سینماسینما، سیدرضا صائمی

حس غریبی دارد تماشای «میدان جوانان سابق»! تماشای روزنامه‌نگاران سابقی که حالا از آن روزگار طلایی مطبوعات برایشان جز حسرت خاطره‌ای باقی نمانده! حس غریبی دارد «میدان جوانان سابق»! درست در روزهایی که کمتر کسی روزنامه می‌خواند و بحران کاغذ، بحران مخاطب مطبوعات را مضاعف کرده و در زمانه‌ای که برخی از مرگ روزنامه‌های کاغذی سخن می‌گویند، مخاطب اثری می‌شوی که روایتی از بهار مطبوعات است. از روزهای شُکوه و شوکت روزنامه‌های کاغذی. روزهایی که مطبوعات روزهای با نشاط را در جامعه تجربه می‌کردند و رسانه تاثیرگذاری بر افکار عمومی بودند. روزنامه‌هایی که روزگاری، روزگار ما را می‌ساختند.

مینا اکبری در روایت شخصی خود از طلوع و غروب و کمال و زوال روزنامه‌نگاری در دوران اصلاحات، با ارجاع به یک عکس یادگاری شروع می‌کند. (این ایده شاید از روزنامه‌نگار سینمایی بودن او برآمده که تصویر را بر متن ترجیح داده.) عکس جمعی از روزنامه‌نگاران آن دوران که همگی حول محور سردبیری نام‌آشنا، ماشاء‌الله شمس‌الواعظین، در میدان جوانان جمع شده بودند. سردبیری که می‌گفت روزنامه‌نگاری در ایران همچون راه رفتن روی میدان مین است! فیلم‌ساز تلاش کرده از طریق پی‌گیری سرنوشت روزنامه‌نگارانی که در آن عکس بوده‌اند، سرنوشت روزنامه‌نگاری نوین ایران را در یک دوره پرفرازونشیب ۲۰ ساله به تصویر بکشد. انگار سرشت و سرنوشت روزنامه و روزنامه‌نگاران در این مستند به نوعی یگانگی می‌رسد! برخی از آن‌ها عطای روزنامه‌نگاری را به لقایش بخشیده‌اند و به سراغ شغل‌های دیگری رفته‌اند، اگرچه هم‌چنان دلشان برای این حرفه می‌تپد. کسانی که هویت فردی و شغلی‌شان با روزنامه‌نگاری گره خورده است. مثلا زوج روزنامه‌نگاری که حالا کافه‌دار شده‌اند! یا روزنامه‌نگاری که حالا بازیگر است. در این میان از همه تکان‌دهنده‌تر سرنوشت آقای سردبیر است! روزنامه‌نگاری که حالا کشاورز است! «میدان جوانان سابق» روایتی نوستالژیک از تراژیک بودن روزنامه‌نگاری در ایران است! تماشای این مستند برای آن‌ها که روزنامه‌نگاری در آن دوران یا فضای مطبوعات در آن دوره را تجربه کرده‌اند، با بغضی حسرت‌بار همراه خواهد بود. مستندی که نشان می‌دهد روزنامه‌نگاری صرفا یک شغل نیست، یک جنون فرهنگی عاشقانه است که خودآگاهی را به دیگرآگاهی پیوند می‌زند. با تماشای آن به یاد مقاله‌ای از محمد قوچانی افتادم که از تبار همین قبیله است؛ که گفته بود روزنامه‌نگار شدن چه آسان و روزنامه‌نگار ماندن چه دشوار. «میدان جوانان سابق» روایت دشواری همین ماندن برای روایت حقیقت است! به جای برخی از واحدهای اضافه و بی‌فایده در دانشکده‌های روزنامه‌نگاری باید این مستند را به نمایش گذاشت تا دانشجویان روزنامه‌نگاری، به درک عینی و تاریخی از شور و شعور روزنامه‌نگاری برسند و بدانند که وقتی از دشواری روزنامه‌نگار ماندن حرف می‌زنیم، از چه حرف می‌زنیم!

منبع: ماهنامه هنروتجربه