هایشان را به گران‌ترین قیمت ممکن با سرمایه بسازبفروش‌ها و دلال‌های مدرن فرهنگی ساختند و جیب‌شان را پر کردند و سطح سلیقه عمومی درباره سینما را ده‌ها رتبه به عقب بازگرداندند.
از سوی دیگر اما برکسی پوشیده نیست که همین کمدی‌های نامطلوب، چراغ سینماها را روشن نگه داشتند و آمار مرگ‌ومیر سالن‌های سینما در شهرها را کاهش دادند.
این یک بزنگاه واقعی برای سینمای ایران است؛ بزنگاهی که یک سوی آن مقاومت برای یکه‌تازی بعضی فیلمسازان و تهیه‌کنندگان است و یک سوی دیگر آن هراس از نفوذ بی‌حد و حصر دولتی‌ها در تصمیم‌گیری‌های سینمایی و احتمالا بروز دردسرهای اقتصادی برای سینمادارهایی خواهد بود که دلشان به همین اکران نوروزی و فروش بالای فیلم‌های طنز خوش است.
پرهیز از برخوردهای احساسی و بخشنامه‌ای
کارگردان پرفروش‌ترین و بی‌رقیب‌ترین فیلم امسال در گیشه، سال قبل فیلمش را به جشنواره فیلم فجر ارائه نداد. او درباره اظهارنظرهای یکی، دو کارگردانی که در این دوره ابتدا فیلم‌شان را به دفتر جشنواره فرستادند و سپس از رقابت انصراف دادند روایت جالبی دارد و معتقد است: «من این رفتار عجیب را نمی‌پسندم اما به گمانم این تصمیم سازمان سینمایی درباره اکران نوروزی کمی احساسی است و مدیران سینمایی باید از این رفتارهای احساسی فاصله بگیرند و سعی کنند رفتاری منطقی و با قاعده بروز دهند. به هر حال چه دوست داشته‌باشیم و چه نه، قاعده بر عرضه و تقاضا استوار است و وقتی صاحب فیلم و سینمادار از اکران فیلم‌ها رضایت دارند دولت نباید اینگونه به مسائل ورود کند». ابوالحسن داوودی به همشهری می‌گوید: «به گمان من مشکل بزرگ‌تر از این حرف‌هاست و چون مناسبات مشخصی نداریم که براساس آن دریابیم حق و حقوق هرکسی چقدر است و دولت چقدر می‌تواند در اینگونه مناسبات دخالت کند و از سوی دیگر مناسبات اجتماعی و اقتصادی چقدر در این تصمیم‌گیری‌ها سهیم هستند با این ابهامات روبه‌رو هستیم و شاهد اینگونه حکم‌های حکومتی خواهیم بود. ما در دوره‌ای فقط به سینمای جشنواره‌ای فکر کردیم و در دوره‌ای به آغوش گیشه غلتیدیم و گمان کردیم سینما فقط اقتصاد است. حالا هم گویی در بر همان پاشنه می‌چرخد».
کارگردان «هزارپا» البته معتقد است که در طول این سال‌ها کمتر مدیری با تفکر بلندمدت روی کار آمده و معمولا تصمیم‌گیری‌ها حول و حوش خودشان را ملاحظه می‌کنند و از گرفتن تصمیماتی که برای صیقل‌خوردن و نتیجه‌دادن نیاز به زمان دارد پرهیز کرده‌اند.
داوودی درباره این نکته که در شرایط فعلی فیلم‌های سطحی به راحتی در فصل طلایی اکران به نمایش درمی‌آیند هم می‌گوید: «من معتقد به زمان خوب و بد اکران نیستم و مطمئن هستم اگر شما فیلم خوبی داشته باشید که بتواند مخاطب را جذب کند همه‌‌چیز حل می‌شود». او همچنین به دوره مسئولیت خودش در شورای صنفی نمایش اشاره می‌کند که در آن، ۲دوره کاملا مرده اکران را بدل به زمان‌های طلایی فروش فیلم‌ها کرده است: یکی‌ماه رمضان و دیگری روزهای بعد از جشنواره فیلم فجر.
مراقب آمریت اشتباه باشیم
کارگردان فیلم پرفروش سال ۹۷معتقد است: «اگر برنامه‌ریزی صحیحی وجود داشته باشد که براساس آن چیدمان و تنوع فیلم‌ها درست باشد و قوانین مربوط به کف فروش در تابستان و زمستان انعطاف لازم را داشته باشند چیزی به نام فصل طلایی و فصل مرده اکران نخواهیم داشت». او می‌گوید: « مدیران فرهنگی باید مراقب باشند که مناسبات طبیعی را مشمول آمریت از بیرون نکنند، حالا چه این آمریت مافیای اکران باشد، چه آمریت سرمایه و چه آمریت دولت. باید دقت داشته باشیم که شوراهای صنفی رفتارهای ابهام‌آمیز بسیاری دارند و مدیریت سینمای کشور هم با گفتار و عکس‌العمل‌های احساسی مسائل را پیچیده می‌کند. اصلا نباید برای رفتار غیرحرفه‌ای یک یا چند نفر همه تنبیه شوند. من مطلقا از فیلم‌هایی که به مقصود کیسه‌اندوزی و تجارت ساخته شده و می‌شوند دفاع نمی‌کنم بلکه از واقعیتی به نام تعادل حرف می‌زنم».
سینمادارها ضرر می‌کنند اما…
«اگر قرار باشد فقط کسانی که به پرکردن جیب خودشان فکر می‌کنند برنده معادلات سینمای کشور باشند که سنگ روی سنگ بند نمی‌شود. من معتقدم بالاخره بین کسانی که با مرارت فیلم‌شان را برای جشنواره فجر آماده کردند و در اختیار جشنواره قرار دادند با آنهایی که فیلم‌شان را ندادند باید فرقی گذاشته شود.»؛ این حرفهای غلامرضا فرجی، نایب‌رئیس انجمن سینماداران است که بیش از خیلی‌ها در سازمان سینمایی از ارتباط فروش فیلم‌های سطحی با روشن‌ماندن چراغ سالن‌های سینما مطلع است. او به همشهری می‌گوید: «پس‌زدن فیلم‌هایی که احتمالا پرفروش هم خواهند بود در اکران نوروز، به نفع سینمادارها نیست اما باید تصمیم‌گیری قاطعی وجود داشته باشد تا عده‌ای فکر نکنند می‌توانند در سینما هر کاری خواستند انجام دهند». او در واکنش به این موضوع که مثلا ۲فیلم پرفروش امسال و سال قبل هم در جشنواره حضور نداشتند، می‌گوید: « بله. فیلم‌های «نهنگ عنبر۲ »و «هزارپا» در جشنواره نبودند اما رفتار سازندگان آنها با جشنواره کاملا محترمانه بود. من فیلم‌های بسیار دیگری هم سراغ دارم که باب میل جشنواره نبودند اما خروجی خوبی در سینماها داشتند».
همشهری