آیدین آغداشلو نقاش سرشناس با نگارش متنی درباره بهرام بیضایی این هنرمند را آبروی نسل خود و نسلهای بعدی دانست.
آغداشلو درباره بیضایی نوشت:
بهرام بیضایى آبروى نسل ما و نسل هاى بعدى است و من به نیابت از نسل خودم و بزرگانى که در میانشان پرورده شدم نهایت احترام و ستایش خودم را نثارش مىکنم. سر تعظیم خم مىکنم در مقابلش و امیدوارم که سال هاى دراز شاهد حضور بى همانند و شگفت انگیزش باشیم. پیش خودم فکر مىکردم درباره بهرام بیضایى چه مىشود نوشت؟ و در چه مدتى و از جانب چه کسى؟ تصور من اگر شکلى به خودش بگیرد تصویر جوانى است که راه درازى را با شایستگى و کار و استعداد و لیاقت و هوشمندى طى مى کند.
لحظه اى چشمانش را باز مىکند و مىبیند بر سر چهارراهى قرار گرفته که چهارراه بزنگاه است؛ بزنگاه تاریخى. این چهارراه از سویى گذشته را به حال و از سویى شرق را به غرب متصل مىکند. نمى شناسم کسى را که با چنین جامعیتى و با چنین نیروى زاینده و بالنده اى، جایگاه خودش، معناى دورانش و تمامى آن چیزى که از تاریخ و اساطیر گذشته به او رسیده را حامل باشد و این بار امانت را تا به امروز در نهایت شایستگى حمل کرده باشد. من در نسل خودم چنین بزرگ و بزرگوارى را سراغ ندارم و امیدوار هستم که این دانسته باشد براى همه ما که در جوار و همراه چه کسى زندگى کردیم و شکرگزار باشیم، قوت قلب به او بدهیم و سعى کنیم نیرویمان را به نیروى تمام نشدنى او متصل کنیم. بداند که تنها نیست و ما بدانیم که تنها نیستیم. نگاه بهرام بیضایى یک نگاه تاریخى است.
پیش از آنکه یک اشاره مختصر به این مبحث بکنم و بگذرم باید اشاره دیگرترى بکنم به جامعیت او. هر کسى بر حسب سهم و حد و دانش خودش با وجهى از بهرام بیضایى آشنا شده، وجهى از او را تحویل گرفته و من که خود به غلط مدعى صاحب وجوه متعددبودن بودم و هستم، در مقابل او همچنان سر تعظیم فرود مى آورم. میزان دانش او در باب اساطیر گذشته ما، در باب اساطیر جهانى و خصوصا در باب اساطیر شرق بى حد و حصر است. شناخت او از آنچه که در جهان متمدن امروز مىگذرد، در همه سوى، شناختى همراه و همیشگى است. چیزى نیست که بر او، بر دیدگان او پوشیده مانده باشد. تسلط بى حد و حصر او به نثر فارسى، نشان دهنده تداوم غریب و شگفتانگیزى است که چگونه و چطور یک زبان زنده مىماند و زندگى خودش را در زایش هاى متعددى به وسیله هنرمندان بزرگش ادامه مىدهد.
باقى ماندن زبان زیبا و فاخر فارسى و تداوم حیاتش، نه به خاطر لغاتى است که فرهنگستان ها وضع مىکنند بلکه به خاطر حضور بهرام بیضایى و امثال اوست که این زبان را در پالایشى مجدد با حفظ معنا و حرمتش زنده نگه مىدارند.این یکى از فاخرترین نمونه هاى نثر فارسى است. این اداى به تصنع، نثر بیهقى را درآوردن نیست که بسیار مرسوم بود؛ این یک زایش مجدد است، این سیلان زبان زنده اى است در روح و ذهن و استعداد بى نظیر انسانى که به شایستگى حامل آن معناست. اشاره کردم که نگاه بهرام بیضایى در مجموع نگاهى تاریخى و اساطیرى است اما این نگاه تاریخى و اساطیرى زمان حال ما را شامل مىشود که باقى مى ماند، این زمان حال است که در نوشته هاى او، در آثار او به نمایشى مجدد درمىآید؛ نگاه او به گذشته، به این که چرا چنین شد. و این چرا چنین شد در یکى از مهمترین آثار او یعنى مرگ یزدگرد تعقیبى شایسته را برایمان دارد و قطعا این نمایش یکى از مهمترین نمایشهایى است که در طول تاریخ ادبیات نمایشى ایران نوشته شده.
