سینماسینما / یزدان سلحشور:
چرا ما سینمای دههی شصت خودمان را سینمای موفقی میدانیم؟ فقط به خاطر موفقیت بخشِ هنریاش در جشنوارههای جهانی؟
سینمای دههی شصت، فقط فیلمهای هنری نبود فیلمهای سینمای بدنه هم بود که اغلب تعریفی نداشتند یعنی اغلب، دستِ کمی از سینمای بدنه سینمای پیش از ۵۷ نداشتند -منهای البته رقص و قِر و کابارهاش!- سینمای بدنه دههی شصت کیفیتی نازل داشت که در قیاس، سینمای بدنه دهههای بعد، انگار از مریخ آمده بود با کیفیتی بسیار بهتر چه در حوزه بازیگری و چه سطح فنی و حتی کارگردانی اما سینمای تجربی-هنری ما نتوانست در این چند دهه همگام با بهترینهای جهان پیش برود.چرا؟
سینمای تجربی-هنری دههی شصت به هر دلیل [ازجمله بسته شدن کانال ارتباطی مردم با آثار برتر سینمای جهان که محصول اکران کاملاً محدود وممیزیشدهی افراطی سینمای جهان بود و جرم بودن ویدئو] به موازاتِ سینمای بدنه و گاهی بیشتر از آن، مخاطب عام داشت و جریانساز بود اما در سه دهه اخیر، گرچه شاهد آثار واقعاً خوبی هم از این سینما بودهایم نه جریانساز شدهاند و نه قدرت یک جنگ اقتصادی تمامعیار را با سینمای بدنه دارند و گاهی هم البته پیش میآید که مخاطبانِ عام –به ندرت- جذب آن شوند که استثناست اما چرا؟
سینمای هنری-تجربی دهه شصت به رغم افراطی بودن ممیزی در آن، یک راه گریز را برای رسیدن به «واقعنمایی» و ایجاد همدلی با مخاطب یافته بود: از شرایط سیاسی پرهیز میکرد و به همان اندازه از محیطهای شهری و اگر هم به سراغِ زندگی شهری میرفت از زندگی بورژوایی فاصله میگرفت و سعی هم نمیکرد به بخشهای از زندگی بپردازد که «خیلی خصوصی» تصور میشد و مشمول ممیزی.
ممکن است ما الان، آن سینما را «خائن به واقعیت و تاریخ» بنامیم اما مردم آن دهه، خودشان را در آینهی آن سینما میدیدند و بخشهای به تصویر درنیامده را با «سپیدخوانی دوران مدرن» در ذهن، به کار «پیوست» میکردند. در واقع، آثار آن سینما با نشان دادن بخش اعظم واقعیت، آثاری «باورپذیر» بودند اما بخش اعظم فیلمهای فعلی این طور نیستند و در نتیجه، جامعه جلوتر از این فیلمهاست. این فیلمها قادر به جریانسازی نیستند چون وجه مشترکی با هم و با مخاطبان ایرانیِ خود و حتی با مخاطبانِ خارجی قرن بیست و یکم ندارند.
سینمای بدنهی ما، اگر در سالهایی، با چند اثر انگشتشمار قادر به دخل و خرج است [با توجه به هزینههای بالای تولید فیلم] سعی در «رویاسازی» و «واقعیتگریزی» حاصل از آن دارد که نتیجه شمولِ حداکثری خط فقر در کشور است و در نتیجه و به ناچار، ما هم داریم همان مسیر سینمای بدنه هند را میرویم اما سینمای تجربی-هنری ما هم چندان «واقعنما» نیست! یا به سراغ زندگی بورژواهایی میرود تا بدبختیهایشان را نشان مردمی دهد که در جستجوی خوشبختی آناناند! یا دستاندازهای زندگی خردهبورژوایی را نشان میدهد طبقهای اجتماعی که نزدیک به ده سال است که دیگر وجود خارجی ندارند و از بالای خط فقر به زیر خط فقر نقل مکان کردهاند! پس مخاطبی هم برای این آثار، اگر واقعبین باشیم، وجود ندارد!
