سینماسینما، محمدرضا مقدسیان
امر تازهای نیست سراغ گرفتن اهالی هنر نمایش از مدیوم سینما. امر تازهای نیست اینکه عدم شناخت صحیح از تفاوت کارکرد بیان سینمایی و بیان نمایشی و صحنهای بلای جان یک فیلم شود. «سرکوب» ساخته رضا گوران را هم باید به جمع آثار آسیبدیده از این ناحیه اضافه کرد. پرواضح است که مراد این قلم قطعیت قائل شدن برای این برداشت که تئاتریها در سینما موفق نمیشوند نیست. قطعا مراد این هم نیست که سینماییها به سمت تئاتر نروند و برعکس. مراد آن است که زبان بیان سینمایی زبان تصویر، موقعیتهای دراماتیک مبتنی بر قابلیتهای حرکت دوربین، اندازه نما و کنش و واکنشهای درونی و بیرونی میان شخصیتهاست. شاید این نکته مطرح شود که مگر در هنر نمایش از این کنش و واکنشها خبری نیست؟ پاسخ این است که بلی. اما چه امری باعث میشود این مقایسه در ذهن شکل بگیرد؟ آیا صرفا شناخت از عقبه کارگردان؟ پاسخ منفی است. اولین ویژگی نهچندان خوشایند «سرکوب» پرحرف و پردیالوگ بودنش است. به بیان بهتر، باید گفت بخش عمده روابط، موقعیتهای داستانی، دغدغهها و کشمکشهای درونی شخصیتها، زمینههای رشد و رخدادهای بیرون از جغرافیای وقوع داستان همگی از طریق دیالوگ و مونولوگهایی حجیم و توضیحی و نه موقعیتهای پرکشش دراماتیک و در قالب زبان بصری، منتقل میشوند. این ویژگی شاید روی صحنه تئاتر و در قالبی پذیرفتهشده (در هنر نمایش) برای مخاطب معنی پیدا کند، اما در مدیوم سینما و جایی که مخاطب انتظار دارد یک اثر سینمایی را روی پرده سینما و با آن اندازه نما تماشا کند، نوعی کمکاری، نابلدی و خامدستی تلقی میشود. در واقع تغییر مدیوم از نمایش به سینما کارکرد برخی رفتارها و شیوههای روایی را از اساس تغییر میدهد. دیگر ویژگی نهچندان مطلوب این فیلم شیوه تدوین و حرکت دوربین در آن است. دوربین گویا بناست به شکلی شناور در فضا حرکت کند و به نوعی روایتگر حضور غیرفیزیکی پدر نهچندان دوستداشتنی خانواده باشد. این مهم با تکیه بر تبدیل شدن یک اندازه نما به اندازه نمایی دیگر، یا پرهیز از تقطیع نماها برای انتقال تداوم بیانقطاع حضور راوی و شاهد ماجراست. اما همین اصل هم در خود فیلم نقض میشود و با تزریق کردن چند نمای بیربط با منطق بصری ارائهشده از سوی خود فیلم که به خلوت تک نفره یا دو نفره شخصیتها اختصاص پیدا کرده، زیر سوال میرود. نتیجه اینکه شمایل بصری فیلم تمهیدی بوده برای از بین بردن تختی و ناپختگی شیوه روایت داستانی و دیالوگنویسی در کار، که بیش از آنکه کارکردی دراماتیک یافته باشد، به خوشرقصی دوربین و فیلمبردار بدل شده است. نتیجه اینکه «سرکوب» یک فیلم پرپتانسیل اما هدررفته است؛ چه که کارگردان و نویسندهاش بهدرستی توان درک تفاوتهای بیان سینمایی و نمایشی را نداشته است.
منبع: ماهنامه هنروتجربه

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- اخراجیها/ نگاهی به فیلم «خروج»
- بیحاصل!/ نگاهی به فیلم «خروج»
- گفتوگو با مهرشاد کارخانی/ جورقانیان عاشق واقعی سینما بود
- حتی اگر برای هیچکس مهم نباشد/ نگاهی به مستند «تیتراژ در سینمای ایران»
- «جهان با من برقص»، «سرکوب»، «سونامی» و «قصر شیرین» در جشنواره بینالمللی فیلم ولز
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ با زندگی، زندگی کنید!
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ پا روی زمین واقعیت و سر در تخیل داستان
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ سه میلیمتر، راه زندگی من را عوض کرد!