نگاه تاریخى منجر و معطوف مىشود به اینکه ما که هستیم، تبار ما چیست؟ از کجا آمدیم؟ و اگر تاریخ مستقیما جواب این را نمى دهد، اساطیر شاید به نوعى جواب را مى دهند؛ جستجوى ما براى اینکه گذشته مان را بشناسیم و جایگاه امروزمان را. اگر در این فرصت کوتاه مخیر باشم که تکهاى شگفتانگیز و بى نظیر از آثار او را مثال بزنم، اشاره خواهم کرد به قسمتى از فیلم مسافران که در تلفیقى شگفت انگیز و حیرت انگیز در صحنه اى که حاضران در یک دایره نشستند و تک تک کسانى که با اندوه و زارى عذر تقصیرشان را مىخواهند و نقش خود را اجرا مىکنند. در این تلفیق شگفت انگیز، صحنه دایره تئاتر انگلستان قرن شانزدهم، صحنه گرد تعزیه ها، تمامى آداب و مراسمى که بسیار بسیار شناخته شده است، در قالبى جدید بدون سر سوزنى اضافات، بدون ذره اى ادا، در یک جا جمع، فراهم و تلفیق شد و قطعا یکى از فاخرترین و عالىترین نمونه هاى استعداد درخشان یک هنرمند یگانه ایرانى را براى همیشه ثبت کرده و باقى مىگذارد.
براى من بسیار اسباب وهن و تاسف است که هنرمندى چنین کوشا، چنین بزرگ، چنین پرکار، سرشار از فکرهاى درخشان، سرشار از معانى بازگوشده که یکى پس از دیگرى در ذهن و در دست و در معناى او پیاپى جریان پیدا مىکند، براى هنرمندى چنین نیرومند، در تناقضى غم انگیز میزان کار کمترى حاصل شده باشد. او در این دهه عمرش قطعا شایسته ترین دوره کار خودش را دارد تجربه مىکند، به ثمر رسیدهترین دوران اوست و باید که در این دوران دهها نمونه از عالىترین تصورات و تفکرات و تاملات خودش را شکل بدهد و براى همه باقى بگذارد. البته که چنین خواهد بود و البته که چنین خواهد شد.
منبع: رزونامه آرمان

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- پاسخ تند علی عباسی به «بهمن فرمانآرا»
- سپیدنامهی پایان شب سیه
- برشهای کوتاه/ بهرام بیضایی از شخصیت سیاه و ریشههای اساطیری آن میگوید
- برترینهای سینمای ایران در صد سال اخیر به انتخاب نویسندگان سینماسینما/ بخش چهاردهم
- زنان را به نام خودشان بخوانید/ گزارشی درباره نسبت زنان و سینما
- برترینهای سینمای ایران در صد سال اخیر به انتخاب نویسندگان سینماسینما/ بخش چهارم
- رشک برانگیز و محبوب/ به مناسبت سالگرد درگذشت زاون قوکاسیان
- حکایت مرد دانا
- همکاری کیومرث مرادی و فرشاد فزونی/ «آژی دهاک» بهرام بیضایی روی صحنه میرود
- بهرام بیضایی با کابوسهای خود چه میکند؟!
