سینماسینما، افشین اشراقی – دریاچه ماهی در صداگذاری، ناخواسته، رویکردی فاصلهگذارانه را برگزیده است. در اغلبِ صحنهها صدای خارجِ قاب (بهطور مشخص آمبیانس)، سوارِ بر صدای درونِ قاب است و این نقص، حواسِ تماشاگران را پرت میکند و از فیلم دورشان. نگارنده فیلم را در پردیسِ سینماییِ کاپریِ گرگان تماشا کرد و با توجه به بهروزبودنِ کاپری، بعید میداند که مشکلِ پیشین از سیستمِ صوتیِ سالن باشد (حتی اگر این مسئله خلافِ واقع باشد فیلم باز هم – در بخشِ صدا –کاستیهایی دارد که نمیشود به سیستم پخش مربوطشان دانست). در ادامه، درنگ میکنیم بر صدای چند پلان و صحنهی دستچینشده از این فیلم.
در اوایلِ فیلم جمعی از فرماندهانِ عملیات کربلای پنج، نادر فلاح را درونِ کانتینر میفرستند تا شنوندهی پیشگوییهای بهظاهر هپروتیاش نباشند. بعد از مدتی، رزمندهای درِ کانتینر را میگشاید و پیش او میآید، صدای همهمهی کمتنشِ رزمندگان از بیرونِ کانتینر به گوش میرسد. منتها آمبیانسِ این پلان، از ترسیمکردنِ فضای جبهه و جنگ (حتی در زمانِ آتشبس) ناتوان است و پشتِ قاب را بیشتر به همایشی کوچک در سالنِ کنفرانس همانند کرده است.
در اواسطِ فیلم، دو شخصیت در ماشین نشستهاند و بگومگو میکنند. در این پلان، دوربین از بیرون و در مدیوملانگ، ماشینِ متوقفشده را از روبهرو در قاب گرفته است و صدای شخصیتهای درونِ ماشین و عبور و مرورِ وسایل نقلیه نیز – هردو تقریباً به یک اندازه – بهوضوح شنیده میشوند. پرسش اینجاست: صدای این پلان از چه منطقی پیروی میکند؟ صدای شخصیتها با وجود اینکه در ماشیناند و گاهی سر میچرخانند، تمامرخ شنیده میشود. اینکه شخصیتها از ما دور اند و صدایشان به ما نزدیک، قراردادی کاملاً پذیرفته شده است و ایراد محسوب نمیشود. مشکل این است که صدای رفتوآمدِ وسایل نقلیه همان حجمی را دارد که گفتوگوها (شنیدهشدنِ یکسانِ ایندو صدا مطابق با منطقِ دنیای عینی نیست و لزومی هم ندارد که باشد). منطقِ پلان و موقعیتِ مکانیِ سوژهها اینطور حکم میکند که صدای عبور و مرور به پسزمینه رانده شود. در شکلِ فعلی، رفتوآمدِ ماشینها نویزی نامطلوب است.
در صحنهای از فیلم پیرزاده سرزده به دفترِ همکارش میرود. هنگام گفتوگو با منشی، صدای موسیقی از اتاقِ رئیس به گوش میرسد. به نظر میرسد که او وُلومِ دستگاهِ پخشِ موسیقی را چسبانده است به سقف؛ او سرخوشِ پیروزی است و نشئهی موسیقی. نکتهای که پیرزاده با لحنی کنایهآمیز بدان اشاره میکند. اما وقتی همراهِ پیرزاده به اتاقاش پا میگذاریم صدا همان حجمی را دارد که در پلانِ قبلی داشت.
و این هم مثالِ آخر: فلاح به خانهی ستاره اسکندری میرود. بیرونِ خانه، جیرجیرکها در حالِ همنوازیاند. در پلانِ بعدی با اینکه واردِ خانه شدهایم، حجمِ صدای جیرجیرکها همچنان مثل پلان قبلی است (حتی اگر در و پنجرهها چهارطاق هم باز بودند باز هم تداومِ صدای جیرجیرکها میتوانست وصلهای ناجور باشد. البته فیلم در فصلِ پاییز میگذرد و میبینیم که درِ هال بسته است). این یکی شاید ایرادی جزئی و بیاهمیت باشد. اما باید در نظر داشت که گاهی همین لغزشها باعثِ مخدوششدنِ حسِ پلان و یا صحنه میشوند.
موسیقیِ نادیجتیکِ دریاچه ماهی بیش از حد پرحجم است و آزاردهنده. به این معنی: زمانِ زیادی را به خود اختصاص داده است، تأکیدگذاریهایش نالازماند و خارج از ظرفیتِ عاطفیِ صحنهها. نیز، شلوغ است و چندان متناسبِ با متن نیست. این موارد، رویهمرفته، باعث شدهاند که موسیقی تحمیلی جلوه کند. احتمالاً بسیاری از تماشاگرانِ دریاچه ماهی با این نظر موافقاند: خیلی جاها به حضورِ موسیقی نیاز نبوده است.
سازندگانِ دریاچه ماهی (صدابردار و طراح صدا و صداگذار و کارگردان) کوشیدهاند تا بهرهجُستن از صدای خارجِ قاب، فضای شنیداریِ فیلم را بگسترانند و فضاسازی متن را قوت ببخشند. اما متأسفانه افراط در این موضوع باعث شده است که فیلم – دستکم از این وجه – لطمه بخورد و زیر سایهی صدای خارجِ قاب قرار بگیرد.
