این روزها نقل حذف دو مجری محبوب از سازمان صداوسیما نقل زبان دلسوزان این سازمان و علاقه مندان فرهنگ و هنر و رسانه است. احتمال این که هر دوی این حرف و سخن ها تنها مشتی شایعه باشند کم نیست. همان گونه که المیرا شریفی، یکی از این دو مجری، علت غیبت خود از پیش روی دوربین را آماده شدن برای دکتری عنوان کرده است. اما این دو شخصیت آن قدر عملکرد برجسته ای داشتند که تقدیر به عمل آوردن از آنان نباید تنها پس از کنار گذاشته شدن آن ها باشد. از سوی دیگر می توان درصدی هم برای احتمال واقعیت داشتن این شایعات قائل شد! هرچند که مدیر شبکه نسیم تلویحا کنار گذاشته شدن سروش صحت، مجری دیگری که شایعه حذف او مطرح شده را رد کرده باشد.
واقعیت این است که «کتاب باز» به معنای واقعی کلمه موفق بود. در این برنامه توسط سروش صحت تیمی در کنار هم چیده شده بود، که مانند یک پازل منسجم و چفت بود و می توانست طعم شیرین کتاب را به مخاطب بچشاند. گویی ایده صحت این بوده که به جای این که مدام سرانه پایین مطالعه و کتاب گریزی را همچون چماقی بر سر مخاطب بکوبیم، بکوشیم خودمان برای او تبدیل به مطالعه شویم! هیچ چیز مثل مطالعه نمی تواند مشوق مطالعه باشد؛ هیچ آدمی هم از بطن مادر اهل کتاب پا به این دنیا نگذاشته بلکه حتما در نقطه ای از زندگی، طعم شیرین کتاب را زیر زبان خود مزه مزه کرده و با کتاب عقد اخوت بسته. حال اگر برنامه ای بتواند درزمانی کوتاه این طعم را زیر زبان مخاطب بیاورد، می تواند آغازگر رابطه او با کتاب شود. برای این کار نباید درباره کتاب سخن بگوییم؛ بلکه باید «از» کتاب درباره زندگی سخن بگوییم. درباره رنج، درباره سوگ، درباره خوشبختی، درباره عشق، درباره کار، درباره زندگی، درباره احساس و درباره آدم ها. گویی صحت با خودش گفته اصلا فرض کن مخاطبت تا آخر عمر کتابی به دست نخواهد گرفت، تو کاری کن که دستکم از راه دیدن و شنیدن یک برنامه تلویزیونی، از این لذت در زندگی خود محروم نشود. نتیجه هم همین شد. همه به این فکر می کنند که چگونه مردم را از پای اینستاگرام بلند کنند و پای کتاب بنشانند؛ اما صحت کتاب را لا به لای پست های اینستاگرام جا داد. او برای کتاب لابه لای انبوه محتوای اینستاگرامی راه باز کرد. کلیپ های مجتبی شکوری و اردشیر رستمی، سهم خوبی در محتوایی که در فضای مجازی بین مردم دست به دست می شود دارند. برای این کار باید هم عاشق کتاب باشی و هم عاشق مردم؛ به بیان بهتر، باید خودت را خادم مردم بدانی. اینجاست که انگ روشنفکری از دامن صحت پاک می شود؛ چون روشنفکر می تواند عاشق کتاب باشد، حتی می تواند مردمش را دوست بدارد، اما او خود را به این سادگی ها خادم مردم نمی بیند و موضع از بالا به پایین خود نسبت به آن ها را غالبا حفظ می کند. ازاین جهت بحث روشنفکری را مطرح کردیم که از سوی یک روزنامه نگار علت اختلاف صداوسیما با صحت، این است که او روشنفکر قلمداد شده است. کتاب باز را حتی اگر برنامه ای روشنفکری بدانیم، پس باید بدانیم که این بهترین و موجه ترین چهره روشنفکری است و اگر جایی قرار است با روشنفکری کنار بیاییم، درست همین جاست! هرچند نمی توان این برنامه را روشنفکرانه دانست؛ حضور مسعود فراستی به عنوان دشمن سرسخت مسلک و مشرب روشنفکری برای این ادعا کافی است. از برنامه به واقع روشنفکری که حافظ ، سعدی ،بیهقی،شاهنامه و اخوان که گنجینه های سنت ما هستند درنمی آید. در برنامه روشنفکری برای مجتبی شکوری که برای بهتر شدن زندگی مردم نفس بزند جایی نخواهد بود و همچنین نویسنده اصیل و مردم دوست و فرهنگ شناسی مثل احسان عبدی پور راهی به آن نخواهد داشت. کسی مثل عبدی پور از کنه مردمش بیرون آمده و برای سنجش روشنفکری، شاغولی بهتر از مردمی بودن وجود ندارد. همچنین در برنامه روشنفکری یامین پور و محمدحسن روزی طلب و افشین علا و حامد عسکری و مسعود ده نمکی و یوسفعلی میرشکاک چه می کنند؟
باید پذیرفت که صحت با خود عهد کرد در راه کتاب، هیچ مرزبندی ای را به رسمیت نشناسد و انسان فرهیخته ای را به دلایلی همچون پایگاه اجتماعی و سیاسی کنار نگذارد.