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- چاقوکشی برای رسیدن به حق!/ درباره لزوم فاصلهگذاری بین هنرمند و انسان خوب
- سینمای ایران از نفس افتاده است
- از تاریکی گفتن موجب روشنایی نمیشود/ سینمای ایران نیازمند فیلمهایی است با تم امید و جسارت
- چرا سیاهنمایی کارِ سینمای ایران نیست
- سینمای ایران به هوای تازه نیاز دارد
- استقبال تماشاگران و منتقدین از یلدا در جشنواره ساندنس
- نکتههای گمشده سینمای ایران/ اهمیت دکور در سینمای دهه ۳۰ + ویدئو
- آزمون بزرگ «خانه پدری»
- گزارش سازمان سینمایی از وضعیت سالنهای سینمای کشور
- حجازیفر: پول سینما را در تئاتر خرج میکنم
- ساختار «خانه سینما» پیر شده است/ صنف نباید نیازمند پول دولت باشد
- چرا ما دیگر به کمدیهای وطنی نمیخندیم؟
- «کوچه ژاپنیها» و «عنکبوت» مجوز ساخت گرفتند
- لالهزار با ساخت ساختمان جدید خانه سینما دوباره جان میگیرد؟
- ناراحتی رضا درمیشیان از «مرگ اخلاق» در سینمای ایران
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- رونمایی از کتاب «یعقوب لیث» اثر مسعود جعفری جوزانی در نمایشگاه کتاب تهران
- وزیر ارشاد: نظارت بر شبکه نمایش خانگی باید برعهده ارشاد باشد/ اجازه اکران فیلم قبل از مجوز را نمی دهم
- «افعی تهران» از حاشیه جدیدش هم گذر میکند؟
- افتتاح پروژههای ارتباطی همراه اول با دستور رییسجمهور/ سایتهای ۵G کشور از مرز ۱۸۰۰ عبور کرد
- «پیانو» به اتریش میرود
- در نشست نقد و بررسی «شبح کژدم» در موزه سینما مطرح شد؛ قدرت و توان بازیگر نباید دیده شود/ فیلمهای عیاری دارای حدیث نفس شخصی است
- نگاهی به نمایش چه کسی جوجه تیغی را کشت؟؛خشم و هیاهو
- رسولاف از ایران رفت
- اعتراض در مقابل مرکز ملی سینمای فرانسه/ جنبش می تو و جشنواره کن ۲۰۲۴
- ماهرشالا علی و تام هاردی در فیلم «خاموشی ۷۷» همبازی میشوند
- «امتزاج» در بخش رقابتی جشنواره پونای هند
- برگزاری سیودومین کنفرانس بینالمللی برق با مشارکت همراه اول
- بزرگداشت ایرج راد برگزار میشود
- جزئیات افتتاحیه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اعلام آمادگی عمارت نوفل لوشاتو برای میزبانی از جشنواره تئاتر دانشگاهی
- برگزاری کنفرانس SCIoT 2024 با حمایت همراه اول
- در نشست نقد و بررسی «آبادانیها» مطرح شد؛ نقش عیاری در زبان سینمایی و تحول آن بسیار موثر است/ «آبادانیها» عدالت اجتماعی را وارد سینما کرد
- سریال «آمرلی» برنده هلال طلایی در عراق شد
- زنان در جشنواره کن ۲۰۲۴/ حضور پررنگ در هیات داوران، کم تعداد در میان فیلمسازان
- نظر وزیر ارشاد درباره ساخت فیلم بدون مجوز رسولاف
- برگزاری نخستین جشنواره فناورانه روابطعمومی کشور با حمایت همراه اول
- وعده سیمافیلم؛ آغاز تولید همین امسال/ عصای پرماجرای موسی بالاخره اژدها میشود؟
- هوتن شکیبا: دوست داشتم به جای همایون ارشادی در «طعم گیلاس» باشم
- تمجید هانکه از سینمای بیهمتای کیارستمی
- نمایش و بررسی «شبح کژدم» در موزه سینما
- فوت چهره بزرگ سینمای مستقل/ راجر کورمن درگذشت
- عروسک باید حرف جامعه را بزند/ وقتی هادی حجازیفر به جای محمد بحرانی عروسک ساخت!
- بزرگداشت کیانوش عیاری در موزه سینما برگزار شد/ کیانوش عیاری: نمیتوانم از سینما دل بکنم/ راز ماندگاری عیاری در تعهد به انسانیت و سینما است
- نمایش نسخه مرمت شده «فردوسی» در موزه سینما
- با حکم وزیر ارشاد؛ رییس سازمان سینمایی، دبیر جشنواره فیلم فجر چهل و سوم شد