پینوشت: در یکی از آنونسها، عنوانِ فیلم دریاچهْ ماهی خوانده میشود. کارگردان (مریم دوستی) نیز، در مصاحبهای خبری عنوان فیلم را همانطور ادا میکند، بدونِ «یای اضافه».

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- اپیزود سوم «الناز» آماده حضور در جشنوارههای داخلی و خارجی شد/ همه زنهای این شهر مادر نیستند
- دومین جشنواره فیلم کوتاه سلفی۲۰ در ایستگاه پایانی/ برگزیدگان معرفی شدند
- اعلام جزییات اختتامیه دومین جشنواره فیلم کوتاه سلفی۲۰
- رونمایی از پوستر دومین جشنواره فیلم کوتاه سلفی۲۰
- امضای تفاهمنامه همکاری جشنواره فیلم کوتاه سلفی۲۰ و فرهنگسرای ارسباران/ نمایش آثار منتخب
- آغاز داوری مردمی در جشنواره سلفی۲۰ با نمایش آنلاین آثار
- اعلام اسامی آثار راه یافته به دومین جشنواره فیلم کوتاه سلفی۲۰
- تجلیل از احمدرضا احمدی در دومین جشنواره فیلم کوتاه سلفی ۲۰
- معرفی داوران بخش سینماشعر و فیلمنامه دومین جشنواره فیلم کوتاه «سلفی ۲۰»
- در جلسه شورای سیاستگذاری جشنواره «سلفی۲۰» مطرح شد/ تاکید بر لزوم توجه به سینماشعر و سینمای شاعرانه
- مشاوران و مدیران دومین جشنواره فیلم کوتاه «سلفی ۲۰» معرفی شدند
- تدارک تلویزیون برای نوروز/ نمایش ۱۳۳ فیلم سینمایی در تعطیلات
- انتقاد کارگردان «دریاچه ماهی» از اکران فیلمش/ فیلم در اکران مرد
- رونمایی از جدیدترین پوستر فیلم سینمایی «دریاچه ماهی»+ تصویر
- کدام فیلمها به اکران دوم نوروز میرسند؟
نظر شما
پربازدیدترین ها
- آقای نعمتالله، فیلمتان را به خانهها ببرید!
- با سانسورچی همراه نشویم، بر سرش فریاد بزنیم
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ معرفی نامزدهای بخش مسابقه سینمای ایران
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- نقدی بر پوشش یکجانبه خبرنگاران از جشنواره موسیقی فجر
- سه فیلم و همه راههایی که به بیراهه رفتند
- سهم سینمای ایران از اکران در غرب؛ فقط فیلمهای زیرزمینی
- اعلام فیلمهای اکران نوروز ۱۴۰۳/ ۴ فیلم جشنواره فجر ۴۳ در نوبت اکران قرار گرفت
- ادای احترام به بزرگانی چون شما وظیفه ماست
- هفتاد و پنجمین جشنواره برلین با فیلم تام تیکور افتتاح شد
- سومین شب جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- برلیناله ۲۰۲۵: رقابت آثار اجتماعی و مستقل در جشنوارهای برجسته
- نقدی بر پوشش یکجانبه خبرنگاران از جشنواره موسیقی فجر
- نفسهایی که به شماره افتاده/ راهکارهایی برای بقای سینمای مستقل
- از مراسم بزرگداشت، بینیازم/ انتقاد حسین علیزاده از جشنوارهی موسیقی فجر
- امیرحسین حاجیلو درگذشت
- یک یادداشت در هفت پرده
- فشار بر سریال تینا پاکروان ادامه دارد/ ساترا: «تاسیان» مجوز نمایش ندارد
- دومین شب جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- دلافکار: اکبر زنجانپور تاریخ تئاتر ماست/ زنجانپور: «یوزفکا» بغضمان را باز کرد
- به تهیهکنندگی اسکورسیزی و اسپیلبرگ؛ خاویر باردم و ایمی آدامز با «تنگه وحشت» بازمیگردند
- سریال «صد سال تنهایی»؛ شاهکار مارکز به اثری خیرهکننده در تلویزیون تبدیل شده است
- معرفی داوران دومین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه عباس کیارستمی
- با صدای رخشان بنیاعتماد، لیلی گلستان، جهانگیر و باران کوثری؛ نسخه صوتی داستان «تیستو سبزانگشتی» منتشر میشود
- فرهیختگان ادعا کرد: شعبدهبازی در آرای مردمی؟/ ابهام در انتخاب فیلم برگزیده تماشاگران جشنواره فجر
- مرثیهها در فراقِ فروغ؛ نامت سپیده دمی است
- تهمینه میلانی داور جشنواره فیلم هند شد
- آیین گشایش چهلمین جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- نخستین شب چهلمین جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- حضور همراه اول در نمایشگاه کار ایران، فرصتی برای جذب استعدادهای جوان
- پیام حسن پورشیرازی به مصطفی زمانی؛ از تو آیین و رسم جوانمردی آموختم
- جمال و رومئو، ژولیت و شاه
- فیلمهایی در بستر نگاه گیشهای و ملودرامی غافلگیرکننده در سینمای ایران
- «آغوش باز» آنلاین اکران میشود