در عین حال او همواره بی حاشیگی خود را نیز حفظ کرد. البته ما نمی دانیم این اتهام روشنفکری به صحت، تا چه اندازه صحت دارد. مبنای ما یادداشت سید عبدالجواد موسوی است با عنوان «وقتی سروش صحت روشنفکر می شود» در «سینماسینما». او نوشته: «گیر داده اند به سروش صحت و باز آن طور که دوستان می گویند سروش صحت متهم است به روشنفکری و دوستان می خواهند به جای ایشان کسی مثل آقای یامین پور را جایگزین کنند که در زمره نیروهای ارزشی محسوب می شود. من یک بار در برنامه «کتاب باز» حضور پیداکرده ام و علاوه بر این چند باری هم برنامه های آقای سروش را دیده ام. از خیلی هایی که به تلویزیون علاقه چندانی ندارند بارها و بارها شنیده ام که برنامه «کتاب باز» را دنبال می کنند و باز از قول همان ها شنیده ام که نقطه قوت برنامه را حضور صمیمی سروش صحت می دانند. چند تن از دوستان من هم در این برنامه شرکت داشته اند. بااین حال تا به امروز نشنیده ام کسی سروش صحت را روشنفکر خطاب کند. احتمالا منظور دوستان از روشنفکر در این مورد خاص گرایش های سیاسی و فرهنگی سروش صحت باشد اما تا آن جا که من دیده ام و شناختی که از سروش صحت دارم این حرف ها در مورد او بی ربط است. سروش پیگیر مسائل فرهنگی است و برخلاف خیلی ها مسائل فرهنگی را از دریچه سیاست نگاه نمی کند و درست به همین دلیل است که با بسیاری از اهالی فرهنگ نشست وبرخاست دارد و در مواجهه با فعالان فرهنگی از طیف های مختلف یکسان عمل می کند. در همین برنامه «کتاب باز» تعداد دوستانی که در اردوگاه ارزشی ها تعریف می شوند کم نبوده و سروش در مواجهه با تمامی آن ها ادب و انصاف را رعایت کرده است.»
در پایان با وجود سخنان آقای خوشرو مدیر شبکه نسیم، باید خوشبین بود این حذف بی دلیل و توجیه را بعید دانست. محمدرضا خوشرو در گفت وگویی با ایسنا درباره علت تعطیلی «کتاب باز» با اجرای سروش صحت و بازگشت این برنامه به آنتن، گفت: طبیعتا همه برندها و برنامه های پرمخاطب سازمان سرمایه های صداوسیما هستند که هم برای حفظشان برنامه ریزی خواهد شد و هم برای ارتقا فرمی و محتوایی شان.
اتاق فکرهایی در شبکه وجود دارند که تاملات را انجام می دهند که چگونه فرم و محتوای برنامه ارتقا پیدا کند تا در این دوره جدید که در سازمان هستیم هم کیفیت برنامه بهتر شود و هم از لحاظ محتوایی متفاوت تر باشد. این تاخیرها و تاملات به این دلیل است و هیچ اتفاقی برای هیچ کدام از برندهای سازمان به ویژه برنامه «کتاب باز» در شبکه نسیم نیفتاده است.مدیر شبکه نسیم توضیح داد: برنامه «کتاب باز» به جهت این که فصل گذشته ۲۲۰ قسمت نفس گیر را داشته در حال حاضر در دوره استراحت به سر می برد. حال در این تایم استراحت، اتفاقاتی هم در سازمان صداوسیما افتاده مبنی بر دوره تحول محتوایی که آن را در پیش داریم.
خوشرو درباره همکاری این شبکه با سروش صحت نیز توضیح داد: یک برنامه، مجموعه ای از عوامل را شامل می شود. آقای صحت هم در چند فصل از برنامه حضور داشتند و زحمات زیادی کشیدند و در حال حاضر نیز در فضای آثار نمایشی مشغول کار هستند. ایشان از سرمایه های تلویزیون و سینما هستند و از نظر حضور شخص ایشان مشکلی نیست؛ بلکه بحث به لحاظ فرمی و محتوایی است که بررسی هایی اتفاق می افتد که بتوانیم برنامه را با کیفیت بیشتر و محتوای غنی تر تولید کنیم.
بر این اساس همه عناصر برنامه سازی در این تاملاتی که در اتاق فکر صورت می گیرد، مورد ارزیابی قرار می گیرند که چگونه این برنامه بهتر از قبل ادامه پیدا کند.
او در پایان با تاکید بر تداوم برنامه «کتاب باز» در شبکه نسیم، تاکید کرد: برنامه «کتاب باز» مجموعه ای از عناصر را دارد که مجری یکی از آن عناصر است. قطعا با همکاری تیم تولید و عناصر فعلی برنامه، بررسی و ارتقا ها صورت خواهد گرفت. بررسی هم این گونه نیست که گروه دیگری آن را انجام دهند، بلکه با یک تعامل مشترک و توسط خود گروه این اتفاق خواهد افتاد.