- گفتوگو با ژرژ هاشمزاده، کارگردان «در سکوت»/ معتقد به مانیفست دادن نیستم
- سونامی سرطان و سینما/ نگاهی به فیلم «تمام چیزهایی که جایشان خالیست»
- داشتن یا نداشتن/ نگاهی به فیلم “زغال”
- عجایب و غرایبی به نام «کتاب آشپزی»/ نگاهی به فیلم «کتاب آشپزی»
- جهان برزخی متوسط / نگاهی به فیلم “روسی”
- حسرت/ نگاهی به فیلم «سورنجان»
- سکوت به مثابه فریاد/ نگاهی به فیلم “در سکوت”
نظر شما
پربازدیدترین ها
- آغاز پیش فروش بلیتهای نمایش «دیو و دلبر» از سه شنبه
- آشتی سینما با کوین اسپیسی در جشنواره کن
- آقای خزاعی! نمیتوان با باید و نباید سد راه رودخانهای شد که روان است
- اثر هادی مرزبان پرفروشترین نمایش شد/ اعلام آمار فروش و تماشاگران سه مجموعه نمایشی
- درخشش ورزشکاران ناشنوای ایرانی در مسابقات المپیک برزیل با حمایت همراه اول
آخرین ها
- وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: موضوع قاچاق فیلم مایه ناراحتی است/ باید این قضیه را جمع کنیم
- علیرضا افخمی: سانسور در تلویزیون نتیجه قبل را ندارد/ ضرورت تجربه در کنار جوانگرایی
- آشتی سینما با کوین اسپیسی در جشنواره کن
- آقای خزاعی! نمیتوان با باید و نباید سد راه رودخانهای شد که روان است
- آغاز پیش فروش بلیتهای نمایش «دیو و دلبر» از سه شنبه
- درخشش ورزشکاران ناشنوای ایرانی در مسابقات المپیک برزیل با حمایت همراه اول
- اثر هادی مرزبان پرفروشترین نمایش شد/ اعلام آمار فروش و تماشاگران سه مجموعه نمایشی
- پرویز شیخطادی: شورای پروانه نمایش نباید دولتی باشد/ سینماگران ما دانشگریز هستند
- نمایش «بالاخره این زندگی مال کیه؟» روی صحنه میرود
- ثبت درخواست برای اکرانهای «هنروتجربه» آغاز شد
- مجید زینالعابدین مدیرعامل بنیاد فرهنگی هنری رودکی شد
- شب بازیگر پس از وقفهای دو ساله برگزار شد/ علی نصیریان: وقتی حال مردم خوب نیست، نباید جشن بگیریم
- مدیر رادیو سلامت تقدیر شد
- هفدهمین شب بازیگر برگزار شد/ گزارش تصویری
- زمان برگزاری مراسم اسکار ۲۰۲۳ اعلام شد
- گشت صبحگاهی با زیر پوست شهر
- معرفی برگزیدگان چهاردهمین جشن منتقدان/ جوایز اصلی به «آتابای» رسید
- رئیس سازمان سینمایی: فیلمهای سینمایی باید برای حضور در جشنوارههای خارجی پروانه نمایش بگیرند
- آغاز فروش ویژه سیمکارت دائمی جوانان همراه اول با شمارههای خاص
- زمان اکران «برادران لیلا» در فرانسه مشخص شد
- ژولیت بینوش جایزه سنسباستین را دریافت میکند
- نمایش نماد ملی نیوزیلند به جای قله دماوند در «عصر جدید»
- تاریخی که سینما نشد/ نگاهی به فیلم «عنکبوت»
- پخش «نون خ ۳» از امشب از شبکه یک سیما
- اتمام پویش ختم سوره یس و استقبال گسترده از طرح آزادسازی زندانیان جرایم غیرعمد
- با حکم مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی؛ کارگروه ارزیابی جشنواره فیلم کودک تشکیل شد
- هنوز هم ماوی ماوی/ نگاهی به سینما و تلویزیون در ترکیه
- پایان فیلمبرداری یک سریال کرونایی/ «ابر میبارد» به تدوین رسید
- در یک سال گذشته اتفاق افتاد؛ ۲۰ سینما درخواست انحلال یا تغییر کاربری دادهاند
- نمایش فیلم «طعم چای» در سینماتک خانه هنرمندان ایران