محمد تاجیک :فیلم مشق شب ساختهٔ عباس کیارستمی امروز (شنبه )در برنامه مروری بر آثار عباس کیارستمی در سینما تک خانه هنرمندان به نمایش در می آید .مشق شب در سال ۱۳۶۷ ساخته شد. این فیلم تحقیقی است مصور درباره تکالیف شب بچه ها. فیلم از زبان خود بچه ها به طرح این موضوع می پردازد. بی اطلاعی آنها از روش های جدید تدریس و سیاست های آموزشی در مدارس، مهمترین مسائل در این زمینه هستند که در فیلم مطرح می شوند.
کیارستمی خود گفته است که ایده ساخت این فیلم زمانی به ذهنش رسیده که متوجه شده فرزندش «بهمن» در انجام تکالیف مدرسه اش با مشکلاتی عمده مواجه است. کیارستمی هم چنین «مشق شب» را تحقیق مصور درباره تکالیف شب دانسته که برای بچه ها است، اما بزرگترها بیشتر با آن درگیر هستند.
«مشق شب» عباس کیارستمی در قالب ۸۶ دقیقه در کانون پرورش و فکر کودکان و نوجوانان ساخته شده است.
/واکنش تند شهید آوینی به مشق شب/
اما بد نیست بدانید شهید آوینی از مخالفان فیلم مشب شب بود . مسعود فراستی از منتقدان و دوستان شهید آوینی دراین باره گفته :یک روز حوزه هنری فیلم “مشق شب ” ساخته “کیارستمی ” را در تالار اندیشه به نمایش گذاشت .من در تالار نشسته بودم.در میانه فیلم یک نفر که دو – سه ردیف جلوتر از ما نشسته بود شروع کرد به علیه فیلم موضع گرفتن. ما صدایش را می شنیدیم که خیلی آتشین علیه فیلم حرف می زد. من هم به همان شکل داشتم هر چه از دهنم درمی آمد به فیلم و کارگردان می گفتم. آن بنده خدا که پشتش هم به ما بود عرقچین سیاهی به سر داشت. به بغل دستی ام گفتم این مرتضی آوینی نیست؟ گفت از کجا متوجه شدی؟ گفتم این “مایه ” فقط می تواند مال او باشد.
/پشتوانه ای از یک شهرت کاذب/
اما شهید آوینی در یادداشتی که درباره فیلم مشق شب می نویسد در بخشی از مطلب خود می آورد :من فیلم « مشق شب » را این گونه توصیف می کنم: ده ها مصاحبه کشدار، تعدادی شات های معمولی تلویزیونی از مراسم صبحگاه بچه های مدرسه، به علاوه پشتوانه ای از یک شهرت کاذب که می تواند در یک جامعه بیمار سینمایی، یک فیلم معمولی تلویزیونی را به « مشق شب » تبدیل کند. حرف آخر را همین اول بزنیم: تا هنگامی که « بت پرستی » در میان ما رواج داشته باشد، « آدم ها » بزرگ می شوند نه « حقیقت » و آنگاه رفته رفته « حرف ها و افعال آن آدم های بت شده » جای « حق » را می گیرد و قضایای استدلالی بدین صورت در می آیند: « فلانی اینچنین گفته است و چون فلانی چنین گفته، پس حق همین است.»
/یک فیلم معمولی تلویزیونی/
به عقیده شهید آوینی « مشق شب » یک فیلم معمولی تلویزیونی است و در همین تلویزیون خودمان فیلم هایی به مراتب قوی تر از این ساخته و پخش می شود، چه از لحاظ تکنیک و چه از لحاظ مضمون. منتها آنچه که کار آقای کیارستمی را ازدیگران تمایز می بخشد ذکاوت روشنفکرانه ایشان در انتخاب مضامین است و اینکه ایشان هر موقع که اراده بفرمایند همه امکانات فیلمسازی کانون پرورش فکری در اختیارشان قرار می گیرد.