- گفتوگو با پروانه معصومی، برنده نخستین جایزه بازیگری زن جشنواره فجر/ بیهیاهو زندگی کردم
- سینمای کودکان و نوجوانان (۱)/ نگاهی به «باشو غریبه کوچک»/ باشو، شاهدی برای زندگی در جنگ
- تولد بیضایی و یک سکانس طلایی (۱۴)/ فریبا اشوئی
- تولد بیضایی و یک سکانس طلایی (۱۳)/ گلاره محمدی
- تولد بیضایی و یک سکانس طلایی (۱۲)/ علی اصغر کشانی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- کارگردان فیلم توقیفشده «شاهین»: ۲۹ روز سکوت کردیم/ از همکارانم تشکر میکنم و عذر میخواهم
- نمایش ۲ فیلم ایرانی در بخش مسابقه سیوهشتمین جشنواره فیلمهای پلیسی فرانسه
- بلژیک، آلمان، شانگهای سه مقصد بعدی « دشت خاموش»
- روایتی تازه از محمدرضا شجریان در «سیاوش در آتش»
- لوگوی «زخم کاری» منتشر شد/ معرفی عوامل سریال جدید مهدویان
آخرین ها
- اکران فیلم جدید سلمان خان، همزمان در سینما و پلتفرم/ اوج گرفتن کرونا در هند
- روایت و نقد «سرایدار» در نوزدهمین قسمت پادکست «سینما، خاطره» + ویدئو
- پایان سومین جشنواره پیشگیری از سوانح و حوادث در رادیو
- انتشار مستر کلاس نامزد اسکار/ برت مورگن از مستند بیوگرافی صحبت میکند
- «قصیده گاو سفید» به جشنواره ترایبکا دعوت شد
- لوگوی «زخم کاری» منتشر شد/ معرفی عوامل سریال جدید مهدویان
- بلژیک، آلمان، شانگهای سه مقصد بعدی « دشت خاموش»
- نمایش ۲ فیلم ایرانی در بخش مسابقه سیوهشتمین جشنواره فیلمهای پلیسی فرانسه
- «دانتون ابی» دوم از راه میرسد/ تولید فیلم شروع شد
- روایتی تازه از محمدرضا شجریان در «سیاوش در آتش»
- کارگردان فیلم توقیفشده «شاهین»: ۲۹ روز سکوت کردیم/ از همکارانم تشکر میکنم و عذر میخواهم
- فیلمبرداری «تا فردا» به تهیهکنندگی نیکی کریمی پایان یافت + عکس
- برشهای کوتاه/ مستند مسافران بین ۲ دنیا
- چماق عطاران
- فرزین محدث «قصاف» را به صحنه میبرد
- اطلاعات جدید از مراسم اسکار ۲۰۲۱/ ماسک جلوی دوربینها الزامی نیست
- افزایش ظرفیت استفاده از مکانهای سربسته در کالیفرنیا
- «انبار» بهترین فیلم جشنواره رومانی شد
- «تیتی» ساخته آیدا پناهنده آغازگر دهمین دوره جشنواره فیلمهای ایرانی استرالیا
- تغذیه و سلامتی در ماه رمضان در رادیو
- «قاتلان ماه کامل» اسکورسیزی مقابل دوربین رفت
- فیلم سینمایی «شاهین» توقیف شد
- فقط یک گلوله!
- پاسخ تند علی عباسی به «بهمن فرمانآرا»
- نمایش آنلاین «تابستان داغ» در سوئد
- «هوشنگ منصور خاکی» بازیگر پیشکسوت درگذشت
- فیلم کوتاه «دوسولوپین» به جشنواره آمریکا رسید
- مجموعه نمایشنامه «آرزوی کودکی» منتشر شد
- وقتی صدایی همیشه در دلت لانه کرده
- عوامل سریال «اسپینجر» هر دو هفته یک بار تست می دهند /هزینه هربار تست کرونا ۲۵ میلیون